Socialisten voeren een rechts regeringsbeleid en linkse verkiezingscampagnes. Dat is hun drama en daarom is links voorbestemd om stembusgangen te blijven verliezen. Directeur Laurent Joffrin van de Franse krant Libération schreef er een boek over.
“De linkerzijde bekijkt de 21ste eeuw door een 19de-eeuwse bril.” Het is een van de vele verwijten die Laurent Joffrin, directeur van de Franse krant Libération, de Franse socialistische partij toewerpt in zijn essay ‘La Gauche Bécassine’. Het boek, dat veel weg heeft van een pamflet, probeert uit te leggen waarom de Franse linkerzijde steevast de verkiezingen verliest en elk jaar aan geloofwaardigheid inboet.
Een analyse die ook van toepassing is op andere linkse partijen in Europa. Lectuur voor de nieuwe SP.A-top na de voorzittersverkiezingen van oktober? La Gauche Bécassine – de term Bécassine verwijst naar een Frans stripfiguur die naïef en kinderlijk is – werd uitgebracht in de aanloop naar de Franse presidentsverkiezingen. De Franse linkerzijde rolde toen vechtend over straat. Presidentskandidate Ségolène Royal kreeg maar flauwe steun van haar partijgenoten. En ideologisch was de PS ook al niet veel soeps. Volgens een klassiek stramien voeren socialisten verkiezingscampagnes die sterk gericht zijn op de rol van de staat en op gelijkheid. Ze wijzen ondernemers steevast met de vinger. Zodra ze aan de macht zijn, voeren ze echter een liberaal beleid.
Volgens Joffrin zit links in een doctrinair vacuüm dat dodelijk dreigt te worden. De reden? De linkerzijde heeft te weinig aandacht voor het individu en zweert nog altijd bij het verdedigen van groepsbelangen. Eerder dan een efficiënt onderwijs te promoten, worden de belangen van de leerkrachten verdedigd. De administratie mag niet hervormd worden ten voordele van de burger. Eerst en vooral moet het ambtenarenstatuut verdedigd worden.
Die fixatie op groepsbelangen komt het best tot uiting in het immigratiedebat. De arbeidersklasse was verdwenen in de ogen van links en dus moest een nieuwe belangengroep gevonden worden om te kunnen verdedigen. Hier maakt links een dubbele fout. Ten eerste: het is niet omdat het proletariaat als dusdanig verdwenen is, dat de belangen van de werkenden niet langer moeten worden verdedigd. Volgens Joffrin is de arbeidersklasse er nog, maar minder zichtbaar. Ze is verspreid over nieuwe sectoren en komt ook meer in de dienstensector terecht. Ten tweede: door zich op te werpen als verdediger van de allochtonen heeft links niet of te laat ingezien dat immigratie ook tot spanningen kan leiden. Die blindheid speelt de linkerzijde nog altijd parten.
En dan is er de politieke schizofrenie: zodra links aan de macht is, wordt een liberaal beleid gevoerd. Uiteraard onder druk van de financiële markten. De economische autarkie die de Franse linkerzijde in 1981, met de komst van François Mitterrand, uitprobeerde, werd in een mondiale economie onmiddellijk afgestraft. Sindsdien kiest links steevast voor de vlucht vooruit als het aan de macht komt. Nochtans kan het een eigen plek veroveren. Een soort van links-liberalisme met respect voor de vrije markt, is volgens Joffrin de toekomst van links. Vooral socialistische partijen in Latijnse landen hebben hier nog een weg af te leggen. De Vlaamse SP.A is die weg al voor een deel ingeslagen.
Laurent Joffrin, La Gauche Bécassine, Robert Laffont, 2007, 142 blz., 16 euro
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier