De PS verklaart de liefde aan de zelfstandigen

Hebben zelfstandigen recht op een sociale zekerheid die gelijk-waardig is aan die van de werk-nemers? Uitgerekend de voor-zitter van de Franstalige socialisten, Elio Di Rupo, zegt volmondig ja. Hij is zelfs bereid extra geld op tafel te leggen. Unizo heeft het over 680 miljoen euro.

Geld, daar gaat het vooral over tijdens de rondetafelconferentie over het sociaal statuut van zelfstandigen. De conferentie, al een maand aan de gang, is bijna halfweg. Nu al is duidelijk dat het resultaat van de rondetafel zal afhangen van de financiële middelen die vrijgemaakt kunnen worden om het sociaal statuut van de zelfstandigen te verbeteren.

Het regeerakkoord voorziet dat het statuut gelijkwaardig moet worden gemaakt aan het statuut van werknemers. De Unie van Zelfstandige Ondernemers ( Unizo) verwijst daarvoor naar eigen cijfers, die aantonen dat de uitkeringen voor zelfstandigen gemiddeld 20 % lager zouden liggen dan die voor loontrekkers. Onder meer het relatief lage pensioen voor zelfstandigen blijft een pijnpunt. Om het statuut van de zelfstandigen te verbeteren, moet volgens de studiedienst van Unizo minstens 680 miljoen euro worden vrijgemaakt. Die som moet voor het grootste deel door de overheid worden betaald.

De zelfstandigenorganisatie krijgt daarvoor steun uit onverwachte hoek. Elio Di Rupo, voorzitter van de PS, is ervoor gewonnen om extra geld vrij te maken. Al pint hij zich niet vast op een bepaald cijfer. “Er bestaat slechts een beperkte budgettaire ruimte, dus moeten we prioriteiten stellen. Maar de sociale bekommernissen van mijn partij beperken zich niet tot de werknemers en ambtenaren. De PS wil ook rekening houden met de zelfstandigen.”

TRENDS. Unizo zegt dat er 680 miljoen euro nodig is om het zelfstandigenstatuut op het niveau van het werknemersstelsel te krijgen. Waar gaat u dat geld vinden?

ELIO DI RUPO (PS-VOORZITTER). “Er bestaat discussie over de cijfers. Ik ben me ervan bewust dat 680 miljoen euro een hoog bedrag is. Maar het is even merkwaardig dat op de werkgelegenheidsconferentie 500 miljoen euro extra wordt vrijgemaakt voor de verlaging van de sociale lasten zonder dat daar voorwaarden aan worden gekoppeld.”

Gaat u dan tegen de regeringspartners zeggen: jullie hebben 500 miljoen euro lastenverlagingen gekregen, nu moet er ook geld komen voor de zelfstandigen?

DI RUPO. “Ik denk niet in die termen en focus niet op de liberale regeringspartijen. Ik kijk naar wat de zelfstandigen nodig hebben. Wij zullen een project steunen dat hen voldoende sociale bescherming biedt en dat gestoeld is op solidariteit. Over de bedragen kunnen we later spreken.”

We krijgen de indruk dat de PS eindelijk de zelfstandigen heeft ontdekt.

DI RUPO. “Het is een cliché te denken dat een zelfstandige bijna automatisch op de liberalen moet stemmen. Er zijn tal van kleine zelfstandigen die een beroep moeten doen op de tussenkomst van het OCMW. Sommige zelfstandigen die zestig jaar oud zijn, bevinden zich in een precaire financiële situatie en hebben niet meer de leeftijd om een nieuwe zaak te starten.”

Wat stelt u voor om het statuut van zelfstandigen te verbeteren?

DI RUPO. “Ik denk eerst en vooral aan de aanvullende verzekering voor kleine risico’s. Vandaag kan 20 % van de zelfstandigen geen beroep doen op deze vorm van sociale bescherming. Ik ben van oordeel dat de aanvullende verzekering voor alle zelfstandigen verplicht moet worden gemaakt, waarbij een solidariteitsprincipe wordt ingevoerd. Het is nog altijd niet eenvoudig om aan de zelfstandigen duidelijk te maken dat ze sterker zullen staan door solidair te zijn met elkaar.”

Ook het pensioenstelsel moet volgens u worden aangepast.

DI RUPO. “Inderdaad. Het pensioenstelsel van de zelfstandigen moet evolueren in de richting van meer kapitalisatie. Daarnaast moet het systeem van bijdragebetalingen worden aangepast. Nu betalen zelfstandigen RSZ-bijdragen op basis van het inkomen van een paar jaar geleden. Door die regeling kampen tal van zelfstandigen met ernstige problemen. Ik geef een voorbeeld: u bent al vijftien jaar zelfstandige, maar de inkomsten vallen al twee jaar tegen. U moet echter RSZ-bijdragen betalen op basis van het inkomen van drie jaar geleden. Dan wordt het moeilijk om het geld op te hoesten.

“Daarom pleit ik voor een systeem van bijdragen op basis van de verwachte inkomsten van de zelfstandige. Dat bedrag kan dan in een fonds worden gestoken op naam van de zelfstandige. Een systeem van kapitalisatie dus. Een deel van de bijdragen kan gebruikt worden om in een solidariteitsfonds voor zelfstandigen te storten. Daarnaast wil ik een verhoogde kinderbijslag voor het eerste kind, want die ligt bij de zelfstandigen nog altijd een stuk lager.”

De vraag is nogmaals: hoe kunt u dat allemaal financieren?

DI RUPO. “Ik heb er geen probleem mee dat de overheid een extra inspanning doet voor de zelfstandigen, op voorwaarde dat ook zij een inspanning doen. Ik denk dan aan extra solidariteit bij de zelfstandigen, meer bepaald tussen de grotere en kleinere inkomens. Men mag zich toch vragen stellen bij het huidige systeem van RSZ-bijdragen, waarbij een zelfstandige wiens inkomsten een bepaalde grens overschrijden, proportioneel minder bijdragen moet betalen.”

Pleit u dan voor het opheffen van een plafond voor de sociale bedragen van zelfstandigen?

DI RUPO. “In zekere zin wel. Een volledige deplafonnering van de sociale bijdragen zou ideaal zijn, maar ik ben pragmatisch. Ik kies voor de weg van de geleidelijkheid.”

Wat vindt u van het voorstel van Vlaams minister-president Bart Somers om starters het eerste jaar een gegarandeerd inkomen van 800 euro te verzekeren?

DI RUPO. “Ik vind dat hij te ver gaat met dat voorstel. Op die manier verdwijnt de kracht van het nemen van risico’s. Ik wil niet zeggen dat er geen sociaal vangnet moet bestaan voor wie risico’s neemt. Maar een gegarandeerd inkomen voor starters vind ik niet zo’n goede formule.”

Amid Faljaoui – Nathalie Van Ypersele