De lente wordt frisjes

Terwijl de lente schuchter aan de deur klopt, staat zowel Europa als België voor een scharniermoment.

Voor Europa en vooral voor de eurolanden hangt veel af van wat er de komende maanden in Griekenland gebeurt. België staat dan weer voor een begrotingscontrole die de regering-Di Rupo zal verplichten tot duidelijke keuzes. Iets waar ze voorlopig nauwelijks in geslaagd is. Maar ondanks de ontluikende natuur ziet het er voor Europa noch België niet al te best uit.

Wat Griekenland betreft, hoeven we niet verder te gaan dan wat het IMF neerpende in een tien pagina’s lange nota die bij de aanvang van de vergadering van de ministers van Financiën maandag voor de nodige opschudding zorgde. Niet enkel gaf het IMF aan dat de cijfers niet klopten, de eerbiedwaardige instelling uit Washington stelde ook zonder omwegen dat de aanpak gebaseerd op besparingen en een interne devaluatie om de competitiviteit van de Griekse economie te herstellen, eigenlijk gedoemd is om te mislukken. De nota leidde tot enkele bijsturingen die de fundamentele bedenkingen van het IMF echter nauwelijks teniet deden.

Zelfs met behoorlijk optimistische hypothesen over de economische groei blijft de Griekse economie tegen 2020 nog altijd veel dichter bij een schuldratio van 160 procent van het bbp dan bij 120 procent. In een niet zo ver verleden gingen de Europese instanties er nog van uit dat een schuldratio van 60 procent als een stabiele situatie beschouwd kon worden. Europa verlegt voortdurend zijn normen in deze crisis. Wat gisteren onaanvaardbaar was, is vandaag bespreekbaar en wordt morgen de nieuwe norm. Sommigen noemen dit onvermijdelijke aanpassingsprocessen en/of een realistische benadering van de situatie. Veel correcter is het deze bijsturingen te omschrijven als spartelen om overeind te blijven. Het verlies aan geloofwaardigheid is in ieder geval opzienbarend.

Europa en het IMF hebben het Griekse probleem niet opgelost, verre van zelfs. Nu al is het zeker dat Athene binnen de twee jaar bijkomend geld zal nodig hebben, bovenop het pakket van 130 miljard euro. Het IMF schat in zijn nota dat voor 2020 allicht nog eens 75 miljard euro op tafel moet komen. En dan hebben we het nog niet over Portugal en Ierland, twee landen die ook kreunen onder zware schuldenlasten. Als Griekenland kan terugvallen op een forse schuldkwijtschelding, waarom zij dan niet? Varianten op die vraag zullen steeds luider gaan klinken in Lissabon en Dublin. De Portugese economie begint trouwens verdacht veel parallellen te vertonen met wat de afgelopen twee jaar in Griekenland gebeurde.

Bijkomende engagementen tegenover landen als Griekenland en Portugal wegen ook op de Belgische begroting. Voeg daar nog een flinke scheut recessie aan toe en een scherpe geut Dexia-verliezen, en het wordt duidelijk dat de federale regering er niet meer van moet dromen om haar budget met ingrepen a rato van 2 miljard euro onder controle te houden. Dat vicepremier Johan Vande Lanotte deze week nog voorstelde om de begroting met de kaasschaaf recht te trekken, is typerend voor de houding van Di Rupo I tegenover de Belgische publieke financiën.

Het wordt bij de begrotingscontrole uitkijken naar de houding van de regering tegenover de nieuwe lasten voor het bedrijfsleven. Vooral vanuit PS-hoek horen we retoriek die weinig goeds belooft. Een minister stelde zelfs “de werkgevers er zich mee moeten verzoenen dat ze deze keer niet buiten schot blijven”. Een mens gelooft soms zijn oren niet.

De weinige echt concrete maatregelen die de regering-Di Rupo al nam, kwamen al in hoge mate op het dak van de ondernemingen terecht. Vele, vooral familiale, ondernemers bezinnen zich over de toekomst van hun engagement in ons land. Is het allemaal nog wel de moeite? Kan het überhaupt nog, een rendabele onderneming in stand houden in dit land? En dan denken we niet alleen aan de regeringsmaatregelen, maar ook aan de negatieve houding ten aanzien van ondernemerschap en winst die eraan ten grondslag ligt. De vraag of initiatief nemen nog wel zin heeft, verspreidt zich snel in het Vlaamse ondernemerslandschap. En dat is pas echt slecht nieuws. Het betekent dat het tapijt onder onze toekomstige welvaart zachtjesaan maar onvermijdelijk wordt weggetrokken.