Het West-Afrikaanse land Sierra Leone heeft het steeds moeilijker om zich aan te passen aan de klimaatverandering.
Aan de kust van Nyangai, een klein eiland voor de kust van Sierra Leone, wijst Melvin Kargbo naar zijn oude voetbalveld, dat onder water staat. Tien jaar geleden was Nyangai zo’n 700 meter lang, nu nog 90 meter. De meeste mango- en kokospalmen zijn geveld door de golven. De overgebleven bewoners wonen in enkele bijeenstaande huizen die regelmatig overstromen. Toch willen ze hier blijven. “We kunnen dit land niet verlaten”, zegt Kargbo, een 35-jarige leraar. “Ik denk niet dat er ergens anders een beter leven voor ons is.”
Hij zal er waarschijnlijk toch een moeten zoeken. De zeespiegel stijgt doordat gletsjers smelten in het opwarmende klimaat. Stormen worden heviger, waardoor de kusterosie versnelt. Over vijftien jaar zal Nyangai waarschijnlijk niet meer bestaan.
Het gaat niet alleen om Nyangai. Afrika heeft sinds de industriële revolutie slechts 3 procent bijgedragen aan de wereldwijde CO2-uitstoot, maar het zal harder dan andere plaatsen worden getroffen door de gevolgen van het opwarmende klimaat: langere droogtes, dodelijkere hittegolven en minder voorspelbare stormen en overstromingen. Aangezien het niet mogelijk is de opwarming af te remmen, is aanpassen de enige optie. Maar er is weinig geld.
De Verenigde Naties schatten dat de klimaatverandering tegen 2050 tot 113 miljoen Afrikanen, of 5 procent van de bevolking van het continent, kan dwingen hun huizen te verlaten. Velen zullen terechtkomen in steden zoals Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone. Burgemeester Yvonne Aki-Sawyerr zegt dat politici er moeten voorzorgen dat de steden bewoonbaar blijven. De stad heeft verkoelende luifels geïnstalleerd boven de drukste markten. Er zijn mangrovebomen geplant aan de randen van sloppenwijken om als buffer te dienen tegen de stijgende zee. Samen met de burgemeesters van zes steden in West-Afrika sprak ze op een top over hoe ze het voor hun inwoners leefbaar kunnen houden.
Oplopende factuur
Hoe ze dat alles gaan betalen, is niet duidelijk. De aanpassing aan de klimaatverandering in Afrika zal de komende tien jaar volgens de Verenigde Naties tussen 30 en 50 miljard dollar per jaar kosten, of 2 tot 3 procent van het bbp van het continent. De Afrikaanse regeringen hebben het geld niet. De meeste middelen voor de aanpassingen in Freetown zijn afkomstig van bilaterale hulp en ngo’s. Aangezien Amerika en andere rijke landen blijven bezuinigen op hulp, zal waarschijnlijk niemand anders bijspringen.
Dat zal de factuur uiteindelijk alleen maar opdrijven. Hoe eerder de aanpassingen gebeuren, hoe meer geld er wordt bespaard doordat de schade aan gewassen en infrastructuur wordt beperkt. Volgens de Wereldbank bespaart elke dollar die in infrastructuur wordt geïnvesteerd, 4 dollar aan wederopbouwkosten. Een efficiënte aanpassing kan volgens de Verenigde Naties ook het aantal mensen dat door de klimaatverandering moet vluchten, met ongeveer een derde verminderen.
Voor Melvin Kargbo en zijn medebewoners is het al te laat. De zandzakken die hij van de regering vraagt voor Nyangai, zullen de zee niet lang op afstand houden. Maar geld om te verhuizen en en een nieuw leven te beginnen op het vasteland, kan hem helpen het hoofd boven water te houden.
