“De VLD moet de partij van de Werker worden, niet langer van de Burger”

De familie Van Quickenborne grossiert rijkelijk in talent. Vincent is staatssecretaris, Christophe is associate bij het consultancybedrijf McKinsey en Frederic is doctorandus aan de Universiteit Gent. Een broederlijk interview, over de vergoedingen van topondernemers, de politieke actualiteit en de administratieve vereenvoudiging.

frans.crols@trends.be

Opgetogen grist Vincent Van Quickenborne het boek ‘Boy Genius’, over Karl Rove, de souffleur van George W. Bush, van onder de paperassen. “Lees dat. Hij pleit voor authenticiteit in de politiek. Je moet niets beloven, wel zaken verwezenlijken. Dat is mijn leidraad. Ik heb nog te veel het imago van een clown. De echte Van Quickenborne is nochtans een dossiervreter. Dat was al zo tijdens mijn universiteitsjaren, al wil ik nu ook niet de droogste politicus van de Wetstraat worden. I like to smile. ”

Staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging Vincent Van Quickenborne (VLD) opende het debat over de topwedden in de beursgenoteerde ondernemingen met een wetsvoorstel dat strandde. De VLD verdedigt intussen een nieuwe tekst, met de affaire- Coene als slagpin: “Ik ga verder,” zegt de staatssecretaris. “De VLD moet de partij zijn van zij die willen werken en dat is de grote massa in dit land. Niet langer partij van de Burger, maar partij van de Werker. Bevrijd de arbeidsmarkt en stop met de herverdeling van de arbeid en de maximumpensioenleeftijd. Je moet geen banen vervangen, je moet er bij creëren. Het is een schandaal dat wij 65-plussers beletten van geld te verdienen. Zij die niet willen werken, laten wij betijen en zij die willen, mogen niet. Dat is de Belgische filosofie. Als ze mij daarop zouden loslaten…”

Vincent Van Quickenborne (31) is politicus, zijn broers Christophe (27) en Frederic (25) zijn respectievelijk associate bij het consultancybedrijf McKinsey en doctorandus aan de Universiteit Gent.

TRENDS. Waarom vindt u dat topmanagers hun vergoedingen moeten bekendmaken?

VINCENT VAN QUICKENBORNE (STAATSSECRETARIS VOOR DE ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING). “Centen zijn het belangrijkste taboe van België en daardoor wordt de afgunst sterker. Dat taboe moet weg. Mensen die flink geld verdienen op een eerlijke manier, geven veel meerwaarde aan de samenleving. Ik verdedig het algemeen belang – tegen de drukkingsgroepen van links en rechts in. Vaak loopt dat samen met het belang van de werkgevers – zij hebben grotendeels gelijk met hun analyse van hoe het economisch verder moet in dit land – maar soms zal het botsen.”

Ik dacht altijd dat de vergoedingen een rood-groen thema waren?

VINCENT. “Dat is fout. De vergoedingen van topmanagers zijn helemaal geen rood-groen thema. Mijn lijfblad The Economist bepleit al jarenlang de publicatie van de individuele vergoedingen. Voor zware Amerikaanse conservatieven is The Economist een leftist paper; volgens Europese normen staat het blad centrumrechts. Liberaal op zijn Vlaams betekent dat je ethisch links en economisch rechts bent. Mijn liberalisme is niet de ideologie van Voka of het Verbond van Belgische Ondernemingen. Ik heb beroepsorganisaties ooit zoveel vakbondstaal horen verkondigen als over de dienstenrichtlijn van Europees commissaris Frits Bolkestein.”

CHRISTOPHE VAN QUICKENBORNE (ASSOCIATE BIJ McKINSEY). “Voor mij is dat evenmin een rood-groen thema. Een liberaal tracht met beperkte middelen een zo groot mogelijke waarde te creëren. De vergoedingendiscussie past in dat plaatje: transparantie in de verloning geeft investeerders een indicatie in hoeverre het management de juiste incentives heeft om die waardecreatie na te streven.”

