De man die vanuit Terhulpen Al Qaeda jent

Redactie Trends

06-07-2006, 00:00 Bijgewerkt op: 20-07-2022, 07:51

U was misschien niet eens verbaasd toen u in uw krant las dat de Amerikaanse inlichtingendienst CIA via het netwerk van de coöperatieve organisatie Swift in Terhulpen verdacht internationaal bankverkeer volgt. Met Swift is het neuzen naar moslimonheil gemakkelijker.

Leonard Schrank (de man wordt zestig in augustus), CEO van Swift, had minder heisa gewenst voor zijn vertrek in 2007. Hij is een vriendelijke, patriottische Amerikaan, woont sinds veertien jaar in België met zijn Franse echtgenote en kinderen en heeft een publiek profiel in België: niet via het schaduwachtige Swift in de Waals-Brabantse bossen, wel via zijn voorzitterschap van de Amerikaanse Kamer van Koophandel, liefkozend Amcham. Jaarlijks blaast Amcham fors op de jachthoren om de Belgische regering te wijzen op de inkrimpende belangstelling van Amerikaanse multinationals voor België.

Zoals elke Amerikaanse expat plooit Schrank ‘s morgens bij het fruitsap The Wall Street Journal open. Hij zal genoten hebben van een paginalang hoofdartikel op 3 juli 2006 waarin de krant Swift verdedigt en The New York Times aanvalt over haar omspringen met “oorlogsgevoelige” informatie.

Als de top van de CIA niet op haar hoofd is gevallen, tracht zij bij Swift vertrouwensmensen te hebben. Wie daar meekijkt in de brievenbus waarin dagelijks miljoenen verrichtingen tussen 7800 banken in 200 landen passeren, ontdekt de meanders van de financiële jihad. Hoewel, Al Qaeda zal zich ondertussen afwenden van reguliere banken voor de financiering van zijn militanten, webstekken, bommen en aanslagen.

Voor The New York Times uitpakte met berichten over de zoektocht naar terroristengeld bij de Amerikaanse dochter van Swift, liepen al de geruchten dat de sterkste inlichtingendienst ter wereld – daarom niet de meest efficiënte (zie de besluiten van ‘The 9/11 Commission Report’) – het internationale betalingsverkeer in de smiezen heeft.

Swift is dertig jaar operationeel en kende twee CEO’s. De eerste baas was Bessel Kok, voor die bij Belgacom de top inpalmde (en na moeilijkheden en ruzies consultant voor telecom werd in Centraal-Europa). De Belgische Nederlander, getrouwd met een dochter van kunstenaar Marcel Broodthaers en een vrolijke Frans in Amsterdam tijdens de periode van het Lieverdje, de Witte Fietsen en de hasj in het Vondelpark, liet een avant-gardegebouw optrekken op de glooiende terreinen van Swift. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de oude villa de club voor hoge officieren van de Wehrmacht in Brussel. Toen Kok vertrok, in 1992, stond er aan de overzijde een Romeins aandoende building van Ricardo Bofill, de toenmalige architectonische ster uit Barcelona. Kok hield van sier en zwier.

De tweede baas van Swift werd Leonard Schrank. Bessel Kok over zijn opvolger: “Leonard Schrank en ik zijn totaal verschillende karakters. Hij is niet de flamboyante ondernemer die een zaak opstart, maar een voorzichtige, consoliderende manager. Ik durfde wel eens tegen de banken – de eigenaars van Swift – in te gaan, en sinds de start in 1973 streefde ik ernaar om ook diensten te verlenen aan privéondernemingen. Ooit had de verschillende filosofie tot een conflict moeten leiden tussen management en banken, maar met de komst van Schrank werd dat vermeden. De idee van een autonome organisatie werd na mij stilaan verlaten, en waarschijnlijk terecht. Schrank maakte van Swift opnieuw een ondersteunend bedrijf voor de banken. Vandaar ook dat hij de kost van de operaties flink deed dalen. Deze beminnelijke man had Swift net nodig.”

Is Swift een postkantoor dat brieven mag openmaken? Bessel Kok: “Dat probleem is al dertig jaar aan de orde, en besloten werd dat Swift geen informatie mag doorspelen aan derden omdat het er geen eigenaar van is. Swift is transporteur en moet de gegevens uitsluitend ontvangen en doorgeven. Mijn eerste reflex op de vraag of Swift de CIA inzage mag geven in zijn cijferstroom is neen, maar ik neem aan dat mijn opvolger na overleg met juristen en de raad van bestuur perfect tot een ander antwoord kan besluiten. Ik geloof niet dat het feit dat een Amerikaan daar anders over kan denken een rol speelt.”

Leonard Schrank is geen bankier, wel een informaticaspecialist met een opleiding bij een van de sterkste technologiehogescholen ter wereld, het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. Met drie medestudenten startte hij een softwarebedrijf dat in 1977 werd overgenomen door Interactive Data, een dochter van Chase Manhattan. Schrank stond tien jaar lang aan het hoofd van Chase/IDC in Londen voor hij overstapte naar Swift in 1992.

In 1979 stroomden dagelijks 300.000 berichten door de elektronische pijpleidingen van Swift, vandaag 10 miljoen. Een derde van het volume slaat op berichten over investment banking, effectenbeheer en dat segment groeit sneller dan de traditionele bank- en betalingsinformatie. Swift begon met telexen en is vandaag operationeel over het internet en met Iso 15022. De prijzen van Swift zakten met 70 % sedert 1996. De aanslagen op de WTC-torens hebben geen nadelen gehad voor de organisatie. Wel werd besloten om de back-ups te versterken.

Swift verjongt. Francis Remacle, hoofd van het effectenverkeer, vertrok met pensioen in 2005. Enkele weken geleden werd zijn voorbeeld gevolgd door CIO Joe Eng en over enkele maanden verlaat de grote baas zijn werkplek in het mooiste groen van België.