De taal van de macht

Marc De Vos © Marc De Vos

Waar trekken democratische landen de grens tegen het schurkengedrag van autoritaire regimes? Die vraag dwingt de Wit-Russische kaping van een interne Europese vlucht ons te beantwoorden. De spontane reacties van Europese en Amerikaanse leiders waren hevig. De eerste sancties dienen zich aan: beperkingen voor vluchten van en naar Wit-Rusland, financiële sancties tegen de acolieten van dictator Alexander Loekasjenko. Ook economische sancties hangen in de lucht.

Waar hebben we dat nog gezien? Juist: tegen Rusland, tegen Noord-Korea, tegen China, tegen Iran. Met nul en generlei impact, behalve voor de lijdende bevolking. Rusland heeft de Krim ingenomen, speelt oorlogje in Oekraïne, vermoordt onderdanen in Europa en liquideert politieke tegenstanders. China wurgt Hongkong, vertrappelt Tibet, hersenspoelt miljoenen Oeigoeren en kidnapt opposanten in het buitenland. Iran blijft atoomwapens bouwen en terrorisme exporteren. En Noord-Korea blijft Noord-Korea.

De stoutmoedige militaire kaping van een Europees lijnvliegtuig, de opsluiting en de vermoedelijke foltering van een journalist die in Europa verblijft en er asiel heeft aangevraagd, de huichelarij over een vermeende bommelding: de minachting voor het Westen druipt ervan af. Dit is de zoveelste flagrante verkrachting van de soevereiniteit van democratische landen, geboren uit de straffeloosheid van alle voorgaande. Dat een dwergstaat die alleen dankzij Russische steun overleeft, zoiets aandurft tegen de Europese Unie, tart de verbeelding, maar spreekt boekdelen over onze status.

We moeten het durven toegeven: autoritaire en dictatoriale regimes voelen zich vogelvrij en lachen ons uit. Democratie, rechtsstaat, handel, verdragen en instellingen: ze zijn allemaal op hun retour. Er zijn gaten geslagen in het web van de internationale afspraken en de regels die de wereld ordenen. Almaar meer antidemocratische en antiwesterse landen buiten gewetenloos zwakheden uit en dekken elkaar, als het westers blaffen toch naar bijten begint te neigen. China steunt Noord-Korea en Myanmar. Rusland heeft Wit-Rusland al een nieuwe lening toegekend. De Wit-Russische provocatie tegenover alle basisnormen van het vliegverkeer is in Moskou op gejuich onthaald. Namens alle dictators en tirannen toont de karikatuur Loekasjenko dat niemand veilig is: geen enkele vrijheidsstrijder, regimevijand of lastige journalist, waar die zich ook bevindt. Dit is een precedent met angstwekkende gevolgen. Bedenk hoezeer China alle criticasters van het communistische regime wil muilkorven, besef hoeveel landen al onder de invloed van Peking staan. Je zult maar een geëmigreerde Chinese dissident zijn. Welk vliegtuig durf je dan nog te nemen?

Autoritaire en dictatoriale regimes voelen zich vogelvrij en lachen ons uit.

Op ons grondgebied, in ons luchtruim, op het internet, in de digitale aders van ons bestaan zijn buitenlandse interferentie, diefstal, sabotage en terrorisme schering en inslag. En voor zover bekend komen de daders er meestal mee weg. De westerse landen zijn natuurlijk ook geen onschuldige maagden. Geheime diensten en staatsveiligheid bestaan overal. Grote mogendheden als de Verenigde Staten moeten hun handen vaak vuilmaken. Dat komt met het territorium. Maar wat we nu meemaken, is van een heel andere orde. Er is een groeiende coalitie van antidemocratische en antiwesterse landen die wereldwijd de oorlog verklaren aan de fundamentele rechten en vrijheden.

Het gaat om niets minder dan de morele sokkel onder een wereldorde die primair draait volgens normen en regels, en niet volgens de macht van de sterkste. Als wij aan die waarden willen vasthouden, moeten we ervoor durven opkomen. Respect dwing je af vanuit sterkte. We moeten de taal van de macht hanteren tegen de regimes die alleen naar macht luisteren. Alleen zo redden we de taal van het recht.

De auteur is decaan aan de Macquarie University in Sydney en visiting fellow bij de denktank Itinera. @devosmarc

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content