VINCENT. “De kloof loopt tussen de ondernemers, niet tussen de ondernemers en de samenleving. Theo Dilissen, de nieuwe voorzitter van Belgacom, meldt zijn vergoeding publiek. Paul Buysse, de voorzitter van de commissie deugdelijk bestuur voor niet-beursgenoteerde bedrijven, was aanvankelijk van mening dat de publicatie onvermijdelijk is, maar lijkt nu terug te krabbelen. De bekendmaking van de vergoedingen is een cultuurbreuk in België en het zal individuele CEO’s vervelen. Maar het is in het voordeel van het bedrijf en van de aandeelhouders. Ik kom op voor het wijdverbreide aandeelhouderschap en ben niet de politicus van de CEO’s, wel van de aandeelhouders.”

Zou het niet beter zijn dat bedrijven bekendmaken hoeveel hun topmanagers gezamenlijk verdienen in plaats van de details van elke afzonderlijke manager openbaar te maken?

VINCENT. “De individuele verantwoordelijkheid van de chief executive officer, van de chief financial officer en de chief operating officer groeit. Ik eis trouwens geen publicatie van de wedde van de personeelsdirecteur of van een regiochef. Sinds 1978 moeten de topvergoedingen collectief worden gemeld, maar niemand piept. Dat is in het nadeel van het bedrijfsleven omdat er – denk maar aan de affaire-Coene – mythes ontstaan als: het zijn allemaal dezelfden. Doorzichtigheid is voordelig, want de hoogste Belgische vergoedingen zijn bescheiden in vergelijking met de hoogvliegers uit de buurlanden.”

Voedt u daarmee niet de afgunstmaatschappij?

CHRISTOPHE. “Vincent sprak al over de vergoedingen van de toplui op een moment dat niemand er mee bezig was. Dat kan je bezwaarlijk populisme noemen. Hij had de moed om dat debat te openen. Maar blijkbaar moet een probleem zich eerst voordoen voor iemand het oplost.”

VINCENT. “Ik ben gekwetst door die verwijten, ook toen zij in Trends verschenen. Als je zou weten wat mijn bewondering is voor de dollarmiljardair Bill Gates, hoewel het politiek incorrect is. Iedereen juicht over open source en Unix en vindt Windows verschrikkelijk. Wat Bill Gates en Michael Dell mij en miljoenen mensen elke dag aan plezier bezorgen, is onschatbaar. Schenk Nobelprijzen aan die helden.”

FREDERIC VAN QUICKENBORNE (INFORMATICA-ONDERZOEKER UNIVERSITEIT GENT). “Dan zou ik je dezelfde vraag kunnen stellen waarom Microsoft zijn besturingssysteem niet open source moet maken, net zoals de toplui hun lonen. Er wordt immers veel geld betaald aan Microsoft voor zijn besturingssysteem, maar hoe betrouwbaar het is en hoe veilig. Dat blijven de grote vragen. Deze kunnen echter beantwoord worden zodra de software open source wordt.”

VINCENT. “Op het vlak van vergoedingen is de code-Lippens zwak. De commissie-Lippens kwam er trouwens pas na het wetsvoorstel van Paul De Grauwe en mezelf over de topvergoedingen. In de Senaat is het wetsvoorstel goedgekeurd, niet in de Kamer. De premier en het kabinet werden aangepord om te remmen en daarop volgde de commissie-Lippens.”

CHRISTOPHE. “Transparantie is niet zozeer noodzakelijk om de absolute hoogte van de verloning van CEO’s te kennen, wat afgunst zou kunnen creëren in de maatschappij. Transparantie is echter wel noodzakelijk om voor beleggers duidelijk te maken of de incentives van de steeds belangrijker wordende variabele verloning van het management in lijn ligt met het gewenste rendement van de belegger.”

FREDERIC. “Zolang het goed gaat in een bedrijf, krijgen topvergoedingen weinig aandacht. Alleen als het stormt, zwelt de kritiek.”

VINCENT. “Wie met publiek geld omgaat bij de vakbonden en de ziekenfondsen moet dat ook laten zien. In het parlement volgt hierover een VLD-initiatief en ik hoop op socialistische steun, want de vakbondsleden willen de lonen van hun leiders kennen.”

FREDERIC. “Waarom publiceert de VRT de sommen van de voetbalrechten niet, evenmin als de wedden van haar top? De VRT leeft van onze belastingen en het argument – de concurrentie luistert mee – snijdt geen hout.”

VINCENT. “Correct”.

Moeten dan ook de lonen van topsporters en topentertainers worden bekendgemaakt? Die verdienen toch evenveel als ondernemers?

CHRISTOPHE. “Ik beleg op de beurs, niet in een voetballer of K3. Aangezien zij hun ding doen zonder dat mijn geld daarmee gemoeid is, gaat het mij niet aan hoeveel zij verdienen. De waarde van een zanger wordt uiteindelijk afgerekend in de platenwinkel om de hoek. Bij een topmanager is die waarde publiek verborgen als er niet voldoende transparantie zou bestaan.”

Als je naar het wetsvoorstel van VLD-senator Patrick Vankrunkelsven kijkt, lijkt het erop alsof de VLD deugdelijk bestuur herleidt tot een weddenkwestie. Klopt dat?

VINCENT. “Voor de vergoedingen moeten wij verder gaan dan het beginsel comply of explain (pas toe of leg uit). In de code-Lippens zit een zekere soepelheid en ik vrees dat die soepelheid zal worden misbruikt om achter de hand dure wedden te verstrekken. Laten wij logisch zijn en alleen de comply of bekendmaking toepassen. Als Picanol met de code-Lippens zou hebben meegedeeld dat de vergoeding van Jan Coene omwille van diens privacy niet publiek mocht worden gemaakt, dan had de onderneming dat explained. Waar sta je dan?”

CHRISTOPHE. “McKinsey geeft geregeld advies over corporate governance. We krijgen vragen over behoorlijk bestuur, niet omdat dat door een overheid wordt afgedwongen, maar wel omdat managers meer dan vroeger het belang ervan zijn gaan inzien. Dat heeft alles te maken met de mondige beleggers en de markt. Misschien klinkt het wat naïef, maar voor mij geeft dat aan dat het systeem zich voor een groot stuk zelf gaat reguleren.”

VINCENT. ( lacht) “Christophe is niet voor niets een Chicago-boy. Er zijn nochtans bindende regels voor de boekhouding, de jaarverslagen en de voorwetenschap. Je kan stellen: ‘laat de vrije markt dat ook reguleren’, maar dat is mij te vrijgevochten en naïef.”

U staat voor administratieve vereenvoudiging. En toch wilt u in verband met de bekendmaking van lonen méér op papier. Een merkwaardige houding, niet?

VINCENT. “Een medewerker van dit kabinet, een oud- Nasdaq-medewerker, zegt me dat juist de code-Lippens vooral administratieve overlast zal scheppen. Maar op een papiertje schrijven wat een CEO verdient, is geen rompslomp. Elk bedrijf kent de som.

“Ik ben een absolute voorstander van de vrije mark maar besluit na discussies met onder meer het Instituut van de Bestuurders dat een verplichting soms moet voor een goed resultaat, zoals in dit geval.”

Wacht u de code af of gaat, onafhankelijk daarvan, het wetgevend initiatief over de vergoedingen verder, zonder rekening te houden met de code-Lippens?

VINCENT. “Het parlement moet vandaag profiteren van het momentum om de vergoedingenwet door te drukken. Dat is een puur strategische overweging: de discussie is nu al drie jaar bezig in het parlement. De timing van het ene mag niet afhangen van de timing van het andere. In de code kan weliswaar gewied worden en ik wil daaraan meewerken. Het parlement zal op de procedure niet terugkomen, behalve wanneer de code-Lippens zelf nog de publicatieverplichting zou opnemen – iets wat hoogst onwaarschijnlijk is. Dan wordt de schrapping van het wetsvoorstel bespreekbaar, op voorwaarde dat in een wettelijke basis voor de code wordt voorzien.”

Al bij al zijn beursgenoteerde bedrijven een verwaarloosbaar deel van de totale markt van de topvergoedingen. Wat doe je met de wedden van de CEO’s van Belgische dochters van multinationals?

VINCENT. “Een politicus moet een aandeelhouder van een beursgenoteerde onderneming het recht bezorgen om te weten hoe het zit. Bij een beperkt aandeelhoudersverband ontbreekt de noodzaak, aangezien het bedrijf in privé-handen is. Frankrijk trekt de transparantie door tot in de familiebedrijven, maar dat vind ik verwerpelijk.”

Piet Depuydt Frans Crols

“Ik wil dat ook de lonen van vakbondsbazen en toplui van ziekenfondsen worden bekendgemaakt.”