DIPLOMAAT

Meestal leveren de memoires van diplomaten meer wrevel en frustratie dan onthullingen op. De terugblik van Jan Hollants Van Loocke is geen uitzondering. Diplomaten omarmen de discretie, schoppen wel eens na, maar dan met een fluwelen uithaal, geneigd om zich diplomatisch in te dekken. Waarom zovele lezers dan steeds weer verleid worden door hun geklede ontboezemingen? Doorgaans zorgen deze diplomaten voor een keurige chronologie, zetten ze historische feiten mooi op een rij en werpen door hun perspectief al eens een leerzaam licht op politieke affaires. Ook op deze regel vormt Vogelvrij – Herinneringen van een diplomaat geen uitzondering. Het blijft voldoende boeiend.

In de diplomatie kreeg de in 1930 geboren Antwerpenaar even exotische als interessante standplaatsen (Tokio, Mexico, Parijs, New Delhi en Peking). Vanuit louter informatief perspectief is hij ook het best op dreef wanneer hij het over deze steden en de daarbijbehorende regio’s heeft. Een eigen stem krijgt de auteur evenwel vooral wanneer hij uitweidt over het begin van zijn carrière in (toen nog) Belgisch Congo. Het is 1955. “Op dat moment zijn er nog vijf jaar te gaan vóór de onafhankelijkheid van 30 juni 1960. Begin 1995 was er weinig of helemaal niets te bespeuren dat wees op wat komen zou. Mijn goede vriend Jef Van Bilsen stelde slechts in december 1955 een dertigjarenplan voor met het oog op de politieke ontvoogding van de kolonie.”

Meest interessant is de commentaar in de marge, die nu en dan nog een bijzonder actuele echo heeft. Hij beschrijft onder meer hoe de ontwikkelingssamenwerking ontspoorde, geeft een beeld van de slangenkuil van politieke benoemingen en allerhande belangen. Wie daartegen inging, kon op sabotage rekenen, zoals hijzelf ondervond. Hij heeft het onomwonden over ontwikkelingsprostitutie. Over sluwe vosMobutu is de voormalige diplomaat ook duidelijk: hij was een bondgenoot van het Westen. Punt.

Over het abrupte einde van zijn diplomatencarrière blijft hij vrij discreet. Hollants Van Loocke nam ontslag (zo heet dat dan), omdat er een visum uitgereikt was aan Walid Khaled, de woordvoerder van een terroristische groep, met wie hij van maart 1989 tot 1991 onderhandeld had om dokter Jan Cools en het gezin Houtekins, die in Libanon en Libië gegijzeld waren, vrij te krijgen. Het eindigde op een politiek kluwen. Toch nog dit: “De minister van Justitie deed alles wat in zijn macht lag om de vrijlating van de Palestjn, die met de familie Houtekins geruild zou worden, in de weg te staan.” Belgische politiek op zijn gruwelijkst.

Jan Hollants Van Loocke, Vogelvrij – Herinneringen van een diplomaat. Van Halewyck, 335 blz., 798 fr. ISBN 9056172123.

LDD