DE ROCKEFELLER-MACHINE

De universiteit van Chicago.

Met Daniel McFadden en James Heckman hebben 46 economen de Nobelprijs Economie ontvangen. De dominantie van de University of Chicago in deze lijst is overweldigend. Elf van de 46 laureaten zijn of waren ondubbelzinnig verbonden aan die universiteit: Milton Friedman, Theodore Schultz, George Stigler, Merton Miller, Ronald Coase, Gary Becker, Robert Fogel, Robert Lucas, Myron Scholes, Robert Mundell en nu dus James Heckman. Harvard University en de Britse Cambridge University volgen in deze rangschikking op ruime afstand van Chicago, met elk vier laureaten. Van de 27 overige winnaars waren er tien in meerdere of mindere mate verankerd in de universiteit van Chicago.

De University of Chicago werd in 1891 door oliemagnaat John D. Rockefeller opgericht als alternatief voor de elitaire universiteiten die vooral aan de oostkust van de Verenigde Staten liggen: Harvard, Massachusetts Institute of Technology ( MIT), Yale University en Princeton University zijn daarvan de meest bekende. In de eerste vijftien jaar van haar bestaan slokte de universiteit van Chicago 24 miljoen dollar van Rockefellers fortuin op.

Met zijn 56 jaar behoort James Heckman tot de jongsten onder de gelauwerden. Hoewel het Nobelcomité de prijs alleen mag toekennen aan nog levende economen, overheerst de tendens om de eer (en de smak centen) toe te kennen aan mensen van gevorderde leeftijd. Soms wachten ze daarbij net iets lang. Zonder afbreuk te doen aan de verdiensten van McFadden of Heckman, kwam Zvi Griliches zeker in aanmerking voor de hoogste prijs die een econoom te beurt kan vallen. Griliches overleed echter eind vorig jaar.

Weinig economen zullen betwisten dat er iets onrechtvaardigs is aan het feit dat Griliches de Nobelprijs nooit kreeg. Net als Heckman leverde Zvi Griliches belangrijke bijdragen aan het methodologische instrumentarium dat een economisch onderzoeker ter beschikking heeft. Net als Heckman oversteeg Griliches echter zonder discussie het niveau van het strikt methodologische. Hij deed pionierswerk op het vlak van de meting van de privé- en maatschappelijke opbrengst van investeringen in onderzoek en ontwikkeling. Ook zijn onderzoek naar de rol van de technologische vooruitgang in het economische systeem is baanbrekend geweest.

Griliches was, zoals Heckman, een product van de University of Chicago. Hij doctoreerde er en doceerde er van 1955 tot 1969, de meest productieve periode uit zijn loopbaan als onderzoeker. In tegenstelling tot James Heckman mocht Zvi Griliches echter nooit het professionele en financiële genoegen smaken om de Nobelprijs Economie in ontvangst te nemen.

Johan Van Overtveldt