De oplossing van Verhofstadt

Guy Verhofstadt gelooft in het concept eurodistrict om het probleem Brussel bij een volgende staatshervorming op te lossen. Bij wijze van primeur geven eind januari West-Vlaanderen, West-Henegouwen en Noord-Frankrijk alvast het goede voorbeeld.

Wat is een eurodistrict?

Een eurodistrict is een politiek concept, dat samenwerking tussen nabije regio’s mogelijk maakt. In de echte zin van het woord heeft anno 2008 alleen Straatsburg een eurodistrict met het net over de Frans-Duitse grens gelegen Ortenau. Opiniemakers en beleidsmakers bestempelen een eurodistrict als een ‘formule op maat’ om dagelijkse problemen van burgers, bedrijven en instellingen te helpen oplossen.

Naast de vertegenwoordigers van de onmiddellijk betrokken steden, gemeenten en intercommunales, worden ook delegaties van provincies, gewesten en staten rond de tafel uitgenodigd. België en Frankrijk zetten op 28 januari mee hun handtekening onder de officiële documenten van het grensoverschrijdende eurodistrict Kortrijk-Rijsel- Doornik.

Waarom een eurodistrict?

Professor Luc Huyse schreef in zijn politiek pamflet Gullivers Probleem: “De nationale staat is in de ogen van velen een constructie die voorbestemd lijkt voor een eeuwig leven. Toch is dat kind van de negentiende eeuw het slachtoffer van een dubbele leegloop. Enerzijds de afstand van bevoegdheden, mensen en middelen aan supranationale instanties, anderzijds de opmars van de regio’s.”

In veel dossiers is de centralistische staat eerder een rem dan een oplossing. Voor bepaalde problemen biedt het nabije bestuur of politieke orgaan, een betere, efficiëntere en snellere oplossing dan Brussel. Hoe verder af van de hoofdstad, hoe meer het gevoel leeft van ‘wat we zelf doen, doen we beter’.

Wat is het doel van een eurodistrict?

De finale bedoeling is om binnen een gebied – al dan niet over de grens heen – meerwaarde te creëren voor de inwoners en het maatschappelijke middenveld, inclusief ondernemingen. Aan de basis gebeurt dit via optimaal overleg in nieuwe structuren. De partners beogen binnen het eigen territorium concrete resultaten in concrete dossiers. Een eurodistrict die naam waardig zal ook een ontwikkelingsstrategie uitwerken. In een nota schreef Geert Bourgeois (N-VA) dat actieve deelname aan een eurometropool rond Rijsel voor Vlaanderen belangrijk is en een nieuwe dynamiek op gang kan brengen. “Die moet de ruimte creëren waar het voor de inwoners aangenaam leven en werken is, en nieuwe mogelijkheden bieden op het vlak van ondernemen.”

Holt een eurodistrict het begrip staat uit?

Ja en neen. Ja, in de zin dat het eurodistrict bevoegdheden naar zich toehaalt door een resultaatgerichte benadering. Neen, omdat de beslissingen in principe met unanimiteit genomen worden.

Wat zijn de bevoegdheden van een eurodistrict?

Een eurodistrict zal zijn actieterrein breed uitsmeren. Dat gaat van economische dossiers (zoals arbeidsmobiliteit, tewerkstelling, gezamenlijke bedrijventerreinen, fiscaliteit) over milieuzaken, infrastructuur (trein, wegen- en waterinfrastructuur) tot en met culturele aangelegenheden. In principe is er geen limiet.

Kan een eurodistrict het probleem Brussel oplossen?

Het zou in ieder geval beantwoorden aan een historische onderstroom die ook in andere landen nog volop bestaansrecht verwerft. België is altijd een voorloper geweest in nieuwe structuren. In de jaren tachtig pleitte een denkgroep al voor een statuut van ‘Washington aan de Zenne’. Brussel wordt door onafhankelijke denkers steeds meer bestempeld als een aparte ‘Europese’ stad, eerder dan als een Belgische stad. Maar een eurodistrict kan pas wortel schieten in een sfeer van wederzijds vertrouwen en een respectvolle overlegcultuur. In de huidige Belgische of Brusselse context is dat niet vanzelfsprekend. Zonder die noodzakelijke voorwaarde, maakt een eurodistrict geen kans. (T)

Door Karel Cambien