De inzet van 2024

Wie rondrijdt in dit land of rondreist in de wereld komt al eens mooie reclame tegen over Wallonië als investeringsregio en ontvangstland voor bedrijven in het hart van Europa. Ik moet aan die slogans denken nu PS-voorzitter Paul Magnette, ook burgemeester van Charleroi en voormalig Waals minister-president, zich out als kandidaat-premier van België na de verkiezingen van 2024.

Paul Magnette verpersoonlijkte ooit de lang verhoopte modernisering van het Waalse socialisme, een beslagen academicus die op het voorplan trad als minister voor Klimaat en Energie in de paarse nadagen van de derde regering-Verhofstadt. Dat was 2007. Eind 2022 beviel Magnette van La vie large: een nieuw politiek manifest waarin hij zich heruitvindt als ‘ecosocialist’. Het boek werd in Vlaanderen weinig opgemerkt en niet besproken. Het verdient aandacht als de maatschappijvisie waarmee de belangrijkste Franstalige politicus van België de Wetstraat 16 wil betreden.

Voorop staat een sterke politisering van de economische ontwikkeling. Dat betekent niet alleen de restauratie van volbloed economische planning zoals voor energie, klimaat en biodiversiteit. Magnette wil ook de ‘marktlogica’ terugdringen door politiek ongewenste productie, consumptie, verkoop en reclame te verbieden. Sleutelsectoren van de economie – met name de fossiele industrie – worden dan weer ‘gedemocratiseerd’ via collectieve eigendom. Het management van bedrijven zou volgens een ‘economisch tweekamerstelstel’ verlopen, waarbij een kamer van werknemersvertegenwoordigers tegenwicht biedt aan de kamer van het kapitaal.

Magnette omarmt ook de grenzen-aan-de-groeibeweging. Niet zozeer economische groei maar immateriële groei moet het leidmotief zijn, uiteraard politiek in te vullen. Hij wil een switch van private keuze door consumenten naar ‘collectieve keuzes’ met gratis goederen en diensten voor iedereen. Arbeidsherverdeling, werkgaranties en een vorm van universele basisuitkering voor elke jongere zijn basisrechten. Dat alles zal worden betaald door de ongelijkheid weg te belasten met een wettelijke plafonnering van hoge lonen, vermogensbelastingen, nieuwe klimaatheffingen en een forse afroming van alle bedrijfswinsten richting sectorale investeringsfondsen.

Het is een verbluffende frontale aanval op het ondernemerschap, de markteconomie, de consumentenvrijheid, eigendom en welvaart – een mix van collectivisering, politisering en verarming ter ere van ideologische wensdromen. Magnette escaleert het etatisme dat in Wallonië, aldus de Nationale Bank, nu al 70 procent van een economie in chronisch verval domineert. Hoe verbinden we dat opbod met zijn ambitie voor het premierschap?

Van twee zaken één. Ofwel is het manifest van Paul Magnette een intellectuele spielerei. Dan is er een majeur probleem van vertrouwen en geloofwaardigheid. Ofwel ambieert de PS onder zijn leiderschap een feitelijk overnamebod op zowel de marxistische PTB als de Franstalige groenen. Dan is er een majeur probleem van radicalisering in de Waalse partijpolitiek. In beide gevallen wordt het federale bestuur in ons land zwaar gehypothekeerd. De agenda van Magnette is voor Vlaanderen een ideologische hallucinatie en een fiscale hold-up. Behalve bij de PVDA lijken zowat al zijn recepten bij voorbaat partijpolitiek dood in Vlaanderen.

N-VA-voorzitter Bart De Wever maakte onlangs ophef met zijn pleidooi voor een ‘extralegale’ confederale omwenteling met maximale regionale autonomie. Tegenover het institutionele radicalisme van de leidende Vlaamse politicus staat het ideologische radicalisme van de leidende Waalse politicus. Het vergt weinig fantasie om hen daarin als objectieve bondgenoten te zien. Nu nog de rekening settelen? De inzet van 2024 is duidelijk.