De terugkeer van het tafelzilver

Tafelen is meer dan een verwenkuur voor de smaakpapillen. Het oog lust ook zijn portie. De presentatie van de tafel is voor fijnproevers even belangrijk als de gerechten. Tafelwapens spelen daarbij een hoofdrol: Bestekken zijn blikvangers. Galea, de nieuwste collectie tafelzilver van de Parijse edelsmid Christofle, versmelt traditie met hedendaagse vormgeving. Tafelzilver is terug van eigenlijk nooit helemaal weggeweest.

‘Le classique de demain’ ontwerpen. Dat is de ambitie van het Franse luxehuis Christofle. Voor het eerst sinds vier jaar lanceert de Parijse edelsmid opnieuw een collectie tafelzilver: Galea. De naam verwijst naar kleine ronde keitjes. Precies die vormen keren terug in het design van deze tafelwapens. De gekrulde heften ogen als meanders van golvend water. Origineel en modern maar toch geen trendbreuk met de traditie van het huis. “Galea staat voor de nieuwe weg die het huis wil bewandelen. Zonder ons klassieke imago af te bouwen, krijgt design meer aandacht en mikken we op een nieuw en jong publiek dat houdt van luxe. Trendsetter willen we niet zijn. Zilversmeedwerk blijft een klassieke kunst, en wie investeert in een koffer, koopt die bij wijze van spreke nog altijd voor het leven,” zegt creatief directeur Monica Lacchesi.

De verwachtingen voor de nieuwkomer zijn in elk geval hooggespannen. En om het kind alle mogelijke levenskansen te geven, ging Christofle in zee met de Franse kunstfotograaf Didier Massard. Die vereeuwigde de verzilverde tafelwapens in een tiental foto’s waar het gedraaide bestek de confrontatie aangaat met de vier natuurelementen water, vuur, aarde en lucht. De indrukwekkende fotoreeks die tentoongesteld wordt in de Julie Saul Gallery in New York, plaatst het bestek in een surrealistisch landschap met een hoog Salvador Daligehalte.

Voor de ronde, gedraaide vormen van de bestekheften, haalde het ontwerpersteam van Christofle inpiratie bij een achtiende-eeuws ornament van Nicolas Cornu. Dat kreeg een eigen interpretatie mee en zelfs een praktische vormgeving. De collectie zelf bestaat uit 21 stukken aangevuld met vijftien verschillende serveercouverts. Christofle huldigt de filosofie dat elk gerecht z’n eigen specifieke serveercouvert vergt. De hele collectie bestaat uit verzilverd staal en voert het huis in zekere zin terug naar z’n oorspronkelijke roots. Christofle wil zich opnieuw uitsluitend focussen op de kunst van stijlvol tafelen. Het hedendaagse gamma bestaat dan ook uit ‘all tableware but only tableware’. De juwelencollecties behoren in die nieuwe strategie tot het verleden. “We willen een moderne ‘art de vivre’ presenteren. Marktonderzoek toont aan dat verzilverd bestek weer in trek is. Het duikt opnieuw steevast op bij huwelijkslijsten. Dat heeft veel te maken met de nieuwe levensstijl van de gezinnen. Cocoonen is uit. Mensen ontvangen en gezellig samen tafelen maakt weer opgang. Wie fors investeert in een koffer zilverwerk, doet dat niet om die in de kast te laten wegkwijnen in afwachting van bijzondere gelegenheden. Steeds meer klanten hanteren hun bestek voor dagelijks gebruik. Tafelen is vandaag genieten met alle zintuigen. Een mooi ogend bestek en borden, de manier waarop de tafel is aangekleed, het getik van zilver op porselein, het maakt allemaal deel uit van het oeroude tafelritueel dat we weer in ere herstellen,” zegt Lacchesi.

Deze luxueze art de vivre beperkt zich niet tot de kunst van het edelsmeedwerk. Het 170 jaar oude bedrijf, dat met directeur Maurizio Borletti nog steeds in handen is van de stichtende familie, specialiseert zich in alle mogelijke tafelaccessoires. Alle creatieve en ambachtelijke processen vinden nog steeds plaats in de ateliers van Christofle in Saint-Denis bij Parijs en in Yainville (Rouen). Zelfs nu het Christofle-gamma over zowat de hele wereld verdeeld wordt, is van louter industriële productie geen sprake. In de ateliers en workshops gebeurt de aanmaak van zilverwerk nog steeds op basis van oude ambachtelijke methoden die dan wel met moderne middelen worden uitgevoerd.

Minder bekend dan het zilverwerk zijn de ontwerpen in porselein. Een kunst die nochtans al van de vorige eeuw plaatsvindt in de workshops. Stichter Charles Christofle werkte toen samen met de Koninklijke manufactuur van Sèvres. Dat leverde een reeks porseleinen kunstwerkjes op voor keizer Napoleon III. Toch duurde het tot de jaren tachtig voor Christofle met een volledige porseleincollectie op de markt verscheen. Met Borletti kreeg porselein meteen een sleutelrol toebedeeld in het Christofle-gamma. Veel meer dan zilverwerk zijn deze ontwerpen onderhevig aan modetrends. De collecties volgen elkaar – naar de normen van een luxehuis – in sneltempo op en ze gaan mee met hun tijd. Christofle ontwikkelt sinds kort porselein versierd met goud, dat zonder problemen de microgolfoven in kan.

Ook kristal behoort tot de oorspronkelijke kunsten van het huis, zij het in een andere vorm. Het precieuze glaswerk werd toen uitsluitend gehanteerd om de zilveren ontwerpen te verfraaien en te decoreren. Kristal dook vooral op in de vorm van kunstwerkjes, niet als gebruiksvoorwerp. In de nieuwe strategie om zich toe te spitsen op het globale pakket van luxe-tafelgerei kreeg kristal meer aandacht. Sinds vier jaar is er een kristalcollectie die nauw aansluit bij de rest van het gamma. Om de tafel compleet te maken, beschikt Christofle sinds kort over een workshop voor luxe-tafellinnen. De link naar de traditie van het huis is niet ver weg. Inspiratie voor de tekeningen, haalt het ontwerpersteam in de archieven van het eigen museum dat beschikt over een enorme hoeveelheid motieven en studies. Toen Charles Christofle vorige eeuw naam maakte als juwelier, zocht hij precies in de textielsector naar uitbreiding van z’n gamma producten. Hij realiseerde toen het eerste weefsel dat uitsluitend uit metaal bestond. Deze zijweg werd later afgebouwd, toen Christofle zich begon toe te leggen op het meer lucratieve zilverwerk.

Vandaag is dit zilverwerk nog steeds het uithangbord van het 170 jaar oude huis. Dat is inmiddels uitgegroeid tot een van de wereldleiders voor luxe-tafelproducten. En wat meer opmerkelijk is, het is een van de weinige luxehuizen die na zes generaties nog altijd stevig in handen is van de stichtende familie. Sinds Maurizio Borletti in 1993 aan het hoofd kwam van het familiebedrijf, verkent Christofle nieuwe grenzen. Het bedrijf kiest voluit voor een internationale koers en dito distributie. Op zoek naar een ruimer en nieuw publiek van koopkrachtige liefhebbers van luxe, ondergaan de aloude Christofle-paviljoenen een restyling. De komende jaren opent Christofle wereldwijd nieuwe paviljoenen, die niet alleen als verkooppunt maar evenzeer als uithangbord fungeren. De inplanting wordt zorgvuldig gekozen. In ons land krijgen alleen Antwerpen en Knokke Christofle over de vloer. “Met dit internationale netwerk aan paviljoenen kunnen we de kwalitatieve service garanderen. En we kunnen mee evolueren met de nieuwe verkooptechnieken. Alle paviljoenen staan in contact met elkaar. Klanten kunnen vanuit pakweg Milaan een huwelijksgeschenk bestellen op een lijst in Antwerpen,” weet Lacchesi.

Als verdediger van het luxe-ambacht ziet Christofle voor zichzelf nog een andere rol weggelegd. In navolging van de Parijse Haute Couture die als referentie dient voor de prêt-a-porter, plant Borletti de opening van een Haute Orfèvrerie met luxe-collectiestukken. De ambitie? Fungeren als leidraad voor de tafelwapens van morgen.

kari vanhoorick