De Weekbode van de bisschoppen

Het drukken van Kerk+Leven is een stunt. Wekelijks jagen 625 edities over de persen van Halewijn, het bisschoppelijke uitgeefbedrijf. De ontkerstening scalpeert de oplage. In 2010 rekent Halewijn op 400.000 abonnementen, tegen 500.000 vandaag.

K erk+Leven werkt in een ex-klooster van de dominicanen op de Antwerpse Linkeroever. Het traptapijt is danig gebruikt, aan de muren hangt ingetogen grafiek, in de vergaderzalen schrik je als er geen dominicaan in pij binnenstapt. Een kerkblad en de dominicanen rijmen; de orde van 1215 heeft de roeping om te prediken.

Kerk+Leven is een Europees unicum. In Ophoven, Dikkebus, Oosterzeel, Poppel, Gooik en in de 1900 overige parochies van Vlaanderen heeft de religieuze bode in 625 varianten 17.500 schrijvers en propagandisten. Begin februari was pastoor Jaak Houwen van Ieper de gastvedette van Man Bijt Hond. Het zoetgevooisde programma keek vier avonden naar het hart en de longen van het blad. Houwen lachte, giechelde, tapte moppen en toonde de aanzetten van een Vlaamse Don Camillo. Tien journalisten en 85 administratieve en technische medewerkers maken Kerk+Leven.

Meer lezers dan kerkgangers

In 2010 wil de uitgeverij haar omzet minstens behouden en zij rekent daarvoor op 400.000 abonnees, tegen 18,50 tot 19 euro. Over 2003 bedroeg de omzet 9,5 miljoen euro, waarvan 7,9 miljoen euro uit de abonnementen, 500.000 euro uit reclame, 550.000 euro uit drukopdrachten voor derden en 360.000 euro uit de boekenuitgeverij. De nettowinst beliep 222.000 euro. Het huidige abonnementsgeld schommelt rond 15 euro.

Financieel directeur Jos De Wit: “De bisdommen verstrekken aan Halewijn geen subsidies, dus moeten we commercieel gezond zijn. De secularisering speelt ons parten, met 200.000 kerkgangers op zondag, alhoewel wij het vijfvoudige aan lezers trekken. De babyboomers zijn bezig met de zinvragen. Als een parochie erin slaagt haar abonnementen op peil te houden, krijgt zij een bonus van 71 cent per abonnee. Met deze 71 cent kan de parochie een korting toestaan op de bladprijs. Jo Cornille, algemeen directeur: “Het zou een geweldige opsteker zijn als het aantal abonnees eens een jaar niet zakt. Wij zoeken met een enquête naar het antwoord hoe je aansluiting vindt bij de niet-kerkelijken.”

In 2001 bedroeg de door het onderzoeksbedrijf CIM gecontroleerde oplage 533.060 exemplaren. Het aantal lezers gemeten over de laatste twaalf nummers was 1.144.300 en het aantal lezers gedurende de week voor de peiling 906.100.

De Vlaamse bisdommen bezitten 450 aandelen van de NV Halewijn en 300 aandelen berusten bij het Studiecentrum voor Zielzorg en Predikatie, een vzw van de dominicanen die nu ressorteert onder de bisdommen. De macht bij de uitgeverij ligt traditioneel bij het management.

Jos De Wit: “Wij volgen de adviezen van het VKW voor corporate governance. De winst gaat naar onze stakeholders, niet naar onze shareholders.” Jo Cornille: “Goed kerkwerk is ons doel en onze prioriteit. Profileringsdrang hebben onze aandeelhouders noch wij. Halewijn is een dienend bedrijf voor de gelovigen van Vlaanderen. Tussen nu en vijf jaar zal de raad van bestuur vernieuwd worden met minder priesters – die vervullen vandaag allemaal vijftien taken – maar door mensen met gevoel voor de Vlaamse kerk en technische kennis.”

Bestsellerauteur Danneels

Behalve Kerk+Leven loopt ook het christelijke opinieblad Tertio – gefinancierd door de Vlaamse bisdommen, privé-personen en christelijke organisaties – over de persen van Halewijn, dat bovendien ook boekenuitgever is en jaarlijks veertig titels publiceert. Het boek van kardinaal Danneels over het Johannes Evangelie is een bestseller met 4000 exemplaren. Jos De wit: “Onze niche is het betaalbare, religieuze of spirituele boek met oplages van 1500 tot 7000 stuks. Wij zijn geen Lannoo van de religie en mikken op 10 à 15 euro als prijs. Boeken over catechese, de rozenkrans, bloemen in de kerk, de gebeden uit Kerk+Leven zijn typisch. Met de uitgeverij van Averbode bestaat samenspraak over de uitgeefpolitiek”. Jo Cornille: “In de regel drukken wij zelf onze boeken, maar uitbesteden kan ook”.

“Halewijn heeft een handelsdrukkerij en levert behoorlijke kwaliteit tegen een goede prijs,” zegt Jo Cornille. Broederlijk Delen, Voka, Damiaanactie, Missio en Fuji Hunt zijn klanten. Halewijn bradeert zijn commerciële prijzen niet ten nadele van Kerk+Leven en drukt geen Carrefour-kranten of catalogi. Jos De Wit: “Halewijn concurreert met de drukker om de hoek en wij behoren bij de tien rendabelste drukkerijen van Vlaanderen.”

De oplages van het handelsdrukwerk schommelen tussen 30.000 à 40.000 exemplaren op 24 à 30 bladzijden in volkleur. Ook briefhoofden van een tennisclub, een Chinees restaurant of sportverenigingen rollen er van de pers.

Tien jaar geleden werd beslist de typorotatie te vervangen door offset. Jos De Wit: “Grote soepelheid is noodzakelijk om op korte tijd 625 varianten van het basisblad te drukken. Stoppen en starten is cruciaal. Na tasten en zoeken kozen wij voor smalbaanoffset, een druktechniek voor folders, bankbiljetten en postzegels”. De Belg Drent Graphics en Compugraphic bouwden de nieuwe machine voor 2 miljoen euro. Kerk+Leven heeft een buitenkatern in 625 verschillende edities en een gemeenschappelijke binnenkatern, in totaal 20 tabloidbladzijden.

Zondagsrust is heilig

Van maandagmorgen tot en met dinsdagavond draaien de persen en vertrekken de edities, van 50 tot 3500 stuks, naar De Post. Het individuele parochiegedeelte is de laatst gedrukte hap. Jos De Wit: “Halewijn steunt op twee dagploegen en stopt op zondag. Dat doen wij uit respect voor onze medewerkers en het zou trouwens niet stroken met het gebod van de zondagsrust. Wij besteden geen drukwerk van het kerkblad uit, de 625 edities met vier wisselpagina’s zijn ongeschikt om dat te doen. Trouwens, wij volgen de strenge regels van De Post voor de distributie en de uitbesteding zou die samenwerking in het gedrang kunnen brengen.”

Honderd procent van de teksten van de parochies arriveert elektronisch. Vijftien jaar geleden rustte 80 % van het blad op de werving, propaganda en teksten van de clerus en 20 % op de parochianen. Jos De Wit: “Vandaag is de situatie gekanteld naar 80 % leken. Wij hebben veel vrijwilligers onder de jonggepensioneerden en het brugpensioen mag voor ons blijven”.

Frans Crols

Broederlijk Delen, Voka, Damiaanactie, Missio en Fuji Hunt zijn klanten van de handelsdrukkerij van Halewijn.