Democratisering van het vermogensadvies

Bedrijfsleiders en zelfstandigen hebben hun boekhouder, welgestelde individuen gaan te rade bij hun vermogensbeheerder. Maar met de opkomst van ‘personal financial planners’ komt financieel advies binnen handbereik van iedereen.

Wegens de tragische gebeurtenissen in New York en Washington werd het internationale congres van de Financial Planning Association, dat vorige week donderdag in Los Angeles moest beginnen, afgelast. Dit forum brengt jaarlijks vele duizenden personal financial planners uit de Verenigde Staten en de hele wereld samen.

Als redenen voor de afgelasting werd de onmogelijkheid om veilig te reizen opgegeven, maar ook de noodzaak voor planners om bereikbaar te zijn voor hun klanten tijdens een crisisperiode.

Persoonlijke financiële planning is in België een relatief nieuw fenomeen. Nederland heeft al enkele jaren zo’n 900 gediplomeerde planners. In Amerika telt de Financial Planning Association meer dan 25.000 leden.

In samenwerking met de Beroepsvereniging der Verzekeringsondernemingen ( BVVO) en de Belgische Vereniging van Banken ( BVB) worden ook in België pogingen ondernomen om daar iets aan te doen, en professioneel vermogensadvies voor bredere lagen van de bevolking toegankelijk te maken. Als een significant element mogen we ook vermelden dat deze week een eerste groep studenten de titel van Master of Personal Financial Planning van de UAMS Management School van de Universiteit Antwerpen hebben behaald.

Professioneel PFP-advies maakt gebruik van een vijfstappenmethode:

1) inventaris van de doelstellingen en verwachtingen van de betrokken personen;

2) projectie van de huidige situatie naar de toekomst;

3) confrontatie van de verwachtingen en de doelstellingen;

4) identificatie van de te ondernemen stappen om de economische en financiële doelstellingen beter te bereiken;

5) doorvoeren van de aangewezen maatregelen.

Sommige adviseurs (die men fee-only noemt) beperken zich tot de eerste vier stappen en verkopen dus geen financiële producten. Anderen ( commission-based) verkopen ook de relevante producten in fase 5.

De behoefte aan financiële planning is natuurlijk zeer groot. Terwijl men zonder enige overdrijving mag zeggen dat iedereen nood heeft aan een eigen financieel plan, is het ook duidelijk dat het niet voor iedereen even uitgebreid moet zijn. Het minste wat een PFP-adviseur zal doen, is een nuttige second opinion verlenen. Professionele hulp bij het uitwerken van een plan komt bijzonder van pas voor dat kwart van de bevolking waarvan verwacht wordt dat ze niet afhankelijk van de sociale zekerheid zijn en voor zichzelf instaan. Privé-vermogensadvies wordt hierdoor gedemocratiseerd. De bedrijfsleider met de eigen zaak, de zelfstandige professionelen en de vermogende particulier zullen in de eerste plaats bij de persoonlijke financiële planner terecht kunnen. Bij de opleiding van financiële planners worden overigens typisch twee niveaus onderscheiden: enerzijds de adviseur op de behoeften van het brede publiek inspelen, en anderzijds de planner die bij zakelijke structurering, successie en beleggingen op de voorgrond treedt.

Het is belangrijk tijdig aan het uitwerken van een plan te beginnen. De gevolgen van het ontbreken van een plan laten zich het scherpst gevoelen op kritieke momenten, wanneer het te laat is. Na een onverwacht overlijden, een echtscheiding, een faillissement, een hartaanval of een verkeersongeval met een blijvende invaliditeit.

De PFP’er baseert zijn advies op economische en financiële kennis, die hij combineert met juridische en fiscale structurering. Het is belangrijk dat de oplossingen die de planner uitwerkt helemaal duidelijk zijn voor de klant, zo productonafhankelijk als mogelijk, en vooral duurzaam en houdbaar op juridisch en financieel vlak.

Niet iedereen is even enthousiast over het verschijnen van persoonlijke financiële planners met een duidelijke beroepskwalificatie. Er zijn de adviseurs van het Goven-type, die vinden dat bijzondere methoden (en mechanismen) noodzakelijkerwijze aan enkelingen voorbehouden moeten blijven. Een ander type van tegenstanders van de democratisering en professionalisering is te vinden bij de exclusieve Brusselse franskiljonse milieus, die vinden dat professioneel privé-vermogensbeheer hun exclusief geboorterecht is.

Emiel Van Broekhoven

De auteur is hoogleraar economie aan de Universiteit Antwerpen en voorzitter van de Vlaamse Federatie van de Beleggers en Beleggingsclubs (VFB).

De PFP-adviseur stelt wat als-scenario’s op voor de gevolgen van overlijden, invaliditeit of pensionering, en de te nemen maatregelen.