“Deze crisis maakt ons sterker”

Crisis? Nassef Sawiris, die de helft van de bouwgroep Besix bezit, ziet vooral kansen. Hij zet 1 miljard dollar in op een moment dat anderen om cash smeken. Dat zegt de Egyptenaar in een exclusief gesprek met Trends, vier jaar na zijn participatie in het Belgische bouwbedrijf.

Besix viert dit jaar zijn honderdste verjaardag. Het bedrijf heeft amper last van de crisis. Het orderboekje werd verleden jaar meer dan twee keer zo dik en is goed voor 3,83 miljard euro. Het bouwbedrijf ging door een symbolische grens met een omzet van 2,03 miljard euro.

Dat is het resultaat van de sterke internationale groei. Het haalt 810 miljoen euro op zijn thuismarkt (België, Noord-Frankrijk). In 2004 lag de verhouding helemaal anders, toen Besix nog twee derde van zijn opdrachten in België haalde (toen goed voor 581 miljoen).

Dat jaar was een sleutelmoment voor het bouwbedrijf. Nadat het jarenlang had gewankeld door interne strubbelingen en familievetes, bracht een managementbuy-out stabiliteit. Een dertienkoppige ploeg rond CEO Johan Beerlandt kreeg de touwtjes in handen van het moederbedrijf Belgische Beton Maatschappij (nu Besix Group). De helft van de overnameprijs (137 miljoen euro) werd gefinancierd door de Egyptische groep Orascom Construction Industries (OCI). Beerlandt kende diens CEO Nassef Sawiris al sinds 1994, toen hij voor Besix actief was in het Midden-Oosten.

Vader Osni Sawiris had een klein bouwbedrijf, dat door de Egyptische overheid werd genationaliseerd. Hij herbegon in Libië, om later naar Caïro terug te keren. Uit zijn bedrijf ontstonden de beursgenoteerde Orascom Telecom Holding (geleid door de oudste zoon Naguib Sawiris), Orascom Hotels and Development en OCI. In 2007 haalde dat laatste 1,7 miljard euro omzet (aandeel Besix: 780 miljoen) en een bedrijfscashflow van 187 miljoen euro (aandeel Besix: 44,5 miljoen). De ‘Rockefellers van Egypte’ zijn gesteld op discretie. Toch gaf CEO Nassef Sawiris, ook ondervoorzitter van Besix en houder van een Belgisch paspoort, een exclusief interview aan Trends.

TRENDS. Welke toekomst ziet u voor Besix in Orascom?

NASSEF SAWIRIS (ORASCOM CONSTRUCTION INDUSTRIES). “Besix heeft één prioriteit: groeien. OCI geeft zijn dochters onafhankelijkheid. Het juiste businessmodel bestaat uit het creëren van clusters met lokaal geïntegreerde bedrijven en divisies rond een specialiteit. Dat is niet uniek. Ook de Franse collega’s van Vinci en Bouygues werken zo.”

Waarom koopt u Besix niet helemaal?

SAWIRIS. “Geen denken aan. De andere helft van Besix is in handen van gemotiveerde managers die er een prachtbedrijf van hebben gemaakt. Waarom dat veranderen? Ik weet trouwens dat hun deel niet eens te koop is. Zij zien dan weer het voordeel in van onze participatie, die van hun bedrijf een stabiele speler op de markt maakt.”

Ten tijde van de managementbuy-out was ook sprake van een beursgang. Nu niet meer?

SAWIRIS. “Neen. Waarom kiest een bedrijf normaal gezien voor een beursgang? Om kapitaal aan te trekken met het oog op nieuwe investeringen. Maar Besix heeft geld genoeg (de cashpositie bedroeg eind vorig jaar 294 miljoen euro, een stijging van 132 miljoen in een jaar, nvdr). Het bedrijf maakt geld en betaalt dividenden. Ik zie geen reden om dat te veranderen.”

U bent perfect op de hoogte van Besix’ activiteiten. Hoe doet u dat vanuit Caïro?

SAWIRIS. “Eenvoudig: ik ben verslaafd aan de bouwsector. En ik heb vertrouwen in de managers.”

Is de bouw van het grootste gebouw ter wereld in Dubai, de Burj Dubai van 818 meter, een uiting van uw verslaving?

SAWIRIS. “Ik zit niet in deze business om prestigegebouwen neer te zetten die covers van magazines halen. We willen zeer gedisciplineerd elk project rendabel houden. We waren wel degelijk gevleid dat de opdrachtgever wist dat we technisch best in staat waren om deze zeer complexe building te bouwen. De Burj Dubai is een symbool voor het wereldwijde respect voor Besix.”

Besix doet het internationaal goed, maar haalt in België marges rond 1 procent. Is dat geen reden om af te bouwen?

SAWIRIS. “De marges zijn laag, maar het risico ook. Met een postkantoor in Gent loop je geen enkel risico. Voor de bouw van een dam in Congo heb je dan weer grote marges, maar veel onzekerheid. Bovendien is België een unieke school waar werknemers hun eerste kennis opdoen voor ze uitzwermen, en waar managers hun knowhow kunnen overdragen op latere leeftijd.”

Weegt de crisis op Orascom?

SAWIRIS. “Vooral onze productieafdeling voor meststoffen, Egyptian Fertilizers Company, lijdt onder de lagere grondstoffenprijzen. Omdat het inkomen van de landbouwers door het wegvallen van kredieten de voorbije zes maanden ernstig afnam, krimpen de marges. Wij hebben echter de meest rendabele activiteiten ter wereld. We zijn perfect in staat om deze storm te doorstaan. De voorbije weken zagen we dat concurrenten in Europa twaalf fabrieken sloten omdat ze cash verbrandden. Wij geen enkele.

“De bouw doet het dan weer uitstekend. Ik verwacht in 2009 een omzetstijging van 30 tot 50 procent. De regeringen in onze regio spenderen. In Egypte versnelde de regering een investeringsprogramma, dat loopt tot half 2009. Onlangs besliste Caïro een regionale luchthaven te bouwen in Opper-Egypte. Tussen het openen van de aanbesteding en de eerstesteenlegging zaten amper 25 dagen. Algerije regelde de aanbesteding van een spoorweg van 1000 kilometer in twee maanden. Regeringen van Washington DC tot Peking begrijpen dat ze de economie moeten laten herleven met infrastructuurwerken. Laat dat nu net de corebusiness van Orascom en Besix zijn.”

De crisis kan dus positief uitdraaien voor Orascom?

SAWIRIS. “Dat zeggen we niet graag. Maar ik ben ervan overtuigd dat Orascom en Besix sterker uit deze crisis zullen komen. Bovendien zijn we actief in verschillende disciplines waar we nog voldoende capaciteit hebben om te groeien. En dat op een moment dat andere bouwondernemingen zich in de schulden hebben gewerkt met vastgoedprojecten. We hebben visibiliteit, een orderboekje dat voor twee jaar gevuld is, geen schulden en een grote hoop cash. Orascom heeft een miljard dollar (717 miljoen euro) veil om de crisis aan te pakken.”

Gaat u op overnamepad in Europa?

SAWIRIS. “We bestuderen alle kansen. Maar vaak zijn ondernemingen in moeilijkheden in een crisis ook ondernemingen in moeilijkheden in betere tijden. We blijven voorzichtig. Bovendien hebben we uitstekende mogelijkheden om onze groei van binnenuit te organiseren.”

In hoeverre is Orascom afhankelijk van de petroleumdollars?

SAWIRIS. “We opereren in landen die tot nog toe konden profiteren van de hoge olieprijs. 50 dollar per vat is belachelijk laag. We hopen dat die snel stijgt. Let wel: het Midden-Oosten zal blijven groeien, alleen minder dan de 10 procent die we de voorbije jaren kenden. We rekenen erop dat het bbp van de Golf tot Marokko in 2008 nog steeds met 5 tot 6 procent stijgt. Van dat cijfer kunnen heel wat westerse landen dromen.”

Orascom is via Contrack International actief in de wederopbouw van Irak en Afghanistan. Hoe schat u de situatie er in?

SAWIRIS. “Afghanistan staat er niet goed voor. Hopelijk engageert de nieuwe Amerikaanse regering zich meer dan de huidige. Over Irak zijn we optimistisch. Het land staat aan de vooravond van een economische heropleving, waar verstandige ondernemers best op inspelen. De stabiliteit is erop vooruitgegaan, net als de veiligheid. Bovendien staat hun infrastructuur in de petroleumindustrie op punt. Dat is een gezonde startbasis.”

U noemt Irak toch geen veilige zakenomgeving?

SAWIRIS. “Het lijdt onder een burgeroorlog. Het geweld komt vooral van interne fracties die elkaar of de Amerikanen bestrijden. Het snelle vertrek van de Amerikanen, dat onder Barack Obama een feit zal worden, is het begin van een oplossing.”

Media schrijven nochtans dat u een vriend bent van George Bush, wat Contrack mooie contracten zou hebben opgeleverd?

SAWIRIS. “Ik ben geen vriend van Bush. Integendeel: wij mogen die man niet. Wie wel trouwens? Contrack is een van de weinige Amerikaanse, technisch goed onderlegde bouwondernemingen die actief zijn in de opkomende economieën. Men kwam bijna automatisch bij ons terecht voor die contracten.”

U bent directeur van de beurs Nasdaq Dubai. Is de groei van dat land gebaseerd op fundamentele gegevens, gezien de huidige vastgoedzeepbel?

SAWIRIS. “De overwaardering van het vastgoed was er ook in Spanje, Florida en het Verenigd Koninkrijk. Je moet je niet blindstaren op de excessen van promotoren. Dubai is een succesverhaal. Bekijk de ondernemingen die niet met vastgoed te maken hebben. De globale havenmanager DP World bijvoorbeeld, of Emirates, de meest winstgevende luchtvaartmaatschappij ter wereld. Dubai wordt het financiële en recreationele bruggenhoofd van de1 miljard mensen in de opkomende economieën, het Midden-Oosten, Iran, Pakistan en India.”

Dat laatste land werd onlangs opgeschrikt door aanslagen in Mumbai. Bent u niet bang dat extremisten het succesverhaal verstoren in de regio’s waar u actief bent?

SAWIRIS. “Je hebt overal extremisten. Zijn er in Europa dan geen aanslagen gepleegd? Is er in België geen groep kandidaat-terroristen opgepakt, onlangs? Allemaal met hun woonplaats in België. Extremisme is niet gebonden aan een nationaliteit of een regio. Het terrorisme is zoals de VN, zonder een thuisland. Dat soort spijtige ongelukken heeft geen impact op de gehele economie.”

Orascom Group is gegroeid uit een klein bouwbedrijfje. Wat is de sleutel van het succes van de familie?

SAWIRIS. “Een bouwbedrijf is een goede businessschool waar je veel kunt leren over kostencontrole, de relaties met werknemers, commerciële strategieën en het opzetten van nieuwe activiteiten. Toen we ons later in andere segmenten profileerden, beseften we dat dit eigenlijk veel makkelijker was dan de bouwsector.”

In welke mate speelt uw koptische geloof een rol bij uw ondernemerschap?

SAWIRIS. “Onrechtstreeks. Typisch aan minderheden is het feit dat ze hard studeren om zich een kwaliteitsvolle toekomst te kunnen geven, ook omdat ze internationaal willen spelen. Ik heb dus gestudeerd in Chicago, mijn broer Naguib in Zürich. Chicago heeft me de noodzaak geleerd snel en continu nieuwe inzichten eigen te maken, onder meer door veel boeken te lezen. Dat is belangrijk, omdat ik zo nieuwe investeringen in ongekende sectoren kan analyseren. Zo leerde ik – ondersteund uiteraard door uitstekende managers – from scratch hoe de wereld van de kunstmeststoffen in elkaar steekt.”

Was de Egyptische uitvalsbasis van belang voor Orascom?

SAWIRIS. “We hebben een enorme thuismarkt van 18 miljoen mensen. Investeerders kunnen dus profiteren van schaalvoordelen. Dat heeft ook Solvay beseft. We hielpen hen in oktober bij de aankoop van de sodaproducent ASCC uit een staatsbedrijf.

“Egypte is een stevige economie zonder kenmerken van oververhitting. De bbp-groei schommelde rond 10 procent. Misschien is dat nu wat lager, maar zware schokken kent het land niet. Het lange aanslepen van een hypotheekwet bleek ironisch genoeg de bescherming tegen een vastgoedhype. Ook werken de banken niet met gesofisticeerde producten en zijn ze stabiel, met een kredietratio van 50 procent tegenover de uitstaande deposito’s.”

Bent u even optimistisch voor de rest van Afrika?

SAWIRIS. “Toch wel. Spijtig genoeg is Afrika er het laatste jaar op achteruitgegaan. Het zal verbeteren als de grondstoffenprijzen weer aantrekken. Op korte termijn zal dat niet gebeuren. De industrialisering van de grondstoffen- en landbouwproductie is – gesteund door buitenlandse investeerders – echter volop bezig. Dat is hoopgevend.”

De Chinese bedrijven zijn dus welkom?

SAWIRIS. ( Verbaasd) “Waarom niet? Iedereen die de situatie in Afrika helpt verbeteren, is welkom. Ik hoor in het westen wel eens verwijten aan de Chinezen omdat ze hun positie in Afrika versterken. Ik ben hen dankbaar, omdat ze de mogelijkheden op het continent net in de aandacht plaatsen. Ik hoop dat de Chinezen in Afrika de ondernemers in de rest van de wereld jaloers maken, zodat die misschien ook eens risico’s durven te nemen. Ik stel overigens vast dat heel wat Belgen dat wel doen, en met succes.”

U prijkt op de Forbes-lijst van rijke mensen op de 68ste plaats met een vermogen van 11 miljard dollar, bijna een verdrievoudiging in een jaar. Is dat relevant voor u?

SAWIRIS. “Forbes berekent mijn vermogen op basis van de aandelen die ik bezit. Zeggen dat het niet relevant is, zou dus indruisen tegen de belangen van mijn niet-familiale medeaandeelhouders – toch 40 procent van ons bedrijf. Maar eerlijk, belangrijk vind ik dat bedrag niet. Ik wil een gezond bedrijf, dat is het belangrijkste.”

Net een jaar geleden ruilde u de betonmaatschappij Orascom Building Materials voor 11,4 procent in het Franse Lafarge. Dat aandeel zakte ondertussen van 120 naar bijna 40 euro. Een slechte deal?

SAWIRIS. “Neen. De operatie paste in de consolidatie in de betonindustrie. Uiteraard is het klimaat wereldwijd verslechterd, maar de fundamentele evolutie zal standhouden. Op termijn is de ruil een goede zaak voor beide.”

Een van uw medebestuurders bij Lafarge is Albert Frère. Hoe is uw relatie met hem?

SAWIRIS. “Hij is mijn vriend. Ik beschouw hem als de Warren Buffett van Europa.” (T)

Door Hans Brockmans/Foto Thomas De Boever