Dingens doet het zonder kwik

Het verbod op kwikbarometers en de economische crisis gaven Dingens Barometers & Clocks een knauw. Maar met de vernieuwende, kwikloze Innovacelli-barometer breken weer betere tijden aan voor de Limburgse kmo.

1. De barometer zonder kwik

In 2008 heeft de Europese Unie kwikbarometers verboden. De barometerbuizen met kwik werken zo: hoe hoger de luchtdruk is, hoe meer de lucht het kwik in de buis omhoog duwt. De veranderingen in de luchtdruk geven een indicatie van het weer dat op komst is. Het voordeel van kwik was dat het niets doorlaat — ook lucht niet — waardoor de metingen precies zijn. In de Innovacelli-barometer van het Limburgse Dingens Barometers & Clocks is het kwik vervangen door een combinatie van acht luchtledige, op elkaar geplaatste cellen. Vliegtuigen gebruikten die cellen al in hoogtemeters. Ze bestaan uit een samengesteld metaal dat ongevoelig is voor temperatuurschommelingen.

2. Assembleren van cellen, pistons en membranen

De werknemer assembleert cellen, pistons en membranen, en plaatst onder de cellen een knop. Een cel zet uit als de luchtdruk laag is en wordt samengedrukt als de luchtdruk hoog is. Via de piston wordt elke luchtdrukverandering overgezet op het ronde membraan, dat via een klein reservoir met olie de vloeistof in de buis corrigeert. Het kwik werd vervangen door een olie die in de luchtvaartindustrie wordt gebruikt en die vrijwel ongevoelig is voor temperatuurveranderingen. Als een barometer uit de fabriek komt, is die altijd ingesteld op zeeniveau. Met de knop kan de klant de barometer afregelen op zijn hoogteniveau.

3. Een barometer uit geblazen glas

Een werkneemster blaast het glas in de juiste vorm. Dingens koopt elk jaar 500 à 600 kilo dunne glasbuisjes bij een Duitse leverancier. Het glas is van hoge kwaliteit, wat bijdraagt tot de precisie van de metingen. Het is ook hittebestendig en breekt niet snel. Dat laatste is belangrijk voor Dingens, dat leeft van de export en zich in de toekomst sterker op de Aziatische markt wil richten.

4. Ontspannen in de glasoven

Glas geleidt niet. Als het wordt bewerkt met een brander, ontstaan er spanningen in het materiaal. Dat is riskant voor een barometerbuis. “We warmen het glas op tot 550 graden in een oven”, zegt Paul Dingens. “Dat is het kantelmoment voor glas, waarop het net niet vloeibaar is, maar alle spanningen verdwijnen dan wel. We laten het daarna een dag afkoelen, waardoor het een optimale resistentie krijgt.” Voordat het glas in de oven gaat, wordt er een sticker met de schaal op geplakt. Het blauwe deel van de sticker smelt weg, waardoor de zwarte bedrukking overblijft.

5. In de vacuümkast

Elke geassembleerde barometer wordt enkele uren in de vacuümkast gestald, om het toestel te testen. Met software die Dingens zelf heeft ontwikkeld, worden de luchtdrukschommelingen automatisch geregeld. “De speciale barometers die we voor ziekenhuizen maken, laten we zelfs een week in die kast zitten, zodat ze in versneld tempo vijf jaar luchtdrukverschillen ondergaan. Hoe ouder de Innovacelli-barometer is, hoe nauwkeuriger hij lijkt te werken”, vertelt Paul Dingens.

6. Modern design

De met de hand gemaakte onderdelen worden op een kleine draaibank samengesteld. Daarna gaan ze ook de oven in. Dingens zoekt een middenweg tussen vernieuwing en traditie om voldoende mainstream te blijven. Toch zien de Innovacelli-barometers er helemaal anders uit dan het toestel dat bij grootmoeder aan de muur hing. “Ik heb het hele gamma omgegooid van traditioneel naar een modern design”, zegt Paul Dingens.

7. IJken tijdens Pukkelpop

“Een barometer kun je vergelijken met een rookdetector”, zegt Paul Dingens. “Je merkt beide alleen op als er iets verkeerd gaat. Ik herinner me dat we net voor de ramp op Pukkelpop problemen hadden om de toestellen te ijken, omdat de luchtdruk zo onwaarschijnlijk hard daalde. Toen wist ik al dat het een kwestie van uren was voordat er een gigantische storm losbrak, terwijl er buiten nog geen wolkje te zien was.”

8. Verpakken en verkopen

In 2012, het tweede jaar dat de nieuwe barometer op de markt was, gingen er zo’n 600 Innovacelli-barometers de deur uit, iets meer dan een tiende van de kwikbarometers die de kmo vroeger verkocht. Het aanbod varieert van goedkope barometers van 150 euro tot de Innovacelli’s, die 600 tot 2500 euro kosten. Paul Dingens wil de verkoop in het Verenigd Koninkrijk aanzwengelen via een shop-in-the-shopformule, waarbij zijn producten staan opgesteld bij juweliers, opticiens en in interieurwinkels.

“We gaan naar een beperkt aantal verkooppunten per land, waar we de consument via het internet naartoe kunnen sturen. Gedrukte catalogussen verliezen aan belang, terwijl het interessanter wordt te investeren in video’s over producten.”

BENNY DEBRUYNE, FOTOGRAFIE WOUT HENDRICKX