Die Brücke

De beweging Die Brücke vertegenwoordigt een van de grootste episodes van de Duitse schilderkunst. Een retrospectieve valt te bewonderen in Elsene.

Samen met de Alechinsky-tentoonstelling in La Louvière en de expositie gewijd aan de opera in de Muntschouwburg, is dit zeker een van de grote evenementen van deze lente. Zo’n 130 werken, schilderijen, gravures en tekeningen, rechtstreeks uit Berlijn, verhalen het picturale avontuur van de groep Die Brücke, de brug. In 1905 wilde de groep van de ene oever naar de andere raken, de academische schilderkunst verlaten voor een modernere, wildere kunstexpressie die zich op een veel vrijere en intensere manier met het dagelijkse leven en de mensen bezighield. De kunstenaars van Die Brücke dragen namen als Erich Heckel – de stichter – Kirchner, Schmidt-Rottluff, Bieyl, allemaal gewezen architectuurstudenten. Bij hen voegden zich Nolde, Pechstein, Amiet en Mueller. Samen gaan ze de allegro vivace-partituur spelen van een schilderkust die noordse, Franse en exotische, Afrikaanse en Oceanische invloeden combineert. In navolging van Van Gogh, Gauguin en Munch verkent Die Brücke alle wegen: landschap, portret, naakt of gekleed, scènes van vermakelijkheden (cabaret, dans, bordeel) en van het bruisende stadsleven.

Eden of hel? De vraag rijst enkel in verband met de voorstellingen, want voor de verschillende kunstenaars van de groep komt het er vooral op aan om een nieuwe manier te vinden om het leven voor te stellen: hoekige lijnen, vlakke tinten of duidelijk zichtbare penseelstreken. Wat telt is een natuurlijke vorm van het zijn te herontdekken, een primitief positivisme, dat stilaan zal evolueren naar een meer ironische – en meer ijzige – visie op de samenleving.

Het museum van Elsene toont de werken in naast elkaar hangende lijsten, een zeer geslaagd geheel dat toelaat om de individuele evolutie van elke kunstenaar te volgen: Schmidt-Rottluff bijvoorbeeld, die van ‘matiëristische’ kleurlijnen overgaat op schitterende combinaties van warme tinten die eenvoudigweg op het doek gelegd lijken. De erotiek, de sensualiteit van de vrouwelijke thema’s, maar ook de hardheid van de omtrekken worden uitgedrukt in een stel gravures, die aantonen dat deze discipline verre van minderwaardig is. Naast de kwaliteit van de tentoongestelde werken, verdient ten slotte ook de dynamiek van het museum erkenning, dat eens te meer zonder mediahype aantoont dat het over een coherente programmering beschikt.

Die Brücke in het museum van Elsene, Van Volsemstraat 71, 1050 Brussel. Tot 7 mei, van dinsdag tot vrijdag 13 tot 18.30 uur, tijdens de weekends van 10 tot 17 uur. Tel. (02)515.64.21.

ALAIN DELAUNOIS