De scherpe kantjes van Moeskops

De overname van Moeskops’ Bouwbedrijf door de Nederlandse bouwgroep Heijmans past uitstekend in het kraampje van gedelegeerd bestuurder Edgard Troonbeeckx. Over de opkomst, val en wederopstanding van een mijnwerkerszoon, boekhouder en voetbalvoorzitter.

“Op termijn mikt Heijmans op een derde plaats in ons land,” zegt Edgard Troonbeeckx, gedelegeerd bestuurder van Moeskops’ Bouwbedrijf. Deze aankoop past in de olievlekstrategie van de aannemer uit het Nederlandse Rosmalen. Vandaag bezit Heijmans al een vijftiental bedrijven in België, waaronder vastgoedgroep IBC (Brussel), kabellegger Van den Berg (Wijnegem), Dirk Buyse Grondwerken (Gent), Coenen Construct (Kortrijk) en sinds vorige week projectontwikkelaar Himmos (Antwerpen). Samen zijn ze goed voor 1550 medewerkers en een geconsolideerde omzet van ruim 500 miljoen euro op een totaal van 2,29 miljard euro aan bedrijfsopbrengsten van het concern (2001). Met Moeskops’ Bouwbedrijf haalt het beursgenoteerde Heijmans – dat dezer dagen onder vuur ligt in de Nederlandse onderzoekscommissie voor bouwfraude – een bloeiende maar omstreden onderneming binnen. Een korte duik in de geschiedenis.

De dubbelrol van KS

Drie decennia geleden droomde wijlen Herman Moeskops van internationale expansie. In eigen land had de Nederlandse aannemer met succes een mooie bouwgroep, gespecialiseerd in sociale woningen, uit de grond gestampt. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en de dynamische Brabander lonkte naar Vlaanderen. In 1975 kocht hij een grote brandkast, stopte daar een paar kisten sigaren en flessen jenever in – de man was een levensgenieter, maar deelde ook graag uit – en startte zo zijn Belgische dochter in Houthalen op. Aan het hoofd van Moeskops’ Bouwbedrijf plaatste hij Edgard Troonbeeckx, zoon van een lokale mijnwerker en een beloftevolle boekhouder bij de Limburgse prefabfirma Prebo. Op tien jaar tijd groeide het bedrijf naar 300 personeelsleden met een geconsolideerde omzet van 12,5 miljoen euro – inclusief een eigen schrijnwerkerij, Hob-Units, en een dochter in Sint-Niklaas ( Moeskops Waasland).

In 1985 stortte de bouwsector echter in elkaar en stond Troonbeeckx voor de moeilijkste opdracht in zijn leven. Met pijn in het hart ontsloeg hij honderd medewerkers, verzelfstandigde Hob-Units, schraapte 250.000 euro vers kapitaal bij de banken bijeen en diversifieerde zijn activiteiten naar industriële projecten en grote kunstwerken. De sanering slaagde en Moeskops’ Bouwbedrijf wist het hoofd boven water te houden. Na een felle brand in juni 1990 verhuisde de groep naar haar nieuwe kantoren aan de E313 in Paal. Geleidelijk klom de omzet terug naar 15 miljoen euro. “Maar de investeringen in Hob-Units, dat containers bouwde en verhuurde, wogen zwaar door op onze cashflow. Daarom zochten we begin jaren negentig naar een financiële partner. Uiteindelijk kwam Kempense Steenkoolmijnen ( KS) met een aantrekkelijk voorstel op de proppen. Zij hadden geld en zochten outplacement voor hun overbodige mijnwerkers,” zegt Troonbeeckx, intussen minderheidsaandeelhouder van Moeskops’ Bouwbedrijf.

In oktober 1992 legde KS 14,85 miljoen euro op tafel voor Moeskops’ Bouwbedrijf (omzet: 16,25 miljoen euro) en Hob-Units (omzet: 33,75 miljoen euro) samen. Deze transactie was echter geen lang leven beschoren. Twee maanden later verkocht het overheidsbedrijf Moeskops’ Bouwbedrijf voor amper 1,5 miljoen euro aan de Antwerpse aannemer Interbuild. Hierbij trad de Wemmelse ondernemer Rik Herbots op als bemiddelaar. Voor deze rol streek hij een honorarium van 10.000 euro op, aldus Georges Timmerman, journalist van De Morgen, in zijn boek over de uitverkoop van Antwerpen: “Niets aan de hand, ware het niet dat Herbots op het moment van de feiten bestuurder was van zowel KS als Immobel, aandeelhouder van Interbuild. Herbots zat dus zowel bij de koper als de verkoper mee aan tafel. Het vennootschapsrecht verbiedt echter belangenvermenging.”

Operatie met een reukje

Zelf bleef Troonbeeckx als gedelegeerd bestuurder van Hob-Units verder werken onder de vleugels van KS, terwijl zijn toenmalige technisch directeur Cor Verbakel de dagelijkse leiding bij Moeskops’ Bouwbedrijf op zich nam.

