DE VLOEK VAN VERHOFSTADT

Guy Verhofstadt leest en peinst. Het vierde Burgermanifest belijdt opnieuw zijn liefde voor vrije, eigengereide denkers. Het manifest inspireert mee het liberaal partijcongres dit voorjaar. De schrijvende regeerder verwasemt wel al zeven jaar door zijn onderdanigheid aan het politiek haalbare.

Branie heeft hij en vergezelt hem sinds zijn snotneuzige start. Dat boeken van premiers en ministers zelden een band hebben met de politicus-auteur is voor u geen verrassing. Journalisten, woordvoerders, goeroes wroeten aan deze werkjes waarin de zogenaamde schrijver onbeschaamd ontdekt, en er zich op laat voorstaan, dat de visionaire zinnen, geestige vondsten, ideeën en perspectieven, in de eigen koker schuilden. Neen dus. Onze politieke schrijvers zijn stamelaars en geen adelaars. Guy Verhofstadt is hierop een uitzondering: anderen houden de pen vast – het bekendste voorbeeld is wijlen Sus Verleyen van Knack (en dat is oké, ieder zijn vak) – de gedachten brouwt hijzelf op basis van een lekker IQ, geestelijk zakkenrollen, boeken, gesprekken en ruzies.

De schrijvende Verhofstadt is over de jaren uitgegroeid tot de eenmansdenktank van zijn partij. Bij de VLD krimpt, buiten de deugddoende pam-fletten van de premier, de inhoud. De blauwe onmacht om, ontmand zoals de partij is door haar paring met de PS, een gezond sociaaleconomisch beleid intellectueel te onderbouwen, is lachwekkend. Guy Clémer, ex-hoofdeconoom van Voka en Trends, voor hij premier Verhofstadt ging ondersteunen, zei recent adieu. De vuile boodschappen uitdragen of verdedigen, werd de mathematische bolleboos en integere econoom te machtig. Guy Verhofstadt schept van kindsbeen rond zich een knekelveld van kapotte kameraden en kapotte confraters.

Ideeën over vlaktaks worden door Vlaams blauw weggehoond als ultraliberaal, maar zijn in de nieuwe EU-landen de praktijk. Bart Somers (leeft die nog?) heeft even geprobeerd de onbeperktheid in de duur van de werkloosheidsverzekering ter discussie te stellen, maar kreeg heel politiek conservatief Vlaanderen (gaande van de eigen partij tot de DDR-denkers van het ACW) over zich heen. De Mechelaar kroop na het massale koest terug in het hok. De federale regering behoudt ten onrechte veel te veel de fiscaliteit, sociale zekerheid en het arbeidsrecht in haar handen. Dat is de belgicistische variant van de Europese ziekte. De meerderheid van de politici die de Europese Unie maakt, ziet deze federatie als een grote machine met uniforme regeltjes tot bij de verste bout en moer.

De grootste werkbare en dynamische federatie ter wereld, de VS, is geboren met een tegengestelde opvatting en die wordt ofwel geïgnoreerd door de Europese beleidsmakers of aanzien als chaotisch. Wat is er één in de VS? De grondwet, de dollar, het leger, de taal. Dus essentiële dingen, echter slechts de bovenbouw van een megastaat. Die megastaat laat in de ogen van Euro- peanen ontstellend veel bevoegdheden in de handen van de deelstaten en de lokale besturen.

Dat zag Alexis de Tocqueville tijdens zijn reis door de VS van 9 mei 1831 tot 20 februari 1832. Hij schreef zijn bevindingen neer in DeladémocratieenAmérique. Dat boek is verplichte lectuur voor elke particraat van VLD, SP.A en CD&V. De Europese Unie behoeft geen reglementitis over de meest maffe problemen. Evenmin behoeft België een brei van federale wetjes en costuymen. Meer variëteit in zuid en noord als voorschot op een proper separatisme van Vlaanderen en Wallonië en een gezamenlijk beheer van Brussel, is ten voordele van de Vlamingen en de Walen. En bovendien puur liberalisme: de lakmoesproef van deze leer is dat ook een staat geen eeuwig leven heeft. Knelt hij, is hij ziek, is hij zot, ruil hem. VLD, doe zoals de Tsjechische liberalen in 1992 en organiseer de fluwelenscheiding van Vlaanderen en Wallonië.

Op federaal vlak is het enige richtsnoer van de premier: het politiek haalbare. Als de PS zegt non is het non. Dat is anders in Vlaanderen. Zeker Dirk Van Mechelen (VLD) en in mindere mate Fientje Moerman (VLD) – de kwintessentiële boilerroomgirl van Verhofstadt – werken eerlijk mee met Yves Leterme, Kris Peeters en Frank Vandenbroucke. “Vlaanderen in Actie” van de regering Leterme, met een eerbare blauwe inbreng, kiest voor economische groei zonder groen getjirpt.

“Vlaanderen in Actie” is geen kloon van het uitgezette Voka-beleid maar botst er niet mee. De NV Vlaanderen heeft politici en ondernemers die door dezelfde deur gaan. De NV België heeft dat niet. De show van het VBO over de loonnorm, een misbaksel waarvoor de federale patroons zich moeten schamen, zegt alles over de overlevingsdrift van de sociale partners. Deze sociale partners zijn de pilaren van een ancienrégime dat zienderogen aan legitimiteit verliest.

De auteur is directeur van Trends. Reacties: frans.crols@trends.be

Frans Crols