De wondere wereld van het duistere geld

Het Antwerpse gerecht onderzoekt nog steeds de verdenking dat de Antwerpse zakenman Réginald Duthoo frauduleus enkele honderden miljoenen franken uit het faillissement van Résidence Durbuy heeft gehaald. Trends schetst de merkwaardige zakencarrière van Duthoo na dit faillissement. Een mix van gerechtelijke klachten, bedenkelijke geldcircuits en chique villa’s.

R éginald Duthoo (56) en zijn echtgenote Phyllis Jacobs tekenden half mei van dit jaar een huurcontract voor een luxueuze villa met zwembad in Schilde. Huurprijs: 200.000 frank per maand. Een maand later werd de waarborg van drie maanden (600.000 frank) geregeld via een bankgarantie van Deutsche Bank op naam van de zoon van het echtpaar, Tony Duthoo (23). Tony Duthoo tekende dan ook mee het huurcontract. De huur voor de maand juni werd betaald via een gegarandeerde bankcheque. De huur voor juli werd cash (200.000 frank!) op tafel gelegd.

Een rijk koppel, denkt u. Officieel alleszins niet: Réginald Duthoo heeft een schuld van 2 miljard frank. Duthoo is een ex-assistent accountancy aan de Antwerpse universiteit Ufsia en had een eigen boekhoudkantoor Duthoo & Partners. In 1992 kocht hij via een aantal vennootschappen het vakantiepark Résidence Durbuy uit een faillissement, maar zijn bedrijven gingen in januari 1997 zelf failliet. Hij had via die vennootschappen bij de banken 1,2 miljard frank geleend en stond daar persoonlijk borg voor. Het geconsolideerde passief bedraagt 2 miljard. De hoofdbankier was het Antwerps Beroepskrediet ( ABK).

De overname in 1992 was overigens al een merkwaardige zaak: Duthoos toenmalige advocaat, Jacques Bruneel, was ook de curator van het oude vakantiepark in Durbuy. Een belangenvermenging waarvoor hij achteraf op de vingers is getikt. Rechter-commissaris in het faillissement was Frederik Crassaerts, handelsrechter en topman van ABK. Ook die handelswijze roept vragen op.

Réginald Duthoo houdt er een merkwaardige levenswandel op na voor iemand die financieel aan de grond zit. “Ik krijg hulp van mijn vrienden,” verklaart Duthoo bij monde van zijn advocaat Christian Lepage. Duthoo wilde ons niet zelf te woord staan.

De villa in Schilde is niet Duthoos eerste uitspatting in vastgoed. Op 18 september 1997 – acht maanden na het faillissement van Résidence Durbuy – tekenden hij en zijn echtgenote een koopovereenkomst voor een villa in het zuiden van Frankrijk. De villa ligt aan zee met een eigen waterfaçade van 100 meter en een aanlegsteiger voor een plezierboot. Prijs: 140 miljoen frank. De eigenaar van de villa heeft nooit zijn geld gezien en heeft dan ook een rechtszaak tegen Duthoo aangespannen. Het is de eerste in een lange rij. Half juni van dit jaar schreef Duthoo aan de advocaat van de eigenaar dat hij bereid is tot een minnelijke schikking wanneer hem een andere villa kan worden voorgesteld. Begrijpe wie begrijpen kan. (We zullen het maar ineens opbiechten: op andere plaatsen in dit verhaal houden wij de informatie met opzet vaag. Dat is om onze bronnen te beschermen.)

In Antwerpen loopt een gerechtelijk onderzoek in verband met de verdenking dat Réginald Duthoo uit het faillissement van Résidence Durbuy enkele honderden miljoenen frauduleus heeft afgeleid. Curator Guy Vanhoucke schat de afleiding op 300 miljoen frank. Ex-medewerkers van Duthoo vermoeden dat het bedrag tot 900 miljoen frank oploopt. Iemand die Duthoo van erg nabij heeft gekend, schat het eigen vermogen van Duthoo op 300 miljoen dollar (12,5 miljard frank), verspreid over verschillende offshores. Geloofwaardig? Uit documenten die Trends kon inkijken, blijkt alleszins dat Réginald Duthoo sinds het faillissement van Résidence Durbuy steeds met grote financiële operaties is bezig geweest (zie kader: Groot geld).

Maar laten we eerst even de personages in deze avonturenroman voorstellen. Duthoo speelde immers niet alleen. Duthoo had contacten met de Nederlander Petrus van Toren, die op zijn beurt samenwerkt met de in België verblijvende Nederlander Bastiaan van der Veer. Naargelang van de bron is steeds een ander van deze drie de architect van de financiële operaties die werden opgezet. Het financiële verlengstuk is de firma Schneider & Partner in Zwitserland. In tweede orde speelden José Vergult (in Antwerpen) en Anton vander Stappen (in Tilburg) een belangrijke rol.

De eerste halte

van Duthoo was de Centrale Maatschappij voor Bedrijfsfinanciering ( CMBF), waar hij, zo blijkt uit verschillende getuigenverklaringen en documenten, de operationele touwtjes in handen had. CMBF ontstond in september 1997 na de overname van een hypotheekmaatschappij.

Belangrijke aandeelhouders van CMBF waren Hubert Vanleenhove – een vriend van Duthoo, kaderlid bij Hessenatie en voormalig bestuurder van Résidence Durbuy – en Powerpoint International. Niet Duthoo zelf, die zich steeds zeer goed afschermt en nooit persoonlijk en/of rechtstreeks optreedt.

Maar wie schuilt er achter Powerpoint International? Deze firma werd opgericht met een notarieel vastgelegde inbreng van 55 miljoen gulden (1 miljard frank) door Ace Marketing, een postbusvennootschap in Las Vegas (Nevada). Het adres in Las Vegas is ook het adres van andere vennootschappen die door Duthoo werden opgericht. Duthoo beweert echter dat Powerpoint International een vennootschap van Van Toren is omdat die zich garant heeft gesteld voor Powerpoint International voor een bedrag van 3 miljoen gulden voor de aankoop van een villa.

Een van de zaken waarbij CMBF betrokken was, was de poging van Hubert Vanleenhove om het dienstencentrum Westinform in Brugge over te nemen. Vanleenhove, die zich door Duthoo liet adviseren, tekende op 18 november 1997 een koopovereenkomst en legde een bankgarantie van CMBF voor van 240 miljoen frank. Achteraf bleken de fondsen niet aanwezig. Eigenaar Thierry Floréal van Westinform diende klacht in tegen Vanleenhove en legde bewarend beslag op diens villa. Binnenkort spreekt de rechter zich hierover uit.

Naast die burgerlijke procedure loopt er ook een strafrechtelijke waarbij Vanleenhove, Floréal én Duthoo werden gehoord. Daar laat de uitspraak nog op zich wachten. En op zijn beurt heeft Vanleenhove een procedure tegen Floréal lopen.

CMBF verhuisde op 2 september 1998 naar Nevada in de Verenigde Staten op het adres dat we eerder al tegenkwamen. Die verhuizing werd geregeld door Anton vander Stappen, waartegen momenteel in Nederland een procedure loopt wegens belastingontduiking. CMBF ging kort daarna failliet in de VS. Een Antwerpse zakenman schoot er enkele tientallen miljoenen bij in. Ook hij startte een procedure tegen Duthoo en CMBF.

Dat hij ooit een frank zal terugzien van zijn geld lijkt erg twijfelachtig. Tenzij… Op 3 september 1998 schreef Duthoo een brief naar een zakenpartner waarin hij meldt dat alle zaken van CMBF door AT&CR Enterprises werden overgenomen. Dat bedrijf, met zetel in Cyprus en Griekenland en adressen in Londen en Istanboel, is een samenwerking met de Turks-Cypriotische zakenman Oncel. Duthoo ontkent dat hij actief is geweest in AT&CR. “Oncel moest een financiering voor mijn cliënt bij Riyad Bank verkrijgen,” zegt Duthoos advocaat Lepage. Uit documenten die wij konden inkijken, blijkt het te gaan om een lening van 150 miljoen dollar. Samen met andere financieringen moest dit geld onder andere dienen voor een project rond het Noga Hilton Hotel in Cannes (130 miljoen dollar) en Résidence Durbuy (25 miljoen dollar).

Duthoo heeft inderdaad via allerlei stromannen ettelijke keren geprobeerd het vakantiepark terug te kopen van de curatoren. Dat is niet gelukt. Uiteindelijk werd in mei van dit jaar Durbuy verkocht aan de gereputeerde Nederlandse vastgoedgroep Larmag.

Door gedupeerden werd bij de gerechtelijke politie van Oudenaarde het volgende verhaal gedeponeerd. Een vennootschap had financiële problemen. De bestuurder van de vennootschap klopte aan bij José Vergult. Vergult richtte voor hem een Amerikaanse vennootschap in Nevada op, die de aandelen van de Belgische zou kunnen overnemen. Het Amerikaanse bedrijf zou een lening kunnen aangaan. Daarvoor moest de bestuurder een voorschot betalen. Dat weigerde hij. Vergult stelde dan een sterfhuisconstructie voor. Ook dat weigerde de man.

Tegelijkertijd wilde de betrokkene samen met een partner het beruchte hotel Clarenhof van de Arme Klaren in Nieuwpoort kopen. Daarvoor richtte Vergult een andere Amerikaanse vennootschap op. Voor beide postbussen werd 500.000 frank betaald. Vergult bracht dan beide partners in contact met CMBF. Dat zou zorgen voor bankgaranties voor de lening. De bestuurder werd 110 miljoen frank beloofd. Hij betaalde naar eigen zeggen 2,3 miljoen frank vooraf aan Van Toren en Bastiaan van der Veer. Van Toren verklaart dat er enkel een factuur van 600.000 frank voor bewezen diensten werd opgesteld. Duthoo meldde aan financier Schneider in Zwitserland de ontvangst van de gelden. Maar daar eindigt het verhaal. De lening van 110 miljoen frank is er nooit gekomen, het voorschot nooit teruggegeven.

Dit voorbeeld is typisch voor de eerste activiteit van Duthoo: het verstrekken van financieringen waarvoor de aanvrager vooraf moet betalen. Meer dan eens gaan voorschotten verloren zonder dat de financiering doorgaat. Uiteraard kan je dergelijke streken alleen uithalen bij mensen die niet langs reguliere weg aan een financiering raken. Ze hebben bijvoorbeeld al een aantal faillissementen achter de rug of beschikken enkel over zwart geld. Het betekent ook dat de beroepmogelijkheden van de gedupeerden erg klein is.

Duthoo ontkent dat

hij zich daarmee ooit heeft ingelaten. “Dit was net de praktijk van Van Toren,” zegt zijn advocaat Lepage. Iedereen speelt de zwartepiet aan de andere door. Op die manier worden de gedupeerden van het kastje naar de muur gestuurd. In juni 1998 weigerde Van Toren Duthoo de toegang tot zijn kantoor. Duthoo raakte steeds meer geïsoleerd.

De tweede activiteit is het verkopen van vennootschapsstructuren. Ook hier bestaat het doelpubliek uit mensen die in de problemen zitten en niet meer openlijk kunnen zakendoen, of mensen met zwart geld. “Die structuren zijn niet illegaal,” zegt Lepage en daar heeft hij gelijk in. Maar dergelijke wettelijke structuren dienen vaak om dubieuze financiële circuits te verbergen of te regulariseren.

De derde activiteit van Duthoo is internationale financiering. Dat is naar eigen zeggen nog zijn enige activiteit. “Met middelen van zijn klanten,” beklemtoont zijn advocaat. “Hij is een eerlijke financiële bemiddelaar.” Mogelijk, maar als het gerechtelijk onderzoek inderdaad uitwijst dat hij enkele honderden miljoenen uit Durbuy heeft verduisterd, mag de piste dat hij met deze financieringen zijn eigen geld tracht wit te wassen, zeker niet worden uitgesloten. Trends bezit financieringsaanvragen voor onder andere het project Del Duque (43 miljoen dollar) en voor de aankoop van het Aquamar Hotel (25 miljoen dollar), beide in Tenerife. Volgens Lepage zijn deze zaken niet doorgegaan.

Nadat het hoofdstuk CMBF was afgesloten, duikt hij een tijd later, in het najaar van 1999, weer op in een nieuwe vennootschap: Global Group. Dat bedrijf ontstond uit de vereffening van A&M Consultants (dat in 1994 Duthoo & Partners, het boekhoudkantoor van Duthoo, had gekocht). De bvba A&M Consultants Leuven werd in faling gezet na een dagvaarding van het Antwerps Beroepskrediet, dat 9 miljoen frank tegoed heeft van de vennootschap. Er is verzet tegen de faling aangetekend.

Van wie is Global Group? Geen eenvoudige vraag. Bij de notaris heeft Geertrui Van Laer verklaard dat zij en haar vennootschap Gerem alle aandelen bezitten. Bij de notaris was ook Réginald Duthoo aanwezig. Boekhouder Karel Versyp verklaart echter een derde van de aandelen te bezitten. De andere twee derde zouden gelijk verdeeld zijn tussen Duthoo en Didier Jeanquart. Een andere bron bevestigt deze verdeling. Didier Jeanquart was eigenaar van A&M Consultants (de voorganger van Global Group) en hij is de levenspartner van Geertrui Van Laer. Karel Versyp overweegt voor deze historie een aanklacht tegen Duthoo in te dienen wegens schriftvervalsing.

Waar geen betwisting over bestaat, is het feit dat Duthoo bij Global Group is aangesteld als office manager en dat ook zijn zoon er is tewerkgesteld. Gaston Zoutendyk, een man die hand- en spandiensten aan Duthoo heeft verleend, heeft de functie van conciërge. Réginald Duthoo ontvangt maandelijks 250.000 frank plus 50.000 frank voor onkosten. Zoon Tony moet het met 90.000 frank stellen. Duthoo factureert via NV De Vest, een vennootschap die sinds april 2000 gevestigd is in Las Vegas, op het bekende adres. Daardoor houdt Duthoo de gelden buiten de tentakels van de schuldeisers van Résidence Durbuy. Dit heeft veel weg van het organiseren van insolvabiliteit met bedrieglijk inzicht. Wat een strafbaar feit is.

Kort geleden is het tot onenigheid tussen de vennoten van Global Group gekomen. Karel Versyp heeft een procedure tegen Duthoo aanhangig gemaakt om hem te ontzetten als vennoot. Versyp verkreeg op eenzijdig verzoek van de rechtbank een sekwester, waarbij bewarend beslag werd gelegd op alle documenten in Duthoos bureau bij Global Group. De documenten zijn in bewaring gegeven aan een revisor. De pleidooien in deze zaak zijn maandag 24 juli gestart. Het conflict draait om de facturering van de klanten van Global Group. Duthoo verwijt Versyp gebrekkige facturatie en inning van facturen. Versyp verwijt Duthoo overfacturatie.

Een ex-medewerker heeft verklaard dat Duthoo in het kantoor zich soms bediende van een valse naam: Mertens. We beschikken over een document getekend met Mertens en met het gsm-nummer van Duthoo erop. Duthoo ontkent zich ooit voor Mertens te hebben uitgegeven.

Duthoo heeft bij Global Group zijn activiteiten van vroeger gewoon voortgezet: het verlenen van dubieuze financieringen en het opzetten van vennootschapsstructuren. Hij zag bij de klanten van Global Group meteen welke bedrijven in moeilijkheden zaten en in aanmerking kwamen voor een ‘oplossing’.

Réginald Duthoo

wordt steeds meer geïsoleerd. De slachtofferrol die hij zichzelf aanmeet, is volstrekt ongeloofwaardig geworden. Ondanks alle procedures tegen hem blijft hij ongegeneerd zijn activiteiten verderzetten. En woont hij – met een geconsolideerde schuld van 2 miljard frank achter zich – in een luxueuze villa te midden van Nederlandse fiscale vluchtelingen. Wanneer wordt het onderzoek tegen hem eindelijk afgerond? Zal de aanhouding van Duthoos zakenpartner Karel Sammels op beschuldiging van witwaspraktijken (zie kader: Witwas) voor de doorbraak zorgen?

Momenteel verblijft Duthoo echter in het buitenland. En tracht hij aan een diplomatiek paspoort te komen. Is de vogel gevlogen?

guido muelenaer