“De regeringen worden steeds wansmakelijker “

De politieke klasse is gewaarschuwd: gewezen minister van Landsverdediging Leo Delcroix werkt aan een sleutel-roman. Tot het najaar houdt hij de lippen stijf op elkaar, maar voor Trends maakt hij een uitzondering. Een gesprek over Vlaamse ondernemers, de erfenis van vier jaar Verhofstadt en de rol van de pers. “Mijn ziel is niet kapot-gemaakt in de Wetstraat.”

Maastricht (Nederland)

Zijn kantoor is een etalage van wereldsnuisterijen, in een hoek staat een Oezbeekse kazuifel, een cadeau van een tevreden klant. Onderwijs, politiek en business maken de habitat van Leo Delcroix (53) uit. Met die combinatie ontweek hij het zwarte gat waarin de meeste ex-politici wegrotten.

Op zijn visitekaartje staat Leo F.W. Delcroix – de tussenletters zijn een costume bij Nederlandse katholieken. Sinds tweeënhalf jaar is hij zakelijk directeur van de Maastricht School of Management ( MSM) en hij blijft betrokken bij de drankengroep Fourcroy, waar hij directeur werd na de politieke zonsondergang. De MSM heeft een exquis internationaal netwerk. Alleen in China heeft ze al 2500 oud-studenten. Delcroix heeft lof voor de Chinezen. Twaalf keer reisde hij voor MSM al af naar het Rijk van het Midden.

Maar wij treffen elkaar in Il Giardino Della Mamma, een smakelijk restaurant bij de Maas. Il signor Leo is er een habitué en ontvangt er zijn democratischer gasten. De nieuwe CD&V-voorzitter, Yves Leterme, om er maar een te noemen.

Delcroix staat voor drukke tijden. In het najaar opent hij weer een magazine op het internet. Intussen werkt hij verder aan een sleutelroman. In de herfst oordeelt de rechter over de milieuboxen van Plascobel en de zaak van de partijfinanciering. “Ik heb de voorbije jaren mensen van de partij uit de wind gezet,” aldus Delcroix. “Ik vond dat toen mijn rol. In de herfst zal ik niet langer mandatarissen moeten beschermen.”

TRENDS. Luistert Yves Leterme naar u?

LEO DELCROIX (MAASTRICHT SCHOOL OF MANAGEMENT). “Ik heb hem gezegd: ‘Yves, begin niet te zeuren over coachen. Krachtig leiderschap moet je uitstralen. Dat hebben we vier jaar gemist. ‘ In interviews en op de televisie is Yves alvast vastberaden en doelgericht.”

Wanneer verschijnen uw politieke memoires?

DELCROIX ( luchtig). “Nooit. Ik schijf een sleutelroman over de voorbije jaren. Ik heb zelfs al een titel. Pikante, persoonlijke details zul je moeten missen maar de insiders zullen genieten. De buitenstaanders zullen geen messen zien flitsen.”

En die titel wordt?

DELCROIX ( uitbundig). “Dat is wat voorbarig. Ik begin vlugger te schrijven dan ik oorspronkelijk had gepland, want het politieke bedrijf evolueert snel.”

Stijgt de politieke amoraliteit onder Guy Verhofstadt?

DELCROIX. “Absoluut. Het wordt wansmakelijk, en is in de voorbije vier jaar nog boosaardiger geworden. Verhofstadt liegt in het parlement. Vóór 1999 zou dat een dwingende reden geweest zijn om een premier naar huis te sturen. De goede campagne ‘Verhofstadt liegt’ van het Vlaams Blok, die het verschil aantoonde tussen de woorden en de daden, is zwak aangeslagen. Maar het is beangstigend wat er gebeurt. En daarom ben ik zuur over de verkiezingen.”

Groeit de allergie voor Verhofstadt bij de ondernemers?

DELCROIX. “Bedrijfsleiders zijn voorzichtig en opportunistisch. ‘Als ik mijn zaken kan regelen met Vera Dua ( Agalev), dan is dat oké,’ denkt een ondernemer. En dat kun je hem niet verwijten, want het is zijn verdomde plicht. Hij moet voor zijn milieuvergunning nu eenmaal naar een groene. Dus zijn ondernemers duaal en zullen ze een regering nooit fel bekampen.

“In de lente 2002 steunden de Limburgse ondernemers de meerderheid, bleek uit een enquête. In maart 2003 was het oordeel negatiever. ‘Prima voor de oppositie,’ dacht ik toen. Maar de laatste tien dagen voor de verkiezingen hebben het lef van Verhofstadt, de charme van Steve Ste- vaert ( SP.A) en de houterigheid van Stefaan De Clerck ( CD&V) die trend op tv gekraakt.”

