De Vlaamse begroting dient om te begroten

Het valt tegen om met een schroevendraaier een nagel in de muur te slaan. Toch is dat wat de Vlaamse regering probeert te doen. Peeters & co willen met begrotingsgereedschap een staatshervorming afdwingen, maar de Vlaamse begroting is niet ontworpen als breekijzer voor een andere staatsstructuur. De begroting dient om het schaarse belastinggeld zo goed mogelijk te besteden.

Is het wenselijk om in de Vlaamse begroting overschotten op te bouwen? Bouw dan overschotten op. Is het aangewezen om tekorten aan te houden in crisistijd of om te investeren? Ga dan in de rode cijfers. Maar maak het begrotingsbeleid niet afhankelijk van de wil of onwil aan de andere kant van de taalgrens. Vlaanderen wil net toch meer eigen beleid? Of mag ‘Madame Non’ de feitelijke Vlaamse minister van Begroting zijn?

De zogenaamde Maddens-doctrine (een Vlaamse budgettaire inspanning in ruil voor een staatshervorming) is om die reden nefast voor de Vlaamse belangen. Het torpederen van de federale financiën zal als een boomerang in het eigen gezicht terugkeren, en niet alleen omdat Vlaanderen grotendeels in eigen voet schiet (Vlaanderen heeft een meerderheidsaandeel in de federale inkomsten en uitgaven). Want als de federale regering verplicht wordt om harder te saneren om ook de tekorten bij de deelstaten te compenseren, dan zal ze maatregelen treffen die per definitie minder in het belang van Vlaanderen zullen zijn dan wanneer Vlaanderen zijn eigen begroting zelf op het droge probeert te duwen. Als de federale regering bijvoorbeeld haar toevlucht moet nemen in arbeidsonvriendelijke belastingen, dan zal de factuur vooral in de Vlaamse bus vallen. Dan kunnen we maar beter zelf verstandiger saneren. Of hoe Vlaanderen nog eens beleidskeuzes uit handen dreigt te geven.

Moet Vlaanderen dan besparen en beleidsruimte opofferen voor de mooie ogen van de federale ministers? Ja. Besparen is ook een beleid voeren, en het is vaak niet eens zo’n slechte keuze. De Vlaamse overheid heeft de voorbije jaren een welvaartsbuikje gekweekt en zag er weinig graten in om de welvaartsvaste inkomstenstroom uit de financieringswet en de gewestbelastingen om te zetten in structureel hogere uitgaven. Ook met de volatiele inkomsten uit de vastgoedhausse worden bijvoorbeeld vaste kosten gefinancierd, wat niet verstandig is. De crisis verplicht Vlaanderen nu tot besparingen, maar ook zonder crisis kunnen er best wat kilootjes af. Dan komt er meer ruimte voor belastingverlagingen, en had de jobkorting niet hoeven te sneuvelen – nog zo’n beleidsmarge die Vlaanderen zelf schrapte.

En waarom zou Vlaanderen geen overschotten opbouwen? Werkelijk iedereen adviseert België om zodra het kan overschotten opzij te zetten voor de vergrijzing. Waarom zou dat advies niet gelden voor Vlaanderen, de grootste aandeelhouder van België? Trouwens, de federale overheid zal de kosten van de vergrijzing moeten delen met de deelstaten. Wees klaar om die lasten én de bijhorende bevoegdheden over te nemen, dat versterkt de onderhandelingspositie. Aan een ‘wallonisering’ van het Vlaamse begrotingsbeleid heeft niemand wat.

Door Daan Killemaes

De crisis verplicht Vlaanderen tot besparingen, maar ook zonder crisis kunnen er best wat kilootjes af.