‘De overheid moet de richting aanwijzen’

Jean-Jacques Delmée leidt sinds midden vorig jaar Eneco Belgium, het nummer drie op de Belgische energiemarkt. “De overheid moet de koers uitzetten. Daar hoort kernenergie niet bij”, meent hij.

” Je hebt maar één kans om het verschil te maken”, antwoordt Jean-Jacques Delmée op de vraag waarom een manager uit de frisdrank- en plasticsector plots Eneco kwam leiden. “Wij zijn het groenste van de grote energiebedrijven, en het grootste van de echt groene. Hier heb ik 100.000 keer meer impact dan wanneer ik fiets of mijn afval sorteer.”

Dat idee van duurzaamheid beïnvloedde eerder al het denken van de Nederlander, die al enkele jaren in Antwerpen woont. Bij de coatingspecialist Mondi-Belcoat bouwde Delmée de Duffelse vestiging om tot de duurzaamste van de ruim honderd fabrieken van de groep. “Ik wil niet te soft klinken, maar ik heb een dochter van 20 maanden. Die wil ik een toekomst geven. Daar moeten de burgers, de bedrijven en de overheid samen aan werken.”

Eneco is een bedrijf in volle transitie. In juli 2018 nam het zijn concurrent en grotere broer eni gas & power over. Daardoor werd het met een marktaandeel van 12 procent het nummer drie in België. De jager werd vervolgens de prooi: de Nederlandse steden en gemeenten plannen de verkoop van het moederbedrijf voor 4,1 miljard euro aan een Japans consortium van Mitsubishi (80%) en Chubu (20%).

Bent u al Japans aan het leren?

JEAN-JACQUES DELMÉE. “Nog niet. De deal is overigens nog niet formeel afgerond. We verwachten het fiat van de bevoegde instanties en de goedkeuring van alle steden en gemeentes voor de zomer. We kennen Mitsubishi al. Het heeft, net als wij, 25 procent in het offshore windmolenpark Norther (het Waalse windenergiebedrijf Elicio heeft de rest, nvdr). Het wilde ons overnemen, omdat het achter onze strategie staat. Dus ik verwacht niet dat ze onze groei zullen afremmen.”

U zult dus veel mogen investeren?

DELMÉE. “Dat zal niet alleen aan ons liggen. Energie staat hoog op de agenda, zeker in Europa. Maar in de politiek zou het thema nog hoger mogen komen. België moet een omslag maken. We zitten op een kantelpunt. Er is niet veel tijd meer om onze uitstoot te stoppen. Daar willen we als bedrijf hard aan werken. Wij helpen onze klanten bij een beter energiebeheer. Maar de overheid moet de burgers de juiste keuzes bieden en de richting aanwijzen.

“Investeringen in de vergroening helpen onze economie vooruit. Maar dan moeten er een stabiel kader en een toekomstvisie zijn. De regering moet haar verantwoordelijkheid opnemen. Nu wordt de burger te veel alleen gelaten in zijn beslissingen. De bedrijven, de burgers en de overheden zullen moeten samenwerken.”

Wat verwacht u van de overheid?

DELMÉE. “Dat ze keuzes maakt, zodat we ons allemaal op hetzelfde doel richten. Eneco investeert een miljard euro in vijf jaar. De Europese Green Deal gaat over 1000 miljard euro. Maar dat geld mag niet zomaar ergens in worden gepompt. De politiek moet ons, als sector, maar ook de burger en de planeet de richting tonen. Het is vijf voor twaalf. België moet zich achter de Europese doelstellingen scharen en die halen.”

U overweegt te investeren in een gasgestookte energiecentrale, op dezelfde site waar Nuon dat in 2009 al probeerde. Waarom zou u wel slagen waar Nuon faalde?

DELMÉE. “Het gaat om een ander project. Nuon wilde een centrale van 450 megawatt bouwen, wij een van 870 megawatt. In een systeem met steeds meer hernieuwbare energie helpt zo’n centrale vooral om de pieken in het verbruik op te vangen. België heeft zulke centrales nodig als het de kernuitstap wil waarmaken.”

Wanneer valt de beslissing?

DELMÉE. “We zijn bezig met de vergunningsaanvragen. Dit is een investering van een paar honderd miljoen euro. Gascentrales bouw je met een horizon van minstens 25 tot 30 jaar. We hopen ze operationeel te hebben in 2025. Tegen 2050 verwachten we dat we groen gas kunnen gebruiken voor de centrale. We gaan die kerncentrales toch niet even lang openhouden?

“Als de regering de nucleaire reactoren langer operationeel houdt, voorkomt ze vooral dat ze keuzes moet maken. Sluit ze de kerncentrales, dan moet ze dat wel doen. De overheid moet de koers bepalen. Daar hoort kernenergie niet in thuis. Volgens ons ligt de oplossing in de combinatie van groene energie, vraagsturing (het aan- en afschakelen van installaties bij bedrijven en particulieren, nvdr) en technologieën om de pieken op te vangen. Dat kunnen gascentrales zijn, maar ook waterstof, groen gas en batterijen.

“Sowieso wordt in het debat te weinig rekening gehouden met kernafval. Dat ligt er over duizenden jaren nog. Daar komt de onbetrouwbaarheid van de laatste jaren bovenop. In de winter dat de kerncentrales zijn uitgevallen, betaalde de consument gemiddeld 45 euro extra.”

Tot nu toe streefde Eneco naar 100 procent lokaal opgewekte, groene energie voor zijn klanten. Is de bouw van een gascentrale een koerswijziging?

DELMÉE. “We doen geen water bij de wijn. Eind 2020 wordt Seamade operationeel, het tweede offshorewindpark waarin we participeren (naast Norther, nvdr). Dat park is goed voor 487 megawatt. Dat volstaat om aan al onze particuliere klanten 100 procent groene energie te leveren, terwijl we beloofd hadden dat tegen 2025 waar te maken.

“De nieuwe gascentrale in Manage staat daar eigenlijk los van. Ik heb gezeild en weet dus dat een zeilboot soms wat hulp nodig heeft van een buitenboordmotor. Zo zien we ons gasproject. En intussen kijken we uit naar andere middelen, zoals batterij-opslag.”

U was ook geïnteresseerd in de centrale van het Bulgaarse Energy Market in Vilvoorde. Hoe staat het daarmee?

DELMÉE. “Daarover lopen geen gesprekken meer. Ik heb begrepen dat verder gesproken wordt met andere partijen.”

Volgen er nog overnames?

DELMÉE. “We willen blijven groeien, door zo veel mogelijk klanten te houden. We houden de ontwikkelingen op de markt in het oog. Als een dossier opduikt, zullen we dat bekijken.”

Wat met Elicio, de windenergiedochter van de Waalse intercommunale Nethys? De Waalse regering schorste de verkoop van het bedrijf aan de farma-ondernemer François Fornieri op, nadat het gerecht een onderzoek had opgestart naar interne corruptie bij Nethys.

DELMÉE. “Als het ooit weer op de markt komt tegen een juiste prijs, zouden we graag de kans krijgen een bod te doen. We werken al goed samen met Elicio. We wachten af.”

U erfde een bedrijf dat in 2018 liefst 20 miljoen euro verlies boekte. Hoe trekt u dat recht?

DELMÉE. “Wanneer een kleinere speler een grotere overneemt, dan heb je eenmalige kosten. Over 2019 schrijven we al weer zwarte cijfers, of groene ( lacht).

“Mijn voorganger, Christophe Degrez, heeft dit bedrijf op knappe wijze groot gemaakt. Ik denk dat er zaken zijn waarin ik beter ben dan hij, maar wat hij heeft gedaan, had ik niet gekund. Hij heeft van een start-up een professioneel bedrijf gemaakt. Nu willen we nog groter, groener en efficiënter worden.”

U komt niet uit de energiesector. Wat heeft u het meest verrast?

DELMÉE. “De complexiteit van de sector, en het gebrek aan duidelijke keuzes. In Nederland is er een veel breder overleg, met als doel één gezamenlijk standpunt te vinden en te bepalen hoe we dat vorm kunnen geven. Nederland brengt offers, denk maar aan de snelheidslimiet van 100 kilometer per uur op snelwegen. Ik zou willen dat België eenzelfde daadkracht en eensgezindheid toont.

“Het energiebeleid is verspreid over vier ministers en verschilt dan nog eens van regering tot regering. Terwijl het klimaat echt geen links of rechts thema is. Het mag niet de speelbal worden van partijpolitieke stellingnames. Wetenschap heeft geen politieke kleur. In se kan een toekomstvisie niet voor elke partij anders zijn, want in essentie willen we hier allemaal nog even zijn.”