De Grote Bankenredding

Geert Noels

Het weekend van 9 mei 2010 was het 9/11 voor de twee pijlers van de euro: het Verdrag van Maastricht en de monetaire orthodoxie van de ECB. Deze belangrijke offers werden minder gedaan om Griekenland te redden, dan wel om de Europese systeembanken te redden…

Zou het kunnen dat de Europese reddingsoperatie haastwerk is geweest? Dat de regeringsleiders beslist hebben onder druk van de markten? Is het denkbaar dat de gemobiliseerde honderden miljarden in een bodemloze put verdwijnen? Helaas, driemaal ja. Het EU-plan deugt niet: de euro blijft zwak, het vertrouwen is niet hersteld, en Griekenland zal binnen afzienbare tijd toch een default ondergaan.

Systeembanken dwongen grote redding af

Waarom is het zo gelopen? Ten eerste hebben de systeembanken op een slinkse wjze een reddingsplan voor zichzelf afgedwongen. Vergezocht? Lees even mee in het Nederlandse Financieele Dagblad: “Afgelopen vrijdag ging het steeds harder. Het virus op de obligatiemarkten sprong over van Griekenland naar Portugal, Spanje, Italië en zo verder. Overal viel de handel stil. ‘Ons management meldde dat we niet meer mochten handelen. De risico’s werden te groot’, aldus een handelaar van een grote bank. Door heel Europa heen vielen de schermen dicht. Er waren geen realistische handelskoersen meer te krijgen voor staatsobligaties. De ene na de andere grote internationale zakenbank die de handel in landenleningen onderhoudt, stopte ermee.”

Als ik dit lees, lijkt het sterk op een gecoördineerde actie. De systeembanken hebben net voor het weekend de druk sterk opgevoerd. Daardoor konden de Europese leiders niet anders dan de ‘nucleaire opties’ waarvoor de banken al wekenlang hard opriepen, daadwerkelijk uit te voeren.

De Duitse weerstand brak ook door omstandigheden. De Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schäuble, werd onwel en belandde in het ziekenhuis terwijl Angela Merkel vast zat in Rusland. Zo kwam het dat Thomas de Maizière pas een uur voor het afsluiten van het akkoord in Brussel aanschoof. De Duitsers werden dus voor een ‘fait accompli’ gezet.

Goedkoper en beter

Niemand gelooft dat Griekenland dezelfde begrotings-inspanning zal kunnen doen als België na 1981, maar zonder devaluatie én in de helft van de tijd (zie tabel). De Grieken zelf beseffen dat ze alleen meer leningen krijgen om de rente op oude leningen af te betalen. Deze redding biedt dus geen hoopvol perspectief. Een rentemoratorium van bijvoorbeeld vijf jaar was beter geweest: geen rente meer betalen op Griekse obligaties, wat onmiddellijk zuurstof geeft. In combinatie met het IMF-saneringsplan zou het Griekenland al binnen enkele jaren een begrotingsoverschot opleveren. Het zou de rekening ook niet bij de Europese belastingbetaler leggen, maar bij degene die het risico op Grieks schuldpapier aanvaardde. Het ironische van de EU-redding is immers dat het net de grootste speculanten van allemaal hielp: degenen die massaal gokten op een bail out. Een rentemoratorium zou ook discipline bij andere landen en vooral hun ontleners brengen. Een duurzame oplossing zou tenslotte ook de euro credibiliteit geven.

Met 860 miljard euro kun je bijna drie keer de Griekse overheidsschuld opkopen. Het toont dat er veel meer aan de hand was. De waarheid over en de gevolgen van de Grote Bankenredding zullen vroeg of laat aan het licht komen. Ondertussen is het triest om vast te stellen dat met minder geld, meer had kunnen bereikt worden.

DE AUTEUR IS CEO EN CHIEF ECONOMIST VAN ECONOPOLIS.

REACTIES ZIJN WELKOM OP trends@econopolis.be