Digitale donder en bliksem

Er dreigt onweer in het Vlaamse medialandschap. Belgacom betaalt 36 miljoen euro per seizoen om met voetbal zijn digitale tv-pakket in de kijker te zetten. Maar het verdict van de Raad voor de Mededinging over de procedure die tot deze gunning leidde, is onzeker. Op 3 september zal Telenet ook het startschot geven voor zijn commerciële iDTV-pakket. Het is echter onduidelijk of u straks 224 euro (plus 12 euro abonnementsgeld per maand) zal willen neertellen voor 41 tv-kanalen.

Voor de politieke wereld is er geen vuiltje aan de lucht. Dinsdag sprak Dirk Van Mechelen (VLD), die als voormalig Vlaams mediaminister aan de basis ligt van de ‘pax digitalis’ in deze contreien, nog euforisch van een revolutie in de mediawereld. “Het televisieseizoen 2005-2006 wordt opnieuw een ijkmoment van hetzelfde kaliber als de eerste tv-uitzending in 1954, de eerste kleurenbeelden in 1971 en de liberalisering van het medialandschap in het begin van de jaren negentig,” zo schreef hij in een vrije tribune.

Het klopt dat de hele mediaketen – van producent, inhoudsleverancier over distributeur tot consument – op zijn grondvesten zal schudden. De Vlaamse overheid stopte zo’n 12,4 miljoen euro in de opstart van een interactief tv-platform met Telenet, Interkabel, VMMa, VRT en VT4. En het Interdisciplinair Onderzoekscentrum voor Breedbandtechnologie geniet jaarlijks een subsidie van 15 miljoen euro.

Genereus geld ten koste van de belastingbetaler en de consument, zo vinden critici. Om de tv-signalen via een interactief en digitaal VDSL-net tot bij de kijker te brengen, zal Belgacom in de eerste drie jaar alleen al zo’n 300 miljoen euro extra moeten ophoesten. Telenet mikt voor zijn extra investeringen in iDTV op 50 miljoen euro. Beide zijn voor meer dan de helft in handen van de overheid.

Ook de kosten die de VRT veil heeft voor zijn missie als digitale omroep, zijn niet min. Een budget van 600 miljoen euro tegen 2010, aldus gedelegeerd bestuurder Tony Mary. De VRT droomt van de lancering van acht themakanalen, die elk 15 miljoen euro per jaar zouden opslorpen. Tussen haakjes: u betaalt straks ook mee voor de voetbalrechten die de VRT van Belgacom ‘koopt’. Alleen weet niemand voor welke prijs.

Eén probleempje echter. Dat er eigenlijk geen (bewezen) businesscase is om al dat digitale fraais op rendabele wijze op de markt te brengen, daar lijkt niemand zich zorgen over te maken. “De tv-omroepen verliezen onmiskenbaar hun dominante positie in deze veranderende mediacontext,” stelt Dirk Van Mechelen doodgemoedereerd vast. Erg veel (overheids)geld dus voor een situatie waarbij zenders zoals VRT, VTM en VT4 hun marktaandeel zullen zien afkalven.

De digitale kloof zal verkleinen. Iedereen zal via het tv-kanaal kunnen deelnemen aan de informatiemaatschappij, zo luidt de redenering. En: “we willen hier een totaal nieuwe en zelfs internationale markt creëren voor tal van KMO’s,” stelt de VLD-politicus. Allemaal goed en wel, maar wat als geen enkele Vlaamse consument daarop zit te wachten?

Wat baat het om met de Vlaamse fanfare wereldwijd voorop te lopen in de digitalisering van het medialandschap, als zoveel onduidelijkheid het project economisch onderuit dreigt te halen? Eenzelfde bedenking werd door diverse betrokkenen ook al geuit omtrent het zo fameuze – en zelfs door Bill Gates bejubelde – Belgische e-ID project of de elektronische identiteitskaart.

Enige waakzaamheid en terughoudendheid van de overheid over zulke spitsevoluties in cruciale sectoren zou niet misstaan. Er is nog zo’n branche geweest waar verregaande overheidsstappen voor een enorme explosie van nieuwe diensten en operatoren – én lagere prijzen – hadden moeten zorgen: de energiesector. Weinigen zijn daar vandaag met veel euforie over te spreken.

Piet Depuydt

Moet Vlaanderen wereldwijd vooroplopen in de digitalisering van het medialandschap, als het project economisch onderuit kan gaan?