De nacht van Churchill, de ochtend van Hegel

Voor de meesten blijft de stap naar zelfstandig werken een droom. Ze bijten zich vast in de risico’s, Harriet Rubin wijst ook op de voordelen.

Heeft niet iedere solist de slechtst denkbare baas – namelijk zichzelf – en ook nog eens niemand om zich bij te beklagen? Die vraag stelt een radiopresentator aan Harriet Rubin. Ze stapte bewust uit een succesvolle carrière bij de befaamde uitgeverij Doubleday en werd zelfstandige. Over die grote stap van werknemer naar zelfstandige ondernemer, over de vele voordelen van het soleren, maar ook over de talloze valkuilen heeft ze het uitgebreid in Solo – Werken en leven in de 21ste eeuw.

Tijd om drie keer te trouwen.

Op de vraag van de radiopresentator volgen een rist voorbeelden van beroemde solisten die zich kordaat gedragen om zich geen tijd te laten ontfutselen. Tijd is immers de enige echte activa van de zelfstandige. Je kan je tijd verlummelen of je kan je werk met je leven aan de haal laten gaan en bij de afrekening alleen een burn-out overhouden. Het komt erop aan te focussen. Hoe slaagde Ernest Hemingway erin om in New York, Spanje, Italië en Parijs te wonen, met de stieren door de straten van Pamplona te rennen, te vissen voor de kust van Cuba, drie keer te trouwen en meestal briljant te schrijven? Hij verklapte zijn geheim aan zijn minnares Marlene Dietrich: “Doe niet wat je echt niet wilt doen. Verwar beweging nooit met actie.”

Managementpaus Peter Drucker gebruikt een voorgedrukte ansichtkaart voor het afwijzen van de honderden uitnodigingen voor (fors betaalde) voordrachten. Hij opereert als een echte eenling en weigert zelfs een kantoor in de Claramont Graduate School (die de Drucker Management School oprichtte), omdat hij zich dan verplicht zou voelen naar vergaderingen te gaan, wat hij zonde van zijn tijd vindt. In de zomer leest hij evenwel alleen Russische of Chinese romans. Zo krijgt hij de indruk dat hij over zeeën van tijd beschikt.

Onderzoeker en publicist Ken Wilbur staat iedere ochtend om halfvier op om gewichten te heffen en te mediteren. Zo zorgt hij ervoor in een prima mentale en spirituele conditie te verkeren, wat hem in staat stelt drie tot vier dikke boeken per dag te lezen. Hij geeft niet toe aan de afleidingen die zijn roem met zich meebrengt (zoals verkoopsessies, interviews en voordrachten).

In de perioden dat Winston Churchill geen premier was, zwoegde hij tot vier uur ‘s ochtends aan zijn boeken, artikels en voordrachten. Wanneer zijn secretaris zei dat het donker begon te worden, repliceerde Churchill: “Dat is meestal het geval ‘s avonds.” Voegt Rubin eraan toe: “Als je dag vol zit met dingen die je graag doet of belangrijk vindt, heb je niet het idee dat je een offer doet, maar dat je alles doet wat je wilt doen.” De schrijfster beseft wel dat zelfs passionele werkuren ooit te veel kunnen worden en een tol van het lichaam eisen. Daarom moet je in je tijdschema voldoende tijd aankruisen voor ontspanning. Biografen zijn ervan overtuigd dat de Duitse filosoof Hegel de filosofie nooit zo ingrijpend had kunnen veranderen als hij niet iedere ochtend acht kilometer had gewandeld.

Herboren als solist.

Rubin werkte twintig jaar bij Doubleday, waarvan de jongste tien jaar als uitgever en oprichtster van het fonds voor zakenboeken, Currency. Zo was ze de uitgever van Peter Senge, Andy Grove, Faith Popcorn en Don Peppers. “Ik was een hit. Ik hoefde niet weg te gaan. Meestal wilde ik ook helemaal niet weg. Ik was dol op de broodjes in het bedrijfsrestaurant.” Maar de routine had haar meer en meer te pakken. Bovendien was ze weliswaar uitgever, maar had ze nergens zeggenschap over. “Zelfs niet over de papiervoorraden. Goede boeken gingen naar de drukkerij en kwamen terug als pulp. Omdat het systeem vroeg om het goedkoopst mogelijke papier dat nog bedrukt kan worden, leek het wel alsof de boeken in het water hadden gelegen; de kwaliteit was rampzalig. Zo werkt de winstmachine en ik moest haar blijven voeden, op het gevaar af dat ik mijn eigen reputatie zou verliezen.”

Een gewaardeerde en dikbetaalde baan met luxueuze extraatjes opgeven om je in het financieel hachelijke avontuur te storten van schrijven en advies verlenen, doe je evenwel niet van de ene dag op de andere. Je moet eerst alle pro’s en contra’s afwegen, je afvragen wie je bent, wat je kan en wat je wil. Over dat proces brengt Rubin uitvoerig verslag in het eerste deel van haar boek. In het tweede luik buigt ze zich over de zakelijke kant: het vinden van klanten, de opdrachten en de geldzaken.

Zelfverzekerd, bijwijlen wat melig, werpt Rubin zich op als gids van potentiële solisten. Zelfs slaagde ze al vrij gauw, onder meer dankzij haar bestseller De vorstin (waarin ze vrouwen de weg naar de macht wijst). Nu licht ze anderen voor over een nieuwe loopbaan en een nieuwe leven. Kortom, over reïncarnatie, maar dan een reïncarnatie waarvoor je niet eerst mag sterven. Je kan immers tijdens je leven herboren worden.

Harriet Rubin, Solo – Werken en leven in de 21ste eeuw. Prometheus, 238 blz., 585 fr.

luc de decker