De man die de Vlaamse biotech op de wereldkaart moet krijgen

S taf Van Reet is Kempenaar, oud-chef van Janssen Pharmaceutica en stapt opnieuw in een zichtbare functie. Hij wordt voorzitter van FlandersBio, een branchegroep die Flanders Biotech Valley mondiaal moet uitbazuinen. Van Reet is de helft van het duo dat in 1991, na de pensionering van dr. Paul Janssen, de geneesmiddelentovenaar van Beerse, ging leiden.

Imec is niet ijdel als het over zichzelf bazuint aan de wereldtop te werken. Imec in Leuven, een verbond van de Vlaamse universiteiten, is een bron van starters in de micro-elektronica. Het Vlaams Instituut voor Biotechnologie, eveneens een interuniversitaire club, is wetenschappelijk een klepper. De bedrijven die uit VIB stammen, blijven gering in aantal. Zal FlandersBio een kentering teweegbrengen?

Aan de voorzitter zal het niet liggen. Staf Van Reet brengt om zijn voorzittershamer te verdienen mooie troeven mee. Hij is oud-researchdirecteur en algemeen leider van Janssen Pharmaceutica. Begin van de jaren negentig vormde hij met de financieel-administratief georiënteerde Philippe Vanavermaete het duo dat na 35 jaar de moeilijke erfopvolging deed van dr. Paul Janssen (de laatste vijftien jaar voor zijn pensioen reed die in tweespan met Bob Stouthuysen). De benoeming van Vanavermaete en Van Reet ging gepaard met een internationalisering van het executive committee van Janssen Pharmaceutica; Ajit Shetty, van Indiase afkomst, en Valentino Tanca, een Italiaan, verkleurden en verengelsten dat bestuur.

De stichter van Janssen Pharmaceutica hield door zijn koppigheid, wetenschappelijk succes en wortels in de farma (langs de familiale pillen- en zalfjesmiddelen) de Amerikaanse aandeelhouders en hun gejammer uit Beerse. Geen gejammer wegens de researchresultaten en marktsuccessen, gejammer omdat de stevige dochter uit Vlaanderen zich niet liet prangen in het keurslijf van een bedrijf met weinig wetenschappelijke diepgang uit de middle of nowhere (New Brunswick) in de VS. Dr. Paul was een dikke dam tussen de opdringerigheid van de Yankees en “zijn” bedrijf. De opvolgers (Philippe Vanavermaete stierf na enkele jaren aan de leiding te hebben gestaan) konden de Amerikaanse invasie in de Kempen niet de baas. Vierkant Vlaams als modellen van Permeke lette Vanavermaete op de centen en Van Reet op de research. Formeel was de sfeer in Beerse business as usual na het wegvallen van dr. Paul, maar een midlifecrisis bleef niet uit. Na het duo nam Ajit Shetty het bewind op zich. Shetty, een familielid van dr. Paul, had Amerikaanse wortels en is de man die de brug legt tussen hier en ginder, bij Johnson & Johnson.

Neuzend in het curriculum vitae van de voorzitter van FlandersBio ruik je tarwe en aardappelen. Staf Van Reet (59) was minder voorspelbaar als opvolger van Janssen-Stouthuysen dan Philippe Vanavermaete. Bij de researchtak was het aanbod van erfgenamen ruimer. Van Reet is een boerenzoon uit Herselt, ingenieur in de scheikunde en doctor in de landbouwwetenschappen van de KU Leuven. Van Reet kruiste de werkstudentenjura van de Universiteit Antwerpen. Theoretische medicinale chemie, farmaco-chemische gegevensverwerking, biotechnologie en twaalf jaar octrooienbeheer (vandaar de rechtenstudie op latere leeftijd) leidden Van Reet naar het voorzitterschap van de Janssen Research Foundation. Bij de theoretische medicinale chemie gaf Van Reet de aanzet tot de synthese van de triazol-derivaten, een belangrijke bijdrage voor de plantenbescherming. Staf Van Reet fietst (op zijn tweewieler staat een speciaal stuur om al peddelend rapporten te lezen), skiet, wandelt in de bergen en leest wetenschappelijke literatuur. Hij was zondagsschilder, maar wil de hoop niet laten varen dat ooit, met meer vrije tijd, het knap zal worden. Vanavermaete en Van Reet hadden een bedrijf onder zich met dochters in 34 landen en een cultuur die schoof als een glacéhandschoen over de federatieve stijl van de Amerikaanse moeder.

Staf Van Reet is blij om zijn benoeming als voorzitter van FlandersBio: “Ze kwam onverwachts, ik heb wel meegewerkt aan de geboorte van de organisatie. De oogmerken zijn dubbel: de biotech in Vlaanderen op de wereldkaart krijgen en kijken welke technologie hier ontwikkeld is en hoe het staat met de industriële eigendomsportefeuilles.”

Biotechnologie was onder dr. Janssen een te mijden lief. Paul Janssen zwoer bij de klassieke synthetische farma en dus werden honderdduizenden syntheses beproefd en besproken. Staf Van Reet geraakte weliswaar betrokken bij Janssen Biotech, een ondergeschoven kind voor dr. Paul. Janssen Biotech produceerde en verkocht reagentia hoofdzakelijk voor de elektronenmicroscopie. Later werd die dochter verkocht.

Staf Van Reet brengt Kempens boerenverstand binnen bij FlandersBio: “Ik heb een analytische geest, ben in staat veel uiteenlopende informatie te verwerken en trek de besluiten rationeel. Geen gedoe. Ik ben meer diplomaat dan koppig en weet waar ik naartoe wil. Wanneer er een mogelijkheid is om op een zachte manier mijn doel te bereiken, doe ik dat bij voorkeur. Dat is mij liever dan potten breken.”

Collega’s bij Janssen Pharmaceutica loven eensgezind de minzaamheid, werklust en intelligentie van Staf Van Reet. Zijn stap opzij, op bevel van de Amerikanen na enkele projecten die slabakten, werd algemeen aangevoeld als onrechtvaardig. Staf Van Reet kreeg daarvan de schuld en was waarschijnlijk te goedgelovig. Mensenkennis is niet zijn sterkste kant. FlandersBio is een tweede adem voor de biotechnologie hier te lande.

Roeland Byl Frans Crols

Staf Van Reet brengt Kempens boerenverstand binnen bij FlandersBio.