Dicht bij het licht

De mannen van SAIT-RadioHolland werken graag in de duisternis: momenteel installeren ze de laatste antennes in de kilometerslange tunnel die Denemarken met Zweden verbindt. Jammer genoeg bewoog ook de bedrijfstop zich wat te vaak op de tast voort. Zorgt het Noorse Stento voor een lichtstraaltje?

Kastrup (Denemarken), Oslo (Noorwegen).

“Een stuurloos schip,” was één van de meer vriendelijke termen die beursanalisten begin vorig jaar overhadden voor SAIT-RadioHolland. Enkele winstgevende initiatieven, zoals dochter debitel (leverancier van Sim-kaarten voor onder meer Mobistar en KPN Orange), konden niet verdoezelen dat het bedrijf geen duidelijke strategie had, zeker na de mislukte poging om in België een mobilofonienetwerk op te zetten.

Dat de problemen nog niet voorbij zijn, beseft gedelegeerd bestuurder Patrick De Groote ook. De 55-jarige West-Vlaming nam op 1 april 1999 de touwtjes in handen. Hij noemt zichzelf een bottomline-jager, eerder dan een revenue-zoeker. Dat betekent werk aan de winkel, want het verlies na belastingen liep door eenmalige herstructureringskosten in 1999 op tot 801 miljoen frank. “Ik heb het gevoel dat we niet verkeerd zitten met onze strategie. Maar pas eind dit jaar gaan we weten of dat voorgevoel ook terecht is.”

Dat zal niet te vroeg zijn, want het bedrijf wil volgend jaar zijn honderdste verjaardag vieren in stijl, en liefst in een nieuw hoofdkwartier. De wortels van SAIT gaan terug tot 1901, toen onder de bescherming van Leopold II en Guglielmo Marconi de Compagnie Générale de Télégraphie sans Fil (CTSF) werd opgericht, die ‘vonkzenders’ ( Telefunken) ging verkopen aan rederijen. Het bedrijf werd in 1913 omgedoopt tot Société Anonyme Internationale de Télegraphie sans Fil en later SAIT Electronics.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog zetten enkele Rotterdamse klanten met medewerking van Marconi RadioHolland op poten. De bitsige concurrentiestrijd, met onder meer aparte marconistenscholen, duurde tot 1992, toen de Belgen het Nederlandse bedrijf opkochten.

Patrick De Groote hertekende na een doorlichting door auditbureau McKinsey het bedrijf volledig. Van de huidige tien topmanagers behoort er één tot de ‘oude generatie’ ( Jacques Debulpaep, aan de slag bij dochter EMG Euromarine Electronics), en zijn er drie doorgegroeid vanuit SAIT. De overige zes zijn nieuwkomers.

Niet alleen het topmanagement, ook de structuur werd herschikt. De maritieme communicatieactiviteiten werden ondergebracht in Euromarine (8,4 miljard frank omzet), een 50-50 joint venture met het Duitse STN Atlas Marine Electronics. De overige kernactiviteiten zitten in drie bedrijfseenheden. Airtime Services (2,5 miljard frank omzet) levert mobiele multimediatoepassingen aan schepen en airtime billing (het berekent de facturen van maritieme telecomgebruikers voor de operatoren). Wireless Solutions was goed voor 1,9 miljard frank omzet. De speerpuntdivisie staat onder leiding van Fernand Hollevoet, die als ex-rijkswachtofficier destijds betrokken was bij het opzetten van het mobiele radiosysteem Astrid. Wireless levert draadloze totaaloplossingen aan gespecialiseerde klanten: taxi’s, ordediensten enzovoort. Zo is SAIT wereldleider op het vlak van radiocommunicatie in zogenaamde confined areas: tunnels, voetbalstadions, ondergrondse parkings enzovoort. Space (100 miljoen frank omzet) ten slotte ontwikkelt en verkoopt systemen en diensten op het vlak van satellietcommunicatie. De afdeling wil participeren in het Galileo-project, een Europees positionerings- en navigatiesysteem. Ook wordt hard gewerkt aan IRIS (Intercontinental Retrieval of Information via Satellite). Indien er een consortium kan worden opgezet, draaien tegen 2003 zes kleine Leo’s ( Low Earth Orbit) in een lage baan om de aarde. Die moeten digitale boodschappen tijdelijk opslaan en doorsturen.

Op termijn

worden niet-kernactiviteiten zoals de participaties in debitel België en debitel Nederland verkocht. In ons land wordt Mobistar naar voor geschoven als kandidaat-koper. De Groote bevestigt noch ontkent: “We zijn niet gehaast.”

Het turnaround-programma plant een verdubbeling van de omzet van 1998 – 11,5 miljard frank – tegen 2002. De groei moet voor 40% intern worden gerealiseerd, de rest via overnames. De Groote: “We moeten zo snel mogelijk een één-miljard-euro-bedrijf worden, anders tel je niet mee.”

Het samengaan met het Noorse Stento is daarin de eerste grote stap. Samen is de nieuwe groep goed voor ruim 16 miljard frank omzet. De fusieonderneming werd voorlopig SAIT-Stento gedoopt – over enkele maanden moet er een nieuwe naam zijn.

De eerste contacten dateerden van augustus vorig jaar. Toen werd er gedacht aan een samenwerking, of een (gedeeltelijke) overname door SAIT. In november kwam een fusie ter sprake, en in januari stelde SAIT-voorzitter Michel Allé voor om op 50-50-basis samen te gaan. De beleggers reageerden lauw. De koers van het SAIT-aandeel daalde van 37 euro begin maart, net na de aankondiging, naar 29 euro. In lijn met de trend voor telecomaandelen, maar zonder positief effect van de fusie.

De 1 op 1 verhouding is eerder uit een industriële dan een financiële logica ontstaan, stelt De Groote. Stento haalde in 1999 een omzet van 3 miljard frank, vier maal minder dan SAIT. Volgens voorzitter Svein S. Jacobsen van Stento had mathematisch 60-40 ook gekund. “Maar omvang is één zaak, rentabiliteit een andere.”

Terwijl de Wireless-divisie van SAIT de verliezen de jongste jaren opstapelde, had Stento zijn tegenhanger (Mobile Radio) in 1997 grondig gereorganiseerd. Het bedrijf had toen zowat tien verlieslatende jaren achter de rug. Jacobsen: “We hebben bewezen de sleutel te hebben om een wireless-divisie rendabel te runnen. Ik weet dat we de reputatie hebben langzaam te groeien, maar de voorbije twee jaar steeg onze omzet van 1,9 miljard naar 3 miljard frank. Sinds 1997 hebben we zeven bedrijven overgenomen.”

SAIT zuigt niet alleen herstructureringsknowhow uit de Noren. Stento heeft een grote ervaring opgebouwd in Tetra-installaties, zeg maar de digitale versie van de klassieke radiosystemen. Volgens studies wordt binnen enkele jaren 90% van de telefoniecapaciteit gebruikt voor datatransmissie in plaats van gesprekken.

De complementariteit is wederzijds. In Noorwegen zijn er 700 tunnels, en slechts 10% daarvan is voorzien van communicatiesystemen. Een uitgelezen prooi voor SAIT, want Stento mist daarvoor de knowhow.

Stento zelf heeft er een geschiedenis van zowat een halve eeuw op zitten. De naam refereert aan de mythologische Griek Stenton, wiens stem in de hele wereld hoorbaar was. Het Noorse bedrijf Stentofon ontwerpt sinds 1946 standaard-telefoniesystemen. In 1997 fuseerde het met Ringcom, op zijn beurt een samengaan van twee branchegenoten.

De belangrijkste

Stento-divisie – Communicatie- en Veiligheidsoplossingen (CSS, omzet 1,73 miljard frank) – wordt een vierde bedrijfseenheid binnen de nieuwe groep. De meeste Europese luchthavens gebruiken communicatiesystemen van het Noorse bedrijf.

De maritieme-communicatiedivisie, met 605 miljoen frank omzet de kleinste poot, claimt wereldwijd een marktaandeel van 12%. Deze poot zal worden ondergebracht bij Euromarine. Of SAIT-Stento daar een cash-bedrag voor krijgt of een pro memory-inbreng doet, wordt nog besproken met het Duitse Rheinmetal, moeder van STN Atlas.

De mobiele-radiopoot ten slotte is goed voor 1,25 miljard frank omzet. Naast Tetra-oplossingen staat die ook sterk in radiosystemen voor treinen. “Verplicht op alle nieuwe treinen,” meldt financieel directeur Leif Borge, die refereert aan een treinramp in januari waarbij 25 Noren het leven lieten.

Er liggen nog andere ijzers in het vuur. De Noorse regering zet een openbaar veiligheidsnetwerk op poten, een project van 14,8 tot 24,7 miljard frank. Een andere groeipool is fixed wireless access, een domein waar vooral SAIT sterk staat. De vaste draadloze toegang overbrugt de afstand van de computer van de eindgebruiker/internetsurfer tot de fiber-optische kabels die de eigenlijke datatransmissie voor hun rekening nemen.

Door de fusie wordt het nieuwe bedrijf ook de op één na belangrijkste verdeler van Motorola-apparatuur voor de private mobile radio-markt ( PMR) voor professionele gebruikers, vooral bekend van de walkietalkies van ordediensten. SAIT heeft na de overname van Ines en Ramacom zijn aandeel op de 1 miljard grote Belgisch-Luxemburgse markt opgedreven van 47% naar 74%. Stento zit in de noordse landen op 65%, met een aandeel van 70% in Noorwegen.

luc huysmans