De Raspoetin van de EU

De Duitser Martin Selmayr, tot voor kort kabinetschef van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, promoveerde in tien minuten tot de hoogste Europese ambtenaar. In de Brusselse Europese wijk is men ‘not amused’. Selmayrgate is een feit.

De duistere Prins van de Europese nacht, de Raspoetin van de EU, de Machiavelli van Brussel, het monster van Berlaymont, … Aan bijnamen geen gebrek voor de Duitser Martin Selmayr, die eind vorige maand in ijltempo opklom van kabinetschef van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker tot secretaris-generaal van de Europese Commissie, de hoogste ambtelijke functie in de Europese wijk. Selmayr wordt op zijn 47ste stafchef van 33.000 Europese ambtenaren. Het secretariaat-generaal van de Europese Commissie is het belangrijkste aanspreekpunt van de Raad, zeg maar de lidstaten van de EU.

En zeggen dat de man een paar maanden geleden niet eens in aanmerking kwam voor de functie. Opklimmen in de Europese administratie kan enkel via een sterk hiërarchisch geregelde procedure en Selmayr kon met het statuut van ‘directeur’ enkel kandidaat zijn voor adjunct-secretarisgeneraal. Maar dankzij een één-tweetje met Juncker en een nepkandidatuur van Selmayrs vrouwelijke rechterhand haalde hij de post toch binnen. De rest van de Europese Commissie werd op een vergadering in snelheid gepakt. In tien minuten was de zaak geregeld. Nadien hield ze zich stil. Intussen begon het verhaal smeuïg te worden: Selmayr zou de Europese commissarissen beloofd hebben dat ze na hun mandaat drie tot vijf jaar loon, een kantoor, een auto met chauffeur en andere voordelen mochten behouden.

De in Bonn geboren Duitser is nu de machtigste man van Europa. Zo zou hij als ambtenaar ook de vergadering van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker blijven leiden. Toen Juncker onlangs Polen bezocht, ging Selmayr mee. Dat was nooit gezien in een instelling waar altijd een grens werd getrokken tussen de politieke Commissie en het ambtenarenapparaat. Intussen is bekendgeraakt dat Selmayr ook de controle wil verwerven over de juridische dienst van de Europese Commissie. De man wordt het alfa en omega van de Europese Commissie, schreef de Franse krant Libération, die het verhaal over de snelle benoeming uitbracht.

Het volgende doel van Selmayr zou zijn eigenhandig de regie in handen te nemen voor de aanstelling van een opvolger van Commissie-voorzitter Jean-Claude Juncker. Kenners van de Europese politiek denken dat Selmayr zal gaan voor een zwakke figuur, die hij gemakkelijk kan controleren.

De Commissie-Santer achterna?

Vorige maandag vond in het Europees Parlement een hoorzitting plaats over de zaak, maar dat was een slag in het water. De christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) wil dat ‘Selmayrgate’ niet uitdraait op een schandaal, zoals ten tijde van de Commissie-Santer in 1999. Toen raakte bekend dat Europees commissaris Edith Cresson fictieve banen had uitgedeeld aan kennissen. Het Europees Parlement zegde haar vertrouwen in Cresson op en toen duidelijk werd dat het Parlement haar begroting niet zou goedkeuren, nam de Europese Commissie ontslag. Gebeurt hetzelfde met de Commissie-Juncker wanneer volgende maand de begroting op de agenda staat?

Het valt af te wachten, want Juncker mag dan fin de carrière zijn, Selmayr zal zijn huid duur verkopen. De kleinzoon van twee Wehrmacht-generaals en zoon van een jurist die verschillende Duitse kanseliers adviseerde, heeft de reputatie een ‘harde’ zijn. Als kabinetschef van Juncker stond hij bekend om zijn arrogantie en hautaine gedrag. Meer dan één medewerker verliet huilend de vergadering. Selmayr zei daarover: “Mijn brutaliteit wordt vaak overdreven. En trouwens, brutaal zijn maakt deel uit van dit huis. De Europese Commissie is geen Montessori-school.” De man staat ook bekend om zijn werkkracht. Hij zit van 8 tot 23 uur op kantoor en geeft les aan verschillende universiteiten.

Kennissen wijzen op de verborgen kant van de topambtenaar. Wanneer er een belangrijke voetbalwedstrijd is op tv, dan nodigt hij zijn medewerkers thuis uit om de wedstrijd te bekijken. In voetbalshirt en met pullen bier in de hand. In het Zuid-Duitse Passau, waar hij een appartement heeft, gaat hij graag fietsen.

Meer Europeaan dan Duitser

De relatie met beleidsmakers in zijn thuisland is ambigu. Zijn jaren in Brussel hebben Selmayr meer Europeaan dan Duitser gemaakt. Als jurist ging hij in 2002 aan de slag bij Bertelsmann. Hij werkte onder andere in Brussel voor het mediabedrijf. Daar maakte hij kennis met de Luxemburgse Europees Commissaris Viviane Reding. Hij werd haar woordvoerder en kabinetschef. In 2014 leidde hij de verkiezingscampagne van Jean-Claude Juncker.

Selmayr heeft een christendemocratische stempel, is een goede vriend van de nieuwe Duitse minister van Economie, Peter Altmaier, maar krijgt vanuit de CDU meer dan eens de wind van voren voor zijn uitgesproken pleidooi voor meer Europese integratie en een verdieping van de euro. De kritiek van het Duitse hooggerechtshof op de aanpak van de eurocrisis vond hij maar niets. Ook in zijn eigen familie botste de eurocraat op kritiek. Selmayrs vader zei hem ooit: “Je maakt mijn munt kapot.”