Voka heeft exclusief voor Trends de sociaaleconomische partijprogramma’s doorgelicht. De voorstellen van de N-VA en Open Vld neigen het meest naar een beleid dat ondernemen weer aantrekkelijker maakt en de welvaart veiligstelt. CD&V volgt op een kleine afstand.
Besparingen
Naast de versterking van de concurrentiekracht wordt de verdere sanering van overheidsfinanciën dé uitdaging voor de volgende regering. Hoe moet dat gebeuren? De Vlaamse bedrijven zijn ervan overtuigd dat het overheidstekort en de lasten moeten worden verlaagd via besparingen. Voka hanteert in zijn memorandum een besparing van ongeveer 20 miljard euro in de volgende legislatuur. Op basis van de berekende partijprogramma’s komt Open Vld daar met 17,4 miljard het dichtst bij in de buurt, gevolgd door de N-VA met 14,6 miljard. De andere drie partijen komen met besparingen tussen 9 en 10 miljard.
De bedragen zijn één ding, maar minstens even belangrijk is het aandeel van de besparingen versus belastingen in de totale sanering. Open Vld en de N-VA kiezen voor respectievelijk 77,3 en 74,6 procent besparingen. “Gezien onze torenhoge fiscale en parafiscale druk is zo’n aandeel besparingen te wettigen”, weet Stijn Decock van Voka. Ook CD&V en de sp.a kiezen voor meer dan 50 procent besparingen. Bij Groen ligt het aandeel besparingen (35 %) dan weer lager dan het aandeel belastingverhogingen (40 %). Voor Groen pleit dan weer dat de partij — net als de N-VA — een verkiezingsprogramma voorlegt met redelijk gedetailleerde, berekende voorstellen op kruissnelheid.
Extra belastingen
Naast het deel lastenverlagingen en begroting toetst Voka dertig stellingen in tien thema’s uit het Voka-memoradum aan de programma’s. Het gaat om thema’s die prioritair zijn voor ondernemingen en betrekking hebben op hun relatie met de overheid.
Wie relatie overheid-bedrijven zegt, zegt fiscaliteit. België staat in de OESO in de top drie voor belastingdruk. Voka vraagt voor de komende legislatuur dan ook een belastingstop op alle niveaus. Open Vld is de enige partij die duidelijk zegt dat er geen belastingverhogingen mogen komen. De N-VA voorziet wel in een beperkte stijging van de milieubelastingen, maar compenseert dat met een verlaging van de lasten op arbeid. Idem voor CD&V, dat wel de btw en accijnzen wil optrekken. De sp.a kiest duidelijk voor extra belastingen op kapitaal en rekent vooral op een sterke stijging van de opbrengsten uit fraudebestrijding. Ook Groen kiest voor een hogere belastingdruk.
Index blijft taboe
Politieke thema’s die al jaren zeer gevoelig liggen, zijn het systeem van automatische loonindexering en de modernisering van de arbeidsmarkt. Voor Voka is het duidelijk: de automatische loonindexering en de indexering van de barema’s moeten verdwijnen. Maar geen enkele partij wil de heilige koe van de index slachten, al pleit de N-VA wel voor een indexsprong en een hervorming van het stelsel van loonindexering. CD&V wil de wet op het concurrentievermogen uit 1996 verstrengen om ontsporingen van de loonkosten tegen te gaan.
Open Vld en de N-VA zijn gewonnen voor een beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. De sp.a wil daar niet van weten, en Groen wil niet-werken (tijdskrediet en dergelijke) financieel blijven ondersteunen. Daarmee staan de groenen diametraal tegenover de N-VA, die deze stelsels net strenger wil aanpakken.
Kilometerheffing
Naast concurrentiekracht, fiscaliteit en arbeidsmarkt is mobiliteit een andere grote bezorgdheid van Vlaamse ondernemers. Alle partijen zijn het erover eens dat de volgende Vlaamse regering het fileprobleem moet aanpakken. Voka pleit daarom voor extra investeringen in mobiliteitsinfrastructuur om de belangrijkste knelpunten aan te pakken. CD&V, de N-VA en Open Vld volgen de Vlaamse werkgevers in die plannen. Zij hebben de ambitie de missing links in de wegeninfrastructuur weg te werken. De sp.a is niet gewonnen voor meer beton, maar wel voor meer investeringen in het spoor, de binnenvaart en de havens. Voor Groen ten slotte is bijkomende wegeninfrastructuur dan weer een taboe.
Over de slimme kilometerheffing doet, met uitzondering van Open Vld, elke politieke partij een uitspraak in de verkiezingsprogramma’s. De sp.a is duidelijk geen voorstander van een kilometerheffing voor personenwagens, wel voor vrachtwagens. Dat staat haaks op de visie van Voka. CD&V, Groen en de N-VA zijn wel voor een kilometerheffing voor personen- én vrachtwagens.
Investeren in innovatie
Uit de analyse blijkt voorts dat alle Vlaamse partijen ervan overtuigd zijn dat investeren in innovatie een noodzaak is om duurzame welvaart te garanderen.
Daarom opteren alle partijen voluit voor een — bij CD&V weliswaar iets minder uitgesproken — ambitieus groeipad richting 1 procent publieke investeringen in onderzoek en ontwikkeling tegen 2020. De N-VA en Open Vld willen bovendien een nieuw innovatiepact met het bedrijfsleven afsluiten, om ook de private investeringen in innovatie een boost te geven. Alle partijen lijken ook bereid drastisch te snoeien in het oerwoud van allerhande Vlaamse innovatie-initiatieven.
Afgezien van investeringen in innovatie helpt de overheid bedrijven ook met financieringsinstrumenten. In de programma’s staan tal van nieuwe extra initiatieven met het Vlaams Participatiefonds (CD&V), een rollend relancefonds (Groen) en allerlei tax shelters (Open Vld) bijvoorbeeld. Wat de spaarfiscaliteit betreft, volgen CD&V en de N-VA de Voka-voorstellen om de vrijstelling van roerende voorheffing uit te breiden naar inkomsten uit aandelen en obligaties. Open Vld voorziet voor die laatste categorie in een afzonderlijk fiscaal regime.
Onderwijs
Over tal van thema’s staan Groen en de sp.a lijnrecht tegenover Voka, maar in de hervorming van het onderwijs vinden de werkgevers en de linkse partijen elkaar. De sp.a en Groen willen de schotten tussen ASO/ TSO/ BSO en KSO weghalen en de eerste graad van het middelbaar onderwijs verbreden. Dat ligt in lijn met het Voka-memorandum. Ook CD&V volgt de onderwijshervorming, maar blijft vager over de deelaspecten van het masterplan. De N-VA en Open Vld scoren daarin volgens Voka ondermaats. “De N-VA zegt wel het akkoord ‘verstandig’ uit te voeren, maar wil geen bredere eerste graad en geen uitstel van studiekeuze”, zegt Decock. “Bij Open Vld zijn er elementen van de hervorming terug te vinden, maar een duidelijke visie ontbreekt.” Wel onderschrijven Open Vld en de sp.a de band tussen onderwijs en arbeidsmarkt, maar ze worden nooit concreet. Groen vermeldt enkel het belang van werkplekleren.
ALAIN MOUTON
“Ook met de beloofde lastenverlagingen blijven we aan het einde van de legislatuur nog altijd zitten met een handicap die groter is dan 10 procent” Stijn Decock, hoofdeconoom Voka
Over tal van thema’s staan Groen en de sp.a lijnrecht tegenover Voka, maar in de hervorming van het onderwijs vinden de werkgevers en de linkse partijen elkaar.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier