De toekomst van de dollar

De dominantie van de Amerikaanse dollar als wereldwijde referentiemunt is volgens sommigen bedreigd. Het is een boodschap die al sinds de jaren tachtig verkondigd wordt. Maar vandaag hebben de sceptici misschien wel valabele argumenten. Er was de bijna-ineenstorting van het Amerikaanse financiële systeem in 2008-2009 en vorig jaar de beschamende politieke verlamming met een shutdown als gevolg. De euro is ondanks de crisis als munt toch een vaste waarde geworden. Bovendien torsen de VS de hoogste overheidsschuld in verhouding tot het bruto binnenlands product (bbp) sinds de Tweede Wereldoorlog. En de centrale bank, de Federal Reserve, heeft zeer agressieve acties ondernomen om de economie te redden. Zij heeft grote hoeveelheden geld in het Amerikaanse financiële systeem geïnjecteerd. Zoiets weegt op een munt.

De dollar staat dus onder druk, maar hij blijft wereldwijd wel de belangrijkste reservemunt. De greenback is goed voor ruim 60 procent van de vreemde deviezen die landen in hun kluis hebben liggen. De euro is op respectabele afstand de tweede reservemunt met zowat 25 procent.

Sommige economieën denken dus dat de hegemonie van de dollar snel voorbij kan zijn. Niet zo volgens Eswar Prasad in The Dollar Trap. De voormalige IMF-directeur in China ziet de dollar net zeer sterk blijven. De invoering van de euro in 1999 vormde volgens hem inderdaad een grote uitdaging en zelfs bedreiging voor de dominante dollar, maar die dreiging is vandaag minder sterk. De feiten geven hem gelijk. Tegenwoordig wordt vooral de Chinese renminbi gezien als een concurrent voor de dollar, zij het een zwakke concurrent.

De financiële crisis, een disfunctioneel internationaal monetair systeem en het Amerikaanse (wan)beleid hebben paradoxaal genoeg het belang van de dollar versterkt. Dat is de kernboodschap van het boek. In turbulente tijden is er nood aan een reservemunt die vertrouwen uitstraalt en die rol kan de dollar probleemloos vervullen. De munt zal de hoeksteen van de wereldwijde financiële sector blijven, meent de auteur. Op basis van wetenschappelijk onderzoek toont hij ook aan waarom het moeilijk zal zijn de dollar te ondermijnen, gesteld dat men dat zou willen. De verklaring zit in grote hoeveelheden buitenlandse kapitalen die verankerd zijn in dollaractiva, vooral Amerikaanse overheidsobligaties. Andere landen hebben dus een sterke prikkel om een dollarcrash te voorkomen.

Prasad gaat ook dieper in op de belangrijkste hedendaagse vraagstukken in de internationale financiën, met inbegrip van de groeiende economische invloed van de opkomende markten, de valuta-oorlogen, de complexiteit van de relatie tussen China en de VS, en uiteraard de rol van instellingen als het Internationaal Monetair Fonds (IMF), en hij biedt ook nieuwe ideeën om het gebrekkige monetaire systeem te verbeteren.

Eswar S. Prasad, The Dollar Trap: How the U.S. Dollar Tightened Its Grip on Global Finance, Princeton University Press, 2014, 432 blz, 35 euro

THIERRY DEBELS