Denkt u dat paars zal desintegreren vóór de regionale verkiezingen van 18 juni 2004?

DELCROIX. “Ach, paars draait de kiezers een rad voor de ogen. In de voorbije jaren is geregeerd om de samenhang te behouden en de CD&V te isoleren. Verhofstadt is een opportunist, wat leidde tot een onbetamelijke opstoot van benoemingen waarbij de loge revanche nam. Een partij die twaalf jaar buiten de regering viel, mag best een inhaalmanoeuvre doen. Maar Verhofstadt I was grof en versmachtte secretarissen-generaal van een andere gezindheid door ze in een hoekje te zetten zonder bevoegdheden en met een zware vergoeding, opdat ze niet naar de Raad van State zouden stappen.”

En na die verkiezingen?

DELCROIX. “Dat zou moeten, al zie ik nog geen aanzetten. De kranten dobberen kritiekloos verder op de paarse golf en laten zich lijmen door primeurs en reisjes. Bij de wijziging van de genocidewet zegt Verhofstadt zonder blozen: ‘Dit hebben wij niet gedaan onder Amerikaanse druk. ‘ Een pers met pit zou Verhofstadt een week achtervolgen en hem attaqueren. Ik heb niets gezien. Het is toch absoluut ongehoord dat een minister in functie, Luc Van den Bossche ( SP.A), zichzelf aanstelt als topman van luchthavenuitbater Biac en dan meesmuilt dat het de privé-partners zijn die hem vragen en niet de overheid. Belachelijk! En de journalisten slikken dat.

“Ik zie ook de schandalige toegevingen aan Vlaamse kant. Daarover mag van paars niet gekikt worden. De CVP heeft ook toegevingen gedaan aan Wallonië, maar nooit in die mate. Verhoudingsgewijs is de macht van de Waalse ministers enorm gegroeid, en Verhofstadt betaalt schaamteloos die prijs voor zijn premierschap. Er zal nu metaalmoeheid optreden en de liberalen zullen het moeilijker hebben door de sterkere socialisten. De economische vertraging nekt het cadeaugeld, dus moeten er moeilijke knopen doorgehakt worden. En dan zal de ideologie zwaarder wegen dan onder Verhofstadt I.”

De pers aait maar bijt niet?

DELCROIX. “De pers is vandaag onkritisch en slaafs. De journalisten flirten met Verhofstadt. Die trend om in opdracht boeken te schrijven voor politici is on- ethisch en ondeontologisch. Naar wie kijkt de publieke opinie vandaag nog op in de pers? Misschien naar Stefaan Huysentruyt van De Financieel-Economische Tijd, naar Rik Van Cauwelaert van Knack of naar Roger Van Houtte van Gazet van Antwerpen?

“Bij Humo vond Guy Mortier mij in de jaren negentig de ideale prooi voor zijn nihilisme. Je komt gesterkt uit die slag omdat je uiteindelijk denkt: ‘Wat kan het me nog schelen wat ze publiceren?’ Ik leerde van Leo Tindemans ( CD&V) dat de beste remedie is om geen kranten te lezen. Dat is moeilijk voor een politicus, want in het persoverzicht staat je naam onderlijnd zodat het waanbeeld groeit dat de wereld op jou steunt. Wat betekent een vermelding op pagina tien van De Morgen? Dat wordt door 0,1 % van de bevolking gelezen.”

Intussen wint het Vlaams Blok verkiezing na verkiezing.

DELCROIX. “Het geklungel van Verhofstadt II zal het Vlaams Blok versterken, en ik lig daar niet van wakker. Ik heb voor de jongste verkiezingen een brief rondgestuurd met de raad om voor de oppositie te stemmen: er zijn goede programmapunten bij CD&V, N-VA én het Blok. Vlaanderen heeft 750.000 stemmen meer nodig om hetzelfde aantal parlementaire zitjes te verwerven als Wallonië. Die 750.000 stemmen zijn dus gecastreerd. Voeg daarbij de castratie van de Vlaams Blok-stemmen en je hebt 1,5 miljoen monddode Vlamingen. Die wanverhouding tussen noord en zuid is ontoelaatbaar. Ik radicaliseer.”

Is minister-president Bart Somers (VLD) een pluspunt?

DELCROIX. ” Patrick Dewael (VLD) had geen enkele Vlaamse reflex. Hij verveelde zich in het Vlaams Parlement. Dat kon dus niets worden en het wérd niets vanuit Vlaams oogpunt. De nieuwe veulens in de Vlaamse regering zijn bekwaam. Somers heeft Vlaamse wortels, Patricia Ceysens (VLD) is heel verstandig en MarinoKeulen (VLD) is oké – je hoeft geen technicus te zijn om een goed beleid te voeren. Waarom zouden Hugo Coveliers (VLD) of André Denys (VLD) – met alle persoonlijke respect voor de betrokkenen – betere ministers zijn?”

Bent u na uw politieke carrière nooit in een zwart gat terechtgekomen?

DELCROIX. “Hoe jonger je in de politiek komt, hoe sneller je versleten bent. Achteraf ben ik blij dat ik op mijn 49ste uit de politiek ben verdwenen. Je hebt dan nog de tijd, zin en energie om te switchen. Als ik één legislatuur langer was blijven hangen, dan was ik 53 geweest en werd het moeilijker. Als partijsecretaris zag ik de oud-ministers en oud-parlementsleden passeren die om een benoeming kwamen schooien. Zielig. Ik heb gezworen: dát nooit. Daarom vind ik dat een politicus 20 % van zijn tijd advocaat, verpleegster, docent of bedrijfsleider zou moeten zijn. Zo ken je een sector en kun je uitstappen voor ze een adieu van je eisen.

“Je moet het stuur van je leven zelf in handen houden. Ik stond nooit te trappelen voor een ministerpost, er waren andere en mooie perspectieven. Jean-Luc Dehaene (CD&V) heeft me gedwongen om minister van Defensie te worden en ik klaag niet. Mijn ziel is niet kapotgemaakt in de Wetstraat. Ik kan relativeren; mijn vrouw, mijn kinderen en mijn ouders zijn de bakens. Zolang dat safe blijft, zit ik prima in mijn vel.”

Is het bedrijfsleven vandaag ontvankelijker voor een politicus van middelbare leeftijd?

DELCROIX. “Ik heb niet moeten vechten voor een herintrede in een bedrijf, maar dat is atypisch. Toen ik in 1999 niet meer gecoöpteerd werd, heb ik geen traan gelaten. Bijna meteen belde Georgy Fourcroy, die ik kende uit mijn tijd als partijsecretaris, minister en senator. Toen ik wetsvoorstellen indiende over de accijnzen op sterke drank, kreeg ik onder meer van Fourcroy documentatie.”

Er waren tien aanbiedingen?

DELCROIX. “Neen, een drietal op korte termijn. Een politiek kleurtje is negatief in de bedrijven; ze willen tegenwoordig superonafhankelijk zijn. De werkgevers zouden wakker moeten worden en een bedragje moeten storten aan Voka, Unizo of VKW om een positie te verwerven in de Wetstraat. VKW Limburg, waar ik adjunct-directeur was, detacheerde mij naar de CVP Nationaal. Ik had kunnen terugkeren, zoals Mieke Offeciers bij het Vlaams Economisch Verbond. Een patronale cel zou de interactie met de politiek moeten ontwikkelen en daarbij mensen moeten steunen.”

Zoals de vakbonden?

DELCROIX. “Een van de terechte klachten van bedrijfsleiders is dat politici met vakbondssteun krachtiger present en beter voorbereid zijn en goed gecoacht worden. Dat ontbreekt aan de overzijde.”

Bent u nog een politicus voor 2003?

DELCROIX. “Wellicht niet. Je moet vandaag meer voor de galerij doen en minder inhoudelijk werk leveren. De regering behandelt de parlementsleden op een schandelijke manier, als prutsers. Al zitten er in het parlement nog weinig onafhankelijke geesten. Veel parlementsleden denken aan de samenstelling van de lijsten bij de gemeenten, aan een extra inkomen bij Dexia, een huisvestingsmaatschappij of een intercommunale en laten zich knevelen door de partijbonzen.”

Zijn we het ‘point of no return’ al voorbij?

DELCROIX. “We drijven af naar een verlicht despotisme. Onze zogenaamde parlementaire democratie evolueert jammerlijk. Jongere mensen moeten opstaan om te doen wat een parlement moet doen: de regering controleren en goede wetten maken. Weg met die verdomde ambitie om toch maar absoluut minister te worden!”

“België werd onder Verhofstadt een anti-Vlaamse machine.”

“Ik heb Yves Leterme gezegd: Yves, begin niet te zeuren over coachen. Krachtig leiderschap moet je uitstralen. Dat hebben we vier jaar gemist.”

“Ik heb de voorbije jaren mensen van de partij uit de wind gezet. Ik vond dat toen mijn rol. In de herfst zal ik niet langer mandatarissen moeten beschermen.”