Maar ondanks een beloofde kapitaalinjectie van 6,2 miljoen euro investeerde KS niets in Hob-Units en Troonbeeckx nam begin 1994 ontslag om een klein bouwbedrijf uit Zonhoven over te nemen. Toen Moeskops’ Bouwbedrijf in die periode voor de eerste maal rode cijfers publiceerde, zag Troonbeeckx zijn kans schoon en kocht samen met zijn compagnon Verbakel naar verluidt tegen dezelfde voorwaarden het bouwbedrijf terug van de KS. Samen slaagden zij er op één jaar tijd in met hetzelfde personeelsbestand de omzet bijna te verdubbelen en de cashflow zowat te verviervoudigen tot 420.000 euro.

Maar aan de hele operatie hing een geurtje. Volgens een vertrouwelijk rapport van het auditkantoor Coopers & Lybrand (nu PricewaterhouseCooopers) was het eigen vermogen van Hob-Units in 1994 tussen 3,47 en 5,75 miljoen euro te hoog gewaardeerd. Coopers legde ook een aantal slordigheden en nalatigheden bloot, waardoor Hob-Units tegen mogelijke schadeclaims van 5 miljoen euro aankeek. Intussen eiste Troonbeeckx voor de handelsrechter 415.000 euro achterstallig salaris van de nv Mijnen (de opvolger van KS), dat op zijn beurt de voormalige topman van Hob-Units slecht management aanwreef. Uiteindelijk werd de zaak in den minne geregeld. In 1995 ging de containerproducent over de kop en nam het Amerikaanse General Electric de activa voor een slordige 12,5 miljoen euro over. Troonbeeckx: “Ik ben nog altijd van mening dat de toenmalige topman van nv Mijnen, Peter Kluft, indertijd een juiste beslissing nam. Op dat ogenblik kende het bedrijf een sterke groei en had het dringend nood aan werkkrachten, die onder de werkloze mijnwerkers gevonden konden worden. Ook de prijs was te rechtvaardigen, want Hob-Units bezat toen een verhuurpark van ruim 18,75 miljoen euro. Jammer genoeg bleven de beloofde investeringen uit, en daarna begon het fout te lopen met het bedrijf.”

Na de KS-zeepbel kwam Troonbeeckx in opspraak na een kritisch verslag van een inspectrice van de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij ( VHM). Die stelde zich vragen over de banden tussen de Kantonale Bouwmaatschappij ( KBM) en Troonbeeckx, die van KBM telkens de bouwopdrachten voor sociale woningen kreeg. Troonbeeckx: “Als projectontwikkelaar schreef TMA, mijn persoonlijke vennootschap, in op de openbare aanbestedingen van KBM en nam alle financiële risico’s voor haar rekening. Als wij dan, na een evaluatie van de overheid, de opdracht in de wacht sleepten, schakelden wij ons zusterbedrijf Moeskops in. Zo druk je de kosten in plaats van ze te verhogen.”

Bejaardentehuizen

Geleidelijk groeide Moeskops in 2000 tot een middelgrote onderneming met 235 werknemers. Naast sociale woningen en appartementen (inclusief promotie door TMA) werpt de groep zich met succes op industriebouw, waterzuiveringsprojecten en openbare werken. Op de referentielijst prijken bekende realisaties, zoals de eerste fase van de Grenslandhallen in Hasselt, de Koninklijke Militaire School Brussel en de aanpassing van de Philips-toren in Leuven. Maar de belangrijkste opdracht – de bouw van een Center Parcs-vakantiedorp (1,5 miljard frank) – werd door de bouwheer in allerlaatste instantie geannuleerd. In 1998 begaf Moeskops’ Bouwbedrijf zich ook op de sector van de afwerking. De schildersafdeling telt intussen al twintig personeelsleden.

Troonbeeckx voelt zich nog te jong om te gaan rentenieren. Eerst wil hij de fusie met die andere Heijmans-dochter – aannemer V.A.G. uit Genk – op de rails zetten. Daarnaast gelooft de voormalige voorzitter van KRC Genk sterk in de formule van de publiek-private samenwerking: “Wat dat betreft is het goed dat Moeskops nu deel uitmaakt van een kapitaalkrachtige groep, die zelf voor de hele financiering van het project kan zorgen. Zonder deze steun zouden wij nooit grote overheidsopdrachten kunnen binnenhalen.”

Intussen legt de gedelegeerd bestuurder van Moeskops’ Bouwbedrijf zich via zijn persoonlijke vennootschappen TMA en TWB verder toe op de vastgoedsector en de huisvesting van bejaarden – door de vergrijzing van de bevolking een belangrijk groeisegment, aldus Troonbeeckx.

Eric Pompen [{ssquf}], eric.pompen@trends.be

Troonbeeckx eiste voor de handelsrechter 415.000 euro achterstallig salaris van de nv Mijnen, dat hem op zijn beurt slecht management aanwreef.