DE KOEKJESKONING VAN TURKIJE

Murat Ülker bouwt voort aan de internationalisering van zijn zakenimperium Yildiz Holding. De dichte vriend van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan wil nu met het pralinemerk Godiva naar de beurs van Londen.

Van de familie Mars wordt weleens gezegd dat ze een koekjescultuur in de genen heeft. Datzelfde geldt voor de Turkse familie Ülker. Die naam doet in België niet meteen een belletje rinkelen, maar de pralines van Godiva en de koekjes van Delacre doen dat wel.

De familie Ülker is de eigenaar van de Belgische pralines sinds het einde van 2007, en van United Biscuits, de Britse eigenaar van Delacre, sinds 2014. Het duo zou vanaf 2020 op de beurs van Londen noteren, onder de holding voor koekjes, chocolade en snoepgoed Pladis. De voorzitter van de raad van bestuur van die snoepholding is Ali, een neef van Murat Ülker. Pladis staat voor 36 fabrieken in 13 landen met 26.000 werknemers en een omzet van 5,2 miljard dollar.

Maar boven dat alles prijkt nog eens de controlerende aandeelhouder, Yildiz Holding. Voeding is de belangrijkste activiteit, maar Yildiz is ook actief met productiemachines, vastgoed, leasingmaatschappijen en grootwarenhuizen. De 57-jarige Murat Ülker is de voorzitter van de raad van bestuur van dat concern met 12 miljard dollar omzet. In de jongste rijkenlijst van het Amerikaanse zakenblad Forbes prijkt hij op plaats 595, met een vermogen van 3,2 miljard dollar.

Geen zittend gat

Voor die rijkdom verwijst Murat Ülker vooral naar zijn vader Sabri en oom Asim. Die werden in 1929 door de communisten weggejaagd uit de Krim. Ze trokken naar Istanboel en startten er in 1944 een koekjesfabriek, met als merknaam de familienaam Ülker. Vandaag is het de op twee na grootste koekjesproducent in de wereld, na Kellogg’s en Mondelez.

Murat Ülker startte als tweede generatie in 1982 in het familiebedrijf. Hij had diverse functies en leidde ook fabrieken in het buitenland. Dat maakt van hem een topman die graag de vinger aan de pols houdt. “Een centraal begrip in ons bedrijf is goya. Dat is Turks voor ‘kom uit je luie stoel, blijf niet zitten'”, zei Murat Ülker anderhalf jaar geleden aan het Turkse magazine Skylife. “Voeding maakt mensen gelukkig. Maar je moet wel de volledige markt, van productie over distributie tot en met consumptie, kennen. Dat kan je niet als je achter je bureau blijft zitten. En ik wil ook dat mijn medewerkers nee durven te zeggen. Dat behoort niet echt tot de cultuur van ons land, maar het is een essentieel kenmerk van onze bedrijfscultuur.”

Murat Ülker heeft nog meer onconventionele trekjes. In 2000 nam hij de fakkel over van zijn vader Sabri. Die had al internationale uitbreiding gezocht in het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Murat trok resoluut naar het Westen. De eerste grote overname was Godiva, de Belgische premiumpraline. De overnameprijs bedroeg 577 miljoen euro en was de grootste buitenlandse investering door een Turkse onderneming. De voorbije zeven jaar werd geïnvesteerd in de verdere internationalisering van Godiva, dat nu al in 32.000 winkels wordt verkocht. Volgend jaar zou de omzet boven een miljard dollar moeten klimmen. Die investeringen wegen wel op de winstgevendheid, want de Belgische bvba – Godiva wordt gemaakt in Koekelberg, en voor de Amerikaanse markt in Pennsylvania – had eind 2014 een overgedragen verlies van 53 miljoen euro.

Vriend van Erdogan

De Ülker-familieleden zijn in eigen land bekend als zeer vrome moslims. De zakenfamilie is mee groot geworden met de huidige bewindsvoerders. President Recep Tayyip Erdogan was tot 2005 een belangrijke aandeelhouder van een van de belangrijkste distributievennootschappen van de Ülker-producten. Toen vader Sabri in juni 2012 overleed, droeg de president mee de lijkkist. En Murat zat op de schoolbanken met Ahmet Davutoglu, tot mei de premier van Turkije en partijleider van de AK-regeringspartij. Dat sterk religieuze karakter leidt ertoe dat seculiere Turken de producten van Ülker links laten liggen.

Het maakt de familie Ülker anders dan de seculiere zakenelite van het land, want als vrome moslims verschijnen ze liever niet in de societytijdschriften. Maar ook met likeur gevulde Godiva-pralines worden sinds de overname niet langer in Turkije verkocht.

WOLFGANG RIEPL, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

“Een centraal begrip in ons bedrijf is goya. Dat is Turks voor ‘kom uit je luie stoel'”