De schetsen van Victor Hugo

Naast een groot schrijver was Victor Hugo ook een fervent tekenaar. Dat hij daar goed in was, ontdekt u in het Museum van Elsene.

“Victor Hugo, tekenaar” in het Museum van Elsene, Jean van Volsemstraat, 71, 1050 Brussel. Tot 25 april, van dinsdag tot vrijdag van 13 tot 18.30 u, zaterdag en zondag van 10 tot 17 u. Gesloten op maandagen en feestdagen.

Weinig mensen weten dat Victor Hugo bij zijn dood 4000 pen- en potloodtekeningen naliet. Zelf schonk hij er weinig aandacht aan, bezig als hij was op zoveel andere vlakken. Toch valt meteen de kwaliteit op van de werken die in de drie zalen van het Museum van Elsene hangen. Vaak wanneer Hugo schreef (o.a. in zijn brieven), liet hij zijn pen of potlood de vrije loop, met als gevolg verluchte letters, vreemde tekeningetjes of minuscule zichten van de plaatsen die hij had bezocht. De eeuwige reiziger, die na de machtsovername van Napoleon III z’n toevlucht zocht in Brussel, verbleef in ons land tot hij op schandelijke wijze door Leopold II werd verbannen. België inspireerde hem tot het tekenen van enkele stadszichten en het schrijven van kleine reisverhalen waarin hij een beschrijving geeft van de steden, de kastelen en de kathedralen die hij bezoekt. De tentoonstelling illustreert dit trouwens zeer goed. Naast Brussel staan Dinant, Namen, Verviers, Mechelen, Leuven, Spa en de Ardennen op zijn reisprogramma. Met pen en borstel, houtskool en bruine inkt slaagt hij erin een schitterend romantisch beeld te schetsen van een kasteel midden in het bos. Naast mooie Vlaamse huizen, tekent hij ook een donkere rotspiek, met daarop een massieve burcht die opdoemt uit de herfstschemering. In Waterloo legt hij de laatste hand aan “Les Misérables” en de brieven die hij hierover verstuurt, worden geïllustreerd met een schitterende leeuw op de heuvel. Maar zijn inspiratie is niet uitsluitend realistisch. Hugo heeft een nieuwsgierige geest en is vaak innoverend. Baanbrekend voor zijn tijd is zijn interesse voor inkt- of koffievlekken op het papier en de bizarre vormen die ze krijgen wanneer men het besmeurde blad in twee plooit. Hij gebruikt sjablonen en schrikt er niet voor terug om humor en fantasie te mengen in zijn – trouwens zeer inventieve – karikaturen. De tentoonstelling omvat officiële en persoonlijke documenten over zijn verblijf in Brussel, zijn politieke activisme en zijn vriendschappen, en wordt vergezeld door een catalogus waarin bij elke tekening een tekst van Victor Hugo staat.

Alain Delaunois