Kevin Kelly houdt in zijn nieuwe boek The Inevitable een lofzang op de digitale transitie. Vooral artificiële intelligentie maakt de oprichter van het blad Wired enthousiast. “We staan ??aan het begin van een nieuwe industriële revolutie.”
“Het staat nu nog in de kinderschoenen”, zegt de vooraanstaande Amerikaanse futurist (1952) Kevin Kelly. “Maar de komende vijf jaar zal er iets te zien zijn. Na tien jaar zul je het merken. In de komende twintig jaar zullen mensen er een goed gevoel over krijgen en over dertig jaar kunnen we ons leven niet meer voorstellen zonder. Ik denk dat de impact groter zal zijn dan de industriële revolutie op de agrarische wereld. Het zal elk aspect van ons leven beïnvloeden. Het wordt belangrijker dan sanitair en stromend water.”
Kelly is een vriendelijke excentrieke zestiger met een amish-baard die je eerder in die protestantse geloofsgemeenschap in Noord-Amerika zou plaatsen dan in het middelpunt van het hedendaagse digitale tijdperk in Silicon Valley. Aan zijn pols geen hippe Apple Watch, maar een eenvoudige Timex. Op zijn bureau ligt een boek met een opvallende titel, The Revenge of Analog: Real Things and Why They Matter. Kelly gaf adviezen voor sciencefictionfilms, onder andere aan Steven Spielberg voor Minority Report. Alle acteurs uit The Matrix moesten volgens Kelly zijn moeilijk toegankelijke boek Out of Control (1994)lezen. Kelly beschreef al in 1998 de mogelijkheden van het internet voor het bedrijfsleven in de bestseller New Rules for a New Economy. In 2010 verscheen What Technology Wants. The Inevitable kwam deze zomer uit en kreeg vooral goede recensies.
Gunstige tijden
Kelly is betrokken bij de bouw van een enorme klok die is ontworpen om 10.000 jaar te tikken. Hij wil samen met onder meer musicus Brian Eno tegenwicht bieden aan ons kortetermijndenken. Kelly is een van de bedenkers van ‘quantified selfing’, een manier van leven waarin mensen alle cijfers over zichzelf bijhouden. Maar de grote denker geeft toe dat hij zich niet meer volhangt met sensoren om cijfers over zichzelf te verzamelen. De camera die Kelly ooit op zijn lichaam droeg om zichzelf en zijn omgeving in beelden en data vast te leggen is niet meer. “Het was geavanceerd genoeg. Om het goed te laten werken heb ik kunstmatige intelligentie nodig.”
Kelly is razend enthousiast over de grote stappen die de komende jaren worden gezet met kunstmatige intelligentie en virtuele realiteit. Kelly had in de jaren tachtig al een vr-bril op. “Ik probeer de meeste nieuwe technologie altijd zelf uit.” Hij wijst naar zijn keuken en vertelt enthousiast gebruiker te zijn van Alexa, de virtuele assistent die de internetretailer Amazon onlangs introduceerde en door miljoenen mensen wordt gebruikt om boodschappen te bestellen en nieuws voor te lezen.
Voor ondernemers breken gunstige tijden aan, zegt Kelly. “Nog nooit was de tijd zo goed om een start-up te beginnen. Er is meer kapitaal. Er zijn meer distributiekanalen. Er is de snelheid waarmee geleverd kan worden en ga zo maar door. Door de lage barrières is de toestroom van ondernemers groot. De kans op mislukking is dus ook nog altijd enorm. Start-ups falen in 95 procent van de gevallen. Er zijn geen duizend Amazons nodig. Net zo goed dat een woonwijk niet op duizend Chinese restaurants zit te wachten. De risico’s zijn hoog en de marges flinterdun. Gevestigde spelers in het bedrijfsleven kijken wel twee keer uit voordat ze hun bestaande business in gevaar brengen door een sprong in het diepe. Maar ze zijn ook gevangen in hun succes. Elke verstandige figuur zou bedrijven afraden in onbekende territoriale wateren te springen. Maar daar gebeurt het wel.”
Kunstmatige intelligentie
Kelly verdient zijn geld met zijn boeken en spreekbeurten over zijn technologische vergezichten. “De mogelijkheden zijn veel groter dan de afgelopen twintig en honderd jaar. De grootste bedrijven zullen in de toekomst veel groter zijn dan de grootste bedrijven van nu. Ze zullen winstgevender zijn.” Kunstmatige intelligentie zal volgens Kelly als een nutsvoorziening worden toegevoegd aan alle dingen in het leven. Hij vergelijkt het met elektriciteit in de vorige eeuw. Hij wijst erop dat bedrijven volop bezig zijn met het toevoegen van kunstmatige intelligentie aan hun producten zodat ze nóg beter de enorme hoeveelheden gegevens die ze verzamelen kunnen analyseren. Niet alleen Amazon, maar ook Google en Apple investeren volop in spreekassistenten die ons medisch advies kunnen geven, de verlichting thuis kunnen regelen en boodschappen bestellen. Alle grote automobielbedrijven investeren zwaar in kunstmatige intelligentie, vaak samen met Silicon Valley. Kelly zegt dat hij Apple ziet transformeren tot een autobedrijf. “Sinds de dood van Steve Jobs, heeft Apple het lastig. Het is heel moeilijk het ongekende succes te herhalen. Maar ik denk dat Apple hele goede kaarten heeft. Ik zou een auto van Apple kopen.”
De introductie van kunstmatige intelligentie aan ons leven zal een grote impact hebben, zegt Kelly. Mensen die toegang hebben tot kunstmatige intelligentie kunnen zichzelf slimmer maken. Maar hij waarschuwt dat die ontwikkelingen de mens de komende decennia wel in een identiteitscrisis brengen. “Elke keer als vooruitgang wordt geboekt in de robotica, de kunstmatige intelligentie of de gentherapie, worden we gedwongen opnieuw in te schatten waar de mens goed voor is. Dat roept dilemma’s op. Mogen mensen die een hersenimplantaat van Google hebben examens aflleggen? Robots zullen een boek schrijven dat de Pulitzer-prijs wint. Wat blijft er van onze rol over? Als we ons met genetische manipulatie willen bewerken, in welke richting willen we dan gaan en wie bepaalt dat dan? Willen we de mens als soort behouden? Ik denk dat de gevechten met mensen die hun lichaam en geest willen veranderen de huidige cultuuroorlogen zullen doen verbleken.”
Kelly schrijft mensen niet af. Hij raadt jongeren aan te werken aan een paar essentiële vaardigheden. Hij zegt dat ouders hun kinderen moeten aanmoedigen hun hele leven lang te leren. “Toen ik bij Wired werkte, namen we mensen aan die net uit de schoolbanken kwamen. We keken niet naar hun opleiding. We keken naar hun houding en vermogen zich aan te passen en nieuwe dingen te leren. Mensen die weten hoe kunstmatige intelligentie werkt, zullen een voordeel hebben omdat ze goed kunnen inschatten hoe het hen kan helpen.”
Een andere vaardigheid die Kelly noemt, is diep ingebed in de Silicon Valley-cultuur: successen boek je niet zonder mislukkingen. “In de Amerikaanse cultuur is falen een middel om vooruit te komen, elders veel minder. Wacht nooit op de grote traumatische mislukkingen, maar leer stapsgewijs met vallen en opstaan.” Een derde vaardigheid waar mensen zich staande mee kunnen houden in het tijdperk van robotisering: het tegenspreken van aannames en gezag. “Het is de verhaallijn van menige Hollywood-film: de rebel die gezag uitdaagt en uiteindelijk breekt. Het durven tegen te spreken van aannames is essentieel. Vragen stellen is veel belangrijker dan antwoorden geven.”
Twee giganten
Vooralsnog geven mensen zich als makke lammetjes over aan technologiebedrijven en stellen ze weinig vragen. Nieuwe bedrijven in Silicon Valley ontwerpen hun producten zodanig dat ze zoveel mogelijk data over hun gebruikers kunnen losweken. Gebruikersgegevens zijn het goud van de 21ste eeuw gebleken. Mensen zijn verslaafd geraakt aan hun mobieltjes en dat is kassa voor bedrijven. De menselijke impuls om zijn privacy te delen heeft Kelly overdonderd. “IJdelheid heeft het duidelijk gewonnen van de zorgen over privacy”, zegt Kelly. De privésfeer is een overblijfsel uit het verleden die niet alleen door bedrijven maar ook door overheden is opengebroken.
Kelly voorspelt dat grote bedrijven alleen maar meer informatie zullen verzamelen over mensen. Ontsnappen aan het web wordt praktisch onmogelijk. Hij voorspelt dat er op elk oppervlak, op keukenkastjes bijvoorbeeld, schermen zullen komen. Kelly verwacht dat mensen geld zullen eisen voor de aandacht die ze geven. Bedrijven zullen betalen voor de tijd die iemand besteedt aan een reclameboodschap of het lezen van een e-mail. Mensen met de meeste invloed en het grootste netwerk zullen het meeste kunnen vragen. Google zal zich volgens Kelly, ondanks de enorme stroom aan advertentie-inkomsten, omvormen tot een monopolist in kunstmatige intelligentie. Google heeft samen met Facebook de markt voor advertenties op maat feitelijk verdeeld. Google verraste onlangs met het verhogen van winstmarges op het kernterrein, maar Kelly zegt dat advertising harde klappen zal krijgen door adblocking. Facebook besloot onlangs die blokkades te verbieden.
Kelly ziet de twee giganten transformeren. “Ik verwacht dat Facebook de virtualrealitywereld zal overnemen. Sociale media zullen naar die wereld verschuiven. De wereld wordt met virtual reality socialer dan ooit.” Google ziet Kelly verschuiven naar een bedrijf dat minder afhankelijk is van reclame-inkomsten en geld gaat verdienen met de diensten die kunstmatige intelligentie brengen. Google introduceerde onlangs de dienst Home, een robot die helpt bij het aansturen van robots in het huis en het zoeken op het web. Google verzamelt al jaren DNA-materiaal van mensen. Met zijn dochter Deepmind wordt al langer kunstmatige intelligentie toegepast in de gezondheidszorg. Google kondigde deze zomer een samenwerking aan met GlaxoSmithKline om via kleine implantaten ziektes in het lichaam te genezen en data te verzamelen. Elektronica kan medicijnen tegen chronische ziektes overbodig maken. Kleine implantaten kunnen met elektrische signalen de strijd aangaan met kwalen als astma, diabetes en artritis.
Grote dilemma’s
Experts Elon Musk en Stephen Hawking vrezen dat mensen worden opgeslokt door kunstmatige intelligentie. Ze zijn bang dat hele industrieën worden weggevaagd. In zijn boek gaat Kelly een kritische discussie over de schaduwkanten van de digitale revolutie niet aan. Over het onvermijdelijke verlies aan banen door robotisering schrijft hij niets. “Over die zaken wordt al volop geschreven door heel veel anderen. Ik wil een optimistische kijk bieden op de toekomst. Daar zijn er niet zo veel van. Optimisten bepalen de toekomst. Zolang technologie een fractie meer verbetert aan ons leven dan ze vernietigt, is het goed. Ik geloof in incrementele verbeteringen. Een kleine 1 procent verschil is alles wat je nodig hebt voor vooruitgang.”
Mensen zullen volgens Kelly met grote, wezenlijke dilemma’s worden geconfronteerd. Er zullen winnaars zijn. Kelly wijst erop dat de meeste producten door technologische vooruitgang alleen maar goedkoper worden. Maar verliezers zijn ook onvermijdelijk. Volgens Kelly is dat slechts tijdelijk. “De investeringscyclus voor dingen die we willen, duurt langer dan een generatie. Kijk naar de digitale snelweg, ruimtevaartprogramma’s, de wetenschap en de grote technologische ontwikkelingen. Dat duurt generaties. Mensen zullen het gevoel hebben dat ze achterblijven. Maar ik denk dat ze later mee zullen profiteren. Zo ging het ook met de eerste industriële revolutie. Zelfs voor de armste Amerikanen heeft dat goed uitgepakt.”
Kelly voorspelt een nieuwe industriële revolutie. “Nieuwe technologie zal ons nieuwe dingen leren over onszelf. Met virtuele realiteit en kunstmatige intelligentie bereiken we een heel nieuw niveau. We zullen de komende jaren meer over onszelf ontdekken dan de afgelopen honderd jaar. We hebben een nieuwe microscoop om te onderzoeken wat denken, intelligentie en bewustzijn betekent. We kunnen ontdekken wat de realiteit precies inhoudt als we het kunstmatig nabouwen. In een ziekenhuis worden we straks geopereerd door robots zonder dat we het door zullen hebben. We zullen ook veel meer entertainment krijgen. Denk aan robotgevechten. Ik zie de Olympische Spelen al voor me!”
Gerben van der Marel in Pacifica
“Elke keer als vooruitgang wordt geboekt in de robotica, de kunstmatige intelligentie of de gentherapie worden we gedwongen opnieuw in te schatten waar de mens goed voor is”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier