De wereldwijde hr-markt splitst in twee groepen: de drie topspelers Adecco, Randstad en Manpower en daarnaast een versnipperd peloton kleinere uitzendbedrijven. Het koptrio lijkt als enige klaar om in te spelen op de mondiale trends: een grotere pool aan arbeidskrachten in groeilanden, vergrijzing in mature markten.
Het aantal overnames in de sector van de human resources was het voorbije jaar amper bij te houden. Adecco, ‘s werelds grootste uitzendbedrijf, kocht het Amerikaanse outplacementbedrijf Drake Beam Morin voor 149 miljoen euro. Begin januari kondigde de Zwitserse hr-groep aan dat ze voor 90 miljoen de hand legt op het Japanse VSN.
Het Nederlandse Randstad, sinds de overname van Vedior in 2008 het nummer twee op de markt, kocht FujiStaff (Japan) in 2010 en haalde in juli vorig jaar de Amerikaanse SFN Group binnen voor 540 miljoen. Intussen wist het nummer drie, het Amerikaanse Manpower, in China Xi’an Fesco over te nemen, een hr-dienstverlener met 10.000 medewerkers. Jeff Joeres, internationaal CEO van Manpower, stelt dat “vooral de Aziatische markt een cruciale omzet- en winstmotor is en die markt wordt nog belangrijker”.
Met de overnames versterken de grootste drie spelers hun positie op de internationale humanresourcesmarkt. Toch blijft die markt gefragmenteerd. Adecco, Randstad en Manpower hebben samen zowat 18 procent van de wereldwijde hr-markt in handen. Daarachter volgt een versnipperd peloton van soms lokale spelers of bedrijven die zich op bepaalde niches richten. Het nummer vier in de markt, het Amerikaanse Allegis, is meer dan drie keer kleiner dan het nummer drie Manpower (zie tabel Top tien uitzendbedrijven).
Analisten verwachten dat de ratrace tussen de grote drie nog niet voorbij is. Hun acquisities hebben niet meteen te maken met een poging wereldleider te worden, al geven ze toe dat ze in zo veel mogelijk landen een leiderspositie willen innemen. De uitzendbedrijven zijn zich al jaren aan het omvormen tot aanbieders van een breed palet aan humanresourcesdiensten. De lacunes in hun dienstenportefeuille proberen ze op te vullen door overnames van gespecialiseerde concurrenten.
Uitzendbedrijven doen al lang veel meer dan alleen tijdelijke werkkrachten plaatsen. Hun diensten gaan van assessments tot outplacement. Ze richten zich op nichemarkten zoals de dienstencheques in België en zijn volwaardige spelers in de werving en selectie van vaste arbeidskrachten. “Bedrijven willen dat hun een totaalpakket wordt aangeboden”, zegt Ben Noteboom, de internationale CEO van Randstad. “Dat doen we op de mature markten zoals in Europa. Daarnaast verankeren we ons in de groeilanden. Daar werken we vaak via klassieke werving en selectie omdat in landen als India er nog geen regelgeving over uitzendarbeid bestaat. De overnames in de sector zijn ook ingegeven door de behoefte om de activiteiten geografisch te spreiden.”
Marges onder druk
De grote spelers halen het gros van hun omzet nog in mature markten. Randstad haalt twee derde van zijn omzet in Europa en 22 procent in de VS. Manpower is eveneens vooral in Europa (65 % van de omzet) en thuisland VS actief (15 %). Adecco, Randstad en Manpower willen de komende jaren op alle markten aanwezig zijn om bedrijven te helpen de schokken op de wereldwijde arbeidsmarkt op te vangen.
Die veranderingen nemen stilaan duizelingwekkende proporties aan. Elk jaar bieden zich 45 miljoen mensen aan op de arbeidsmarkt, meestal jongere werkkrachten in groeilanden. De Verenigde Staten kunnen als ‘s wereld grootste economie hun groei slechts op hetzelfde peil houden als er tegen 2030 25 miljoen werkkrachten bij komen. Door de vergrijzing van de bevolking heeft Europa tegen 2050 35 miljoen werknemers nodig. Die kunnen niet zomaar elders worden gehaald. Zo is slechts 25 procent van de Indiase hooggeschoolden en 20 procent van de Russische geschikt om direct aan de slag te gaan bij een multinational. Een mismatch op de wereldwijde arbeidsmarkt dient zich aan.
Hr-specialisten moeten die kloof tussen vraag en aanbod helpen te dichten. Daarbij hopen de uitzendbedrijven zowel hun volume op te krikken als hogere marges te halen. India, China en Zuid-Amerika – waar de arbeidsreserve tussen 2011 en 2014 toeneemt met 47 miljoen – worden vooral een volumemarkt. In de rest van de wereld moeten die hr-bedrijven het meer hebben van grotere winstmarges. Hier zijn er perspectieven door de flexibilisering van de arbeidmarkt. Almaar meer hooggeschoolden kiezen voor tijdelijke opdrachten. Uitzendbedrijven die die ‘professionals’ plaatsen, kunnen rekenen op hogere marges. En die zijn welkom, want de marges voor het klassieke uitzendwerk staan al jaren onder druk. Vandaar dat de bedrijven op zoek gaan naar markten met een hoger rendement.
Een paar voorbeelden verduidelijken dat. In 2007 haalde Adecco nog een brutomarge van bijna 20 procent. Nu is dat 17 procent. De brutomarge van Randstad bleef het voorbije jaar stabiel: van 18,9 naar 18,3 procent. Maar bij sommige spelers ging het echt wel achteruit. USG People (bekend van het merk Start People) hield van elke 100 euro die het in 2007 binnenkreeg 24,8 euro over. In 2010 was dat nog 21,2 euro.
Overnameprooien
Behalve naar hogere rendementen speuren ze ook naar overnameprooien in hoogrenderende marktsegmenten, zoals Hays (20 % brutomarge) en Michael Page (54 %, sterk in plaatsen van dure hooggeschoolde profielen). Daarnaast ging vooral het Nederlandse USG People de voorbije jaren over de tong als overnameprooi. Al moeten de topspelers wel geld in kas hebben om die overnames te doen. Dat blijkt nog wel mee te vallen maar de financieel directeurs benadrukken dat ze de voorzichtige aanpak verkiezen (zie Oorlogskas voor overnames).
Analisten verwachten ook nu nog dat USG People de grootste kans maakt om overgenomen te worden. Een topmanager in de sector verwacht dan wel dat de groep ontbonden wordt: “USG People biedt klassieke uitzendarbeid aan via Start People, maar plaatst ook gespecialiseerde profielen via onder andere USG Financial Forces of USG Innotiv. Vooral dat hogere segment is interessant.”
Maar de hamvraag is of het Nederlandse uitzendbedrijf aansluit bij de internationale ambities van de top drie. USG People haalt meer dan 60 procent van zijn omzet in de Benelux. Voor Randstad zou het een loutere versterking van het al comfortabele marktleiderschap betekenen. Adecco en Manpower zouden met een overname van USG People nummer één Randstad in zijn Noord-Europese thuismarkt op de hielen zitten. Maar de Vlaming Patrick De Maeseneire, CEO van Adecco, heeft in het verleden al meermaals duidelijk gemaakt dat USG People geen doel is.
ALAIN MOUTON
De veranderingen op de wereldwijde arbeidsmarkt nemen stilaan duizelingwekkende proporties aan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier