De markt van aidsremmers

De Britse farmagigant GlaxoSmithKline (GSK) lanceerde in 1989 de eerste aidsremmer, AZT, ook bekend als Retrovir. Achttien jaar later vertegenwoordigen aidsremmers een erg lucratieve miljardenbusiness voor de farmabedrijven. In totaal hebben ze 22 medicijnen tegen hiv op de markt en zitten er een rist producten in hun pijplijn. De huidige productportfolio is grosso modo in elk westers land verkrijgbaar.

Volgens het onafhankelijke marktonderzoeksbureau Datamonitor zal de omzet uit de verkoop van hiv-medicijnen in 2015 zowat 7,2 miljard euro bedragen, tegen 4,8 miljard euro in 2005. GSK is inmiddels de onbetwiste marktleider. Met zeven van de 22 producten op zijn naam, waaronder twee van de drie meest verkochte, heeft de groep een wereldwijd marktaandeel (in aantal behandelingen) van 40 %. GSK mag dan wel zijn vaccinontwikkelingshoofdkwartier hebben in ons land, in Rixensart nabij Brussel, maar ontwikkelt zijn aidsremmers vooral in Groot-Brittannië.

Ook Janssen-Cilag staat sinds vorig jaar op de lijst. Het verdeelt Prezista, dat werd ontwikkeld door het biotechbedrijf Tibotec-Virco uit Mechelen en wordt beschouwd als het meest beloftevolle product. “Tibotec heeft minder dan 1 % van de markt, maar wordt zeker een toekomstige hoofdrolspeler”, klinkt het in de sector. Janssen en Tibotec zijn beide dochters van het Amerikaanse Johnson & Johnson.

Voorts eist ook het Belgische UCB zijn rol op als verdeler in België van Viread en Emtriva. Viread is momenteel ‘s werelds meest gebruikte aidsremmer, met 24 % van het aantal verkochte dosissen. Ter vergelijking: Combivir en Trizivir van GSK hebben een marktaandeel van respectievelijk 20 % en 16 %.

UCB kreeg de licentie op Viread en Emtriva voor België in 2000 doorgeschoven door het Amerikaanse biofarmabedrijf Gilead, dat die licentie had verworven van de ontdekker van de producten, het Leuvense Rega-instituut. In de loop van 2008 stopt het akkoord tussen UCB en Gilead en gaat de licentie terug naar Gilead.

De andere producenten zijn Bristol-Myers Squibb (BMS), Merck Sharp & Dohme (MSD), Roche, Abbott en Boehringer Ingelheim. Pfizer zou volgend jaar het lijstje moeten vervoegen. BMS heeft drie producten op de markt en een vierde komt er weldra aan. Een van Boehringers producten, Aptivus, blijkt een forse concurrent te worden voor Prezista.

Het gros van de producten wordt nog als enkelvoudig product op de markt gebracht, maar producenten evolueren snel richting combinatiepillen, omdat die het gebruiksgemak voor de patiënten verhoogt. Momenteel zijn twee duopillen op de markt, en volgend jaar volgt een derde. Atripla, sinds vorig jaar in juli op de Amerikaanse markt en volgend jaar ook op de Europese markt verwacht wordt, is een populaire triple-pil.