De kasba’s van Vlaanderen

Om te weten waar het onderzoek kan bloeien, moet je een allochtonenwijk bezoeken. Het straatleven van deze noordelijke kasba’s is een informatienetwerk en een sociaal vangnet. Prima-de-luxe plekken om roddels en formele kennis door te geven. Onderzoekers en profs zijn, gelukkig voor de research, kletstantes.

BraiN is nieuw. Het Belgische platform van speurbedrijven, PricewaterhouseCoopers en universiteitsprofessoren maakt werk van de Top van Lissabon en de Top van Barcelona (zie blz. 34). In 2000 en 2002 zwoeren de EU-premiers plechtig om de VS technologisch bij te benen. De passe-partouts om dat te bereiken, zijn goede universiteiten en een hoge levenskwaliteit.

Het prestigieuze Harvard staat in een ranzige wijk, het technoparadijs Route 128 is een meervakssnelweg, Silicon Valley heeft een mythische naam voor een ratjetoe van hightechparken, villawijken, sportvelden, fabrieken en hoogspanningslijnen. In die steenpuisten groeit een wereld van vernuft. Om de leefkwaliteit op de slimste plekken van de nieuwe wereld aantrekkelijker te maken, zullen zij urbaan moeten vereuropeaniseren of verarabiseren: van rommelig langs highways naar intimiteit. Dat kenmerkt de kasba, de handelswijk in Arabische steden; dat kenmerkt de stadscentra van Antwerpen, Gent, Brussel en Brugge.

Vlaanderen is steeds een dichtbevolkt gebied geweest. De grens tussen stad en platteland vertoont hier al eeuwen rafels. Platteland als het Massif Central, het Zwarte Woud of de Ardennen is er bij ons niet. De stad kabbelt de weiden in, de dorpen liggen op luttele autominuten van de steden. Die netwerkmetropolis aan de Noordzee past in een nieuwe geografie.

De propaganda voor de nieuwe economie en de internetcommunicatie hebben de indruk doen ontstaan dat vandaag locaties niet meer tellen. Alles is virtueel. Je kunt leven in een schuur achter de Oostzee en een wetenschappelijke blitsmaker zijn door je e-mail en webstek. De elektronische snelweg verdoezelt tijd en plaats. Populaire goeroes projecteren hun ambulante leven op de internetrealiteit en slaan de plank mis.

Beslissingen over de locatie van een economische activiteit hingen in de twintigste eeuw af van de toegang tot een haven, spoorweg, autobaan, grondstof; in de eenentwintigste eeuw is de locatie afhankelijk van het magnetisme om menselijk talent samen te brengen en te behouden. Die vaardigheid staat losser van tastbare elementen als kaaien, kranen, rivieren, TGV-lijnen, ertsen. Hoe meer de technologie ons bevrijdt van de tirannie van een plaats en haar verleden, hoe groter de drang is van individuele locaties om aantrekkelijk te blijven of te worden.

Dat is de boodschap van BraiN. Onderzoekscentra, hersenen, resultaten van research en ontwikkeling reizen vandaag makkelijker. Zaak is deze migratiedrift te sussen door de beste omstandigheden aan te bieden voor het nomadische talent. Wat hebben we hier: middelbare scholen en universiteiten die fors beter kunnen maar internationaal niet sullig zijn, veilige en bruisende steden met nabije groene woondorpen, gevarieerde ontspanning (van bruine kroegen tot golflinks). Wat moet erbij: lagere personenbelastingen, minder paperassen, een gemakkelijker entree voor knappe bollen van alle huidskleuren. De nieuwe geografie past Vlaanderen als nylons.

Frans Crols [{ssquf}]