DE ZOMBIEBANKEN ZIJN NOG ONDER ONS

Toezichthouders waarschuwen dat de risico’s bij veel Europese banken nog altijd veel te groot zijn. Zolang er geen eenvoudigere, betere en strengere kapitaaleisen komen, dreigen we nog een hele tijd met ongezonde banken opgezadeld te zitten.

Steven Maijoor, de Nederlandse voorzitter van de Europese beurswaakhond ESMA, ventileerde eind vorige week zijn bezorgdheid over de Europese banksector. Hij twijfelt aan de kwaliteit van de kredieten en leningen op de balansen. Maijoor vindt dat de banken daarvoor onvoldoende provisies aanleggen.

Eerder had IMF-topvrouw Christine Lagarde al laten weten dat ze bezorgd is. Volgens haar is de financiële sector niet veiliger dan in september 2008, toen Lehman Brothers omviel. Lagarde hekelt de concentratie van activiteiten bij grote instellingen en de aanhoudende dreiging van banken die ‘too big to fail‘ zijn.

Het moge duidelijk zijn: de financiële crisis is vijf jaar ver, en de bankensector blijft ziek. Het lijkt alsof de bedrijfscultuur niet veranderd is: er worden nog altijd te veel risico’s genomen met het oog op een hoger rendement. Ook de beloofde hervormingen blijven uit. De invoering van de Basel III-normen is met minstens een jaar verdaagd, en zopas liet het Basel-comité weten dat het genoegen neemt met soepelere liquiditeitseisen. Weer haalt de bankenlobby zijn slag thuis.

Op die manier dreigt Basel III in hetzelfde bedje ziek te zijn als Basel II. Als risico’s laks gedefinieerd worden en de risicoweging overgelaten wordt aan de banken zelf, zit de regelgeving op een fout spoor. Met hun interne modellen kunnen de banken de risicoweging manipuleren zoals het hen uitkomt en de toezichthouders op het verkeerde been zetten. Hoe lang kon Dexia niet volhouden dat het aan alle kapitaalratio’s voldeed, terwijl de solvabiliteit in realiteit absoluut ondermaats was?

Hoewel er natuurlijk ook goede banken zijn, is de kern van het probleem dat veel financiële instellingen nog altijd een te grote hefboom gebruiken. Dat betekent dat hun eigen vermogen in verhouding tot het balanstotaal onvoldoende groot is om een schok te weerstaan of een stresssituatie het hoofd te bieden.

Er is nood aan eenvoudigere, betere en hogere reële kapitaalratio’s. De risicoweging van activa kan daarbij best achterwege worden gelaten. Tijdens de finan-ciële crisis is gebleken dat daarmee gezonde banken niet van de ongezonde konden worden onderscheiden. Zoals in de reële economie moet de solvabiliteit gemeten worden door het eigen vermogen af te zetten op het totaal van de balans. Maar die ratio moet hoger liggen dan de 3 procent die Basel III wil opleggen.

De OESO hanteerde eind vorig jaar een solvabiliteitsratio van 5 procent om de gezondheid van de banken te meten en stelde vast dat veel grote Franse en Duitse banken niet aan dat criterium voldoen. Ook in België halen verschillende banken deze norm niet. In totaal zou de Europese bankensector 400 miljard euro kapitaal te kort komen.

In landen als Zwitserland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten wordt gedacht aan nog strengere kapitaalratio’s. Dat kan leiden tot een duurdere kredietverstrekking, maar volgens het IMF zouden de gevolgen beperkt blijven. Als dat de prijs is die we moeten betalen voor een goede beveiliging van de financiële sector, moet er niet getwijfeld worden.

PATRICK CLAERHOUT – Redacteur Trends

Als risico’s laks gedefinieerd worden en de risicoweging overgelaten wordt aan de banken zelf, zit de regelgeving op een fout spoor.