De ondraaglijke lichtheid van de 17 miljard

Met formateur Di Rupo onder het mes blijft 17 miljard het nieuwe magische cijfer in en rond de Wetstraat. Eens te meer slagen onze politici om daaromtrent een ‘dance macabre’ op te voeren.

Het enige punt van echte discussie lijkt te zijn hoe de verhouding tussen belastingsverhogingen en besparingen zou moeten zijn. Een doordachte toekomstvisie vertaald naar gericht beleid ontbreekt in belangrijke mate. Als die er al zou zijn dan zouden minstens drie punten onmiddellijk duidelijk moeten zijn.

Ten eerste: die 17 miljard is een lachertje. Als je in rekening brengt wat vandaag ons deficit is, hoe de schuld evolueert en wat er op ons afkomt inzake vergrijzingskosten, dan zou het veel realistischer zijn om van een bedrag uit te gaan dat minstens het dubbele is. En dan houden we nog geen rekening met mogelijke nieuwe calamiteiten die vanuit de financiële sector op de nek van de belastingsbetaler zou kunnen terechtkomen.

Ten tweede: één van de twee fundamentele problemen van de Belgische/Vlaamse staatshuishouding is het gebrek aan tewerkstelling. België heeft nog altijd één van de laagste tewerkstellingsgraden van Europa. Zorg voor substantieel meer tewerkstelling en de publieke financiën zien er ook onmiddellijk helemaal anders uit. Wij krijgen minder goed opgelegde mensen niet aan het werk omdat ze in verhouding tot hun productiviteit te duur zijn. Op langere termijn kan je daar iets aan doen door in te zetten op onderwijs en vorming. We kunnen ons echter niet veroorloven op die lange termijn te wachten. Wie naar de vacatures kijkt, kan niet anders dan concluderen dat de vraag naar die arbeid er is. Het schort dus aan de aanbodkant. Zet méér mensen aan om een job te aanvaarden door de opbrengst van die job (het netto-loon dus) aantrekkelijker te maken. Verhoog daartoe het fiscaal vrijgesteld minimum en hou de uitkeringen constant. Dit kost geld dat je besparingsgewijs moet ophoesten maar ofwel wil je iets aan de fundamentele problemen doen ofwel niet.

Ten derde: het tweede fundamentele probleem van onze staatshuishouding is onze inefficiënte, veel te weinig performante overheid. Dat heeft veel te maken met overbezetting, krampachtig in stand gehouden door de vakbonden die in de overheidsdiensten de laatste van hun sterke bastions hebben. Vervang 1 op 3 (liefst zelfs 1 op de 2) op pensioen gaande ambtenaren niet. Dat bespaart veel geld.

We zouden ook nog de noodzaak aan een grondige hervorming van het pensioensysteem en van de gezondheidszorg aan dit lijstje kunnen toevoegen. Eén ding staat echter vast. Mensen als ACW-voorzitter Patrick Develtere draaien zichzelf en de goegemeente een onwaarschijnlijk rad voor de ogen als hij, zoals in De Standaard deze ochtend, stelt dat het “Belgische model een goed model is” dat we enkel maar moeten “verfijnen”.