Geregeld word ik, half verwijtend, gewezen op de talrijke modetrends in management. Je kan moeilijk ontkennen dat tientallen modellen, raadgevingen of scholen tegen een nooit gezien tempo komen en gaan. Je hebt uiteraard enkele blijvers zoals kwaliteitszorg, CAD/CAM en klantgericht denken. Maar zij vertegenwoordigen wel de uitzondering die de regel bevestigen.
Voor de meeste waarnemers is in dit een groot verwijt. De vraag is echter of dit wel zo een probleem vormt. Mensen zijn nu eenmaal naast gewoontebeesten ook modebeesten. Er zijn sterke modes in de vakantiebestemmingen. Iedereen kent wel de verschillende modes in de geneeskunde (onlangs nog even een aderlating ondergaan, of de amandelen laten knippen). Voedingsgewoonten zijn erg modegevoelig (Montignac) net zoals kledij en zelfs seksuele omgangsvormen (samenlevingscontracten voor homo’s). Zelfs de meest intieme en persoonlijke aangelegenheden zijn aan mode onderworpen, ja zelfs religieuze praktijken volgen modes. Management is en blijft mensenwerk en het hoeft ons dus niet te verwonderen dat ook management onderhevig is aan trends. Met andere woorden: vooral de afwezigheid van modes zou bevreemdend zijn.
Product van factoren.
Mode is blijkbaar het product van twee factoren: een turbulente omgeving en een situatie die moeilijk objectief te beschrijven valt. Zelfs de financiële wereld met zijn harde cijfers is op dit ogenblik modegevoelig. En in de informatica spreekt men liever over razendsnel evoluerende trends dan over mode. Waarschijnlijk terecht. Een mode heeft de neiging om vroeg of laat terug te keren en een terugkeer naar commodore 64 of de ponskaart zit er niet echt meer in. Wel is het duidelijk dat hoe subjectiever een proces, hoe sneller een mode toeslaat. Op het zuiver menselijk vlak zullen de modes wel welig blijven tieren: we hebben nu eenmaal alleen de anderen om onze zeer persoonlijke overtuigingen, inzichten of waarderingen te toetsen.
De drijvende kracht achter de zogenaamde zachte managementmodes is het antwoord op de aloude vraag What business are we in? In welke markt zitten de winkels met duur speelgoed op de luchthaven? In welke markt zitten de pampers die de tere babybilletjes sparen? In welke markt waren de encyclopedieën actief die gemiddeld één keer per jaar werden geraadpleegd? Juist! De markt van het schuldgevoel.
Angstvragen.
Elk aanbod op managementmarkt roept de angstvraag op: Heb ik iets gemist? of Ben ik nu verouderd? en hoe vager het probleem en de oplossing ervoor, hoe meer mensen hun oordeel zullen baseren op wat anderen zeggen. En hoe meer de anderen roepen dat op een dag “de dijk zal begeven”, hoe groter de angst wordt. En dan ontstaat een nieuwe vrees. Veronderstel dat je geen dijkwachter hebt en geen dijkversteviging invoert en de dijk toch breekt, dan zal een de storm van kritiek losbarsten. En dus spelen we het veilig en volgen we de mode.
Dit is wat blijkbaar ook gebeurd is met de millenniumbug. Elk zichzelf respecterend bedrijf moest wel tientallen informatici ter beschikking houden die blijkbaar in 99% van de gevallen enkele uren hebben gewacht op… Godot.
Antwoord.
Wat is het antwoord van de verstandige manager op al die managementmodes? Wie angst heeft, krijgt slaag. Moed is de eerste vereiste. Het is een eigenschap die heel weinig voorkomt in de beschrijving van de betere manager. Maar er is weinig substituut voor moed bij evaluatiegesprekken, bij het ontwikkelen van een (strategische) visie of … bij het omgaan met modes. Denk niet te snel dat de zogenaamde experts in de zachte gebieden het zoveel beter weten. Daarvoor is hun wetenschappelijke onderbouw echt nog veel te zwak. Leg hun schreeuwerige beloften maar rustig naast je neer. Het is en blijft nog 80% een kwestie van gezond verstand.
Maar zo komen we aan de tweede vereiste: overschat je eigen gezond verstand niet! Zowat 95% van de mensen meent dat ze meer gezond verstand hebben dan de gemiddelde bevolking!
De derde vereiste is een zeer grote intellectuele nieuwsgierigheid, openstaan voor alle min of meer betrouwbare bronnen van informatie. Het gezonde verstand vertelde vijf jaar geleden dat internet nooit veel ging worden. Er waren veel te weinig pc’s in de Vlaamse huiskamer. De open geest, de trendwatcher wist beter. Er waren te veel handen die op de muur schreven. Het is de combinatie van moed, lef, lichte eigenzinnigheid en grote intellectuele, culturele en menselijke culturele nieuwsgierigheid die u het best wapent tegen gevaarlijke modetrends. Misschien kan iemand daarover eens een dure studiedag organiseren.
Lucratieve markt.
De markt van het schuldgevoel is immers een erg lucratieve markt. Het is de markt van de managementboeken, de studiedagen, de consultants rond psychodynamiek van het interactionisme. Maar let op: u zult nooit weten wat u heeft gemist als u de studiedag niet volgt, de bestseller niet leest, u niet laat inwijden in de geheimen van de psychodynamiek van de symbolische interactie. Als de cheque die u uitschrijft groot genoeg is, wil ik u in een persoonlijk consultinggesprek dit laatste succes in geuren en kleuren uit de doeken doen. Maar gelieve wel de cheque op voorhand te schrijven!
marc buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier