“De Freya Van den Bossche van de VLD? Is dat een compliment?”

Ze is fris en mooi en formuleert precieus à la Freya Van den Bossche. Haar medewerkers zijn versgesteven en draaien vrolijk de overuren van het kabinetsleven. Patricia Ceysens, de nieuwe Vlaamse minister van Economie, wil eigen klemtonen in het economische beleid van Vlaanderen. Trends sprak met de minister over de kenniseconomie, Vlaamse mode en Karel De Gucht.

In de hall van Wetstraat 34 staat op de borden van de zevende, de achtste en de negende verdieping onveranderd “Vlaamse Regering Kabinet Minister J. Gabriëls”. Voor de deur van Patricia Ceysens (38), de nieuwe minister van Economie, jengelen de graafmachines. Jos Chabert, minister van Brusselse Openbare Werken en Vervoer, bouwt de autogoot om tot een humanere stadskerf. Fietsers en wandelaars winnen trottoirdecimeters. Wordt het kabinet-Ceysens eveneens minder macho? De minister pratikeert de nieuwe etiquette. ‘s Morgens plugt zij haar laptop in het contact van een vrij kantoor, de dag licht op voor de eerste stafvergadering. De werkkamer van haar voorganger, met een stripverhalenuitzicht over de Brusselse daken en ver weg een wapperende Vlaamse Leeuw, werd een vergaderzaal. De witte wijn is weg bij het departement Economie. Patricia Ceysens serveert water, frisdrank en koffie.

Steekt u privé de Vlaamse Leeuw uit op 11 juli?

PATRICIA CEYSENS (VLAAMS MINISTER ECONOMIE) ( verrast). “Nee!!!”

Is het een Vlaams Blok-symbool?

CEYSENS. “Ik sta op de privacy van mijn gezin en mijzelf. Ik had thuis evenmin affiches voor de verkiezingen van 18 mei, tot irritatie van de militanten.”

Bent u de Freya Van den Bossche van de VLD?

PATRICIA CEYSENS ( knipoogt). “Is dat een compliment? Als dat zo zou zijn, waarom heb ik dan bij God zo hard moeten werken. Ik draai intussen meer dan vijftien jaar mee in de politiek. Dan zouden ze mij sneller hebben opgepikt en je moet hard werken en iets kunnen om hier te raken.”

Waarom doet u economie en niet Marino Keulen?

CEYSENS. “Ik was vragende partij voor dit departement. Geef mij maar de harde dingen, dacht ik, dat zal een stukje cliché wegnemen. Je moet nooit bang zijn.”

Welke dossiers krijgen uw bijzondere aandacht?

CEYSENS. “Op de avond van mijn eedaflegging moest ik van het VRT-programma ‘Terzake’ één ding noemen dat ik wilde verwezenlijken en ik antwoordde: risicokapitaal. Het Arkimedes-verhaal dus. Natuurlijk kreeg ik de dag erna de meute over mij, want ik had niet gezegd: het Huis van de Economie, het Actieplan Ondernemen… We doen hier zoveel. Risicokapitaal is geen lapsus of iets modieus voor mij. Na mijn aanstelling heb ik de Raad van State gecontacteerd en laten weten dat ik het niet pik geen advies over Arkimedes te hebben.”

Er ging veel ervaring de deur uit omwille van uw benoeming. Uw kabinetsmedewerkers zijn jong, enthousiast, hebben mooie diploma’s, maar missen het netwerk en de ervaring van Martin Hinoul, de kabinetschef van Jaak Gabriëls.

CEYSENS. “Als je hier aankomt kan je zeggen: druk de agenda van Jaak Gabriëls maar af, geef me zijn kabinetschef en zijn chauffeur en ik ga wel op de achterbank zitten. Je kan ook zeggen: ik heb ambitie en inspiratie en wil er iets van maken. Mijn medewerkers komen uit mijn eigen netwerk en ik ken ze voornamelijk van radicale Jong VLD-congressen. Overigens is de oude kern van de cellen Buitenland en Economie bijna helemaal intact gebleven.

“Jonge mensen willen anders werken, soepel, mobiel, met draagbare computers. Mijn generatie past toe waar we de mond van vol hebben: plaats- en tijdsonafhankelijk werken. Je kan niet creatief zijn aan een vast bureau van negen tot vijf. Ik heb geen zin om daar iemand van te overtuigen. Reken ons af over een jaar.”

Welke publieke intellectueel inspireert u?

CEYSENS. “Tijdens mijn thuiswerkverhaal, waarvoor ik in het parlement vocht en dat ik in deze functie wil waarmaken, ben ik gecharmeerd geraakt door Richard Florida en zijn ‘The Rise of the Creative Class’ en ‘Free Agent Nation’ van Daniel Pink. Heel Vlaanderen zou Florida moeten lezen.”

12,1 % van de Vlaamse respondenten van onze jongste CEO-poll vindt u een goede minister van Economie. Wat antwoordt u aan de 87,9 %?

CEYSENS ( ontspannen). “Eerst schrok ik, toen dacht ik: van waar kunnen deze CEO’s me eigenlijk kennen? Ik kom niet uit het bedrijfsleven, ik ben wel jong zakenadvocaat geweest bij Loeff Claeys Verbeke. Parlementair was ik voorzitter van de commissie Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, en dat is niet hun wereld. De belangrijkere vraag is: zullen ze me over een jaar kennen en hoe?”

Wat betekent voor u ondernemen en ondernemerschap?

CEYSENS. “Ik heb uiteraard mijn eigen dada’s. Ondernemen is iets voor enthousiaste mensen met zelfvertrouwen, die een voortrekkersrol durven en kunnen spelen, die risico nemen en creatief zijn, die geloven in de kracht van het individu, die staan voor vrijheid en daarbij verantwoordelijkheid opnemen voor een groep. Ondernemen is niet vies, een ondernemer heeft geen dollartekens in de ogen, daar zijn we in de Vlaamse perceptie negatief doorgeschoten.

“Ik praat al lang met Vlaamse ondernemers en als ze dan vertellen over hun kroost, hoor ik hoe ze vinden dat ondernemen veel eist, dat ze op een andere manier willen leven, dat ze niet begrijpen waarom het zoveel uren kost en zoveel afwezigheid. Daarop zeg ik: bekijk het ondernemen door hun ogen en doe wat met die kritiek. Ik moet aantonen dat ondernemen ruimte schept voor meer dan alleen werken, daarom wil ik bij het ondernemen de sociaal-familiale context plaatsen. De combinatie hard werken en een gezin moet kunnen. Jonge mensen willen vandaag opvallend veel, ze willen zekerheid – en dat beklemt mij -, maar bovendien levenskwaliteit, vrije tijd, de wereld bereizen. Mijn generatie zoekt misschien te veel te ver.”

Zult u eigen klemtonen leggen?

CEYSENS. “Ik graaf door op de nieuwe kenniseconomie en wordt aangezogen door creativiteit. We mogen niet enkel bezig zijn over kenniseconomie, het moet breder gaan. Kenniseconomie doet me denken aan een aantal bollebozen die de stratosfeer in schieten boven het platte Vlaanderen. Kennis is voor mij geen synoniem van hightech, kennis gaat evenzeer over organisatieprocessen, concepten in de cultuur, nieuwe samenlevingsvormen. Een economie moet ruimdragend zijn en veel mensen aanspreken.”

U showde in Londen bij de opening van Flanders House een Vlaams mantelpak van de Antwerpse school. Is dat nieuwe economie?

CEYSENS. “Precies. Ik ben heel blij om die samenwerking met het Flanders Fashion Institute. De creativiteit van de Vlaamse modehuizen past in een verhaal dat veel mensen aanspreekt. Vlamingen zijn creatief met stoffen, met muziek, met voedsel en drank. Ook dat is economie van hier.”

In uw electorale achtertuin, het Leuvense, verbood de federale groene minister van Landbouw dat een ontwikkeling van appels, uitgedokterd in de laboratoria van de KU Leuven, zou worden toegepast bij veldproeven in Rillaar. Is dat ook nieuwe economie?

CEYSENS. “Op 18 mei hebben we gezien hoe de publieke opinie reageert tegen een extreem soort groen denken en doen. Ik zal in de regering mijn bevoegdheden stevig verdedigen en dat zal zeker zo zijn bij mijn beleidsbrief in het najaar.”

Theo Dilissen van Real Software schreef een alarmerend essay over de kenniseconomie. Hij mist bij u en uw medeministers de zin voor hoogdringendheid. Zijn er 300.000 nieuwe kennisjobs nodig, zoals Dilissen suggereert?

CEYSENS. ” Theo Dilissen is een visionaire ondernemer en ik waardeer het dat hij in het maatschappelijke debat stap. Ik voel hetzelfde vuur dat brandt bij Dilissen.”

Volgde u congressen van het VEV, Unizo, VKW?

CEYSENS. “Ik ben in de politiek gerold vanuit de advocatuur en was specialist in intellectuele en industriële eigendomsrechten. Dat ging over namaak, merken, octrooien en immateriële activa. Pure business dus. Ik zag veel ondernemers en ik ontdekte het belang van intellectuele eigendomsrechten. Dat zal ik opnieuw oppikken, want ze zijn essentieel voor een kenniseconomie. In Vlaanderen moeten we beter opvolgen of we voldoende octrooien aanvragen en voldoende modellen en tekeningen deponeren. Ik ben blij om mijn juridische bagage.”

We verwennen de kansarmen en verwaarlozen de kansrijken?

CEYSENS. “We verwennen de kansarmen niet, integendeel, dat weet ik van mijn voorzitterschap van de parlementaire commissie Welzijn. Ik onderschrijf wel het gebrek aan belangstelling voor high potentials in Vlaanderen. We hebben hier de neiging tot nivellering naar onder en dat is fout.”

Maakt het u ongelukkig dat politici vandaag weinig op de lange termijn denken, bestendig een ad hoc’isme beoefenen?

CEYSENS. “Ik ben het daar niet mee eens. Deze Vlaamse regering heeft dat precies willen counteren door het Pact van Vilvoorde en Kleurrijk Vlaanderen, dus weg van het pure legislatuurdenken. Niettemin zeg ik op dit departement: hoed u voor het langetermijndenken. Wat kan een regering, een kabinet, een administratie doen en sturen op de vrije markt? Die is zo dynamisch en veranderlijk dat langetermijndenken automatisch aanbelandt bij planeconomie en dat is niet aan mij besteedt. Ik zal niet voorspellen wat dé industriële ontdekking is van de toekomst. Ik verdedigde Paul De Grauwe in het parlement nadat hij zeer liberaal had gesproken over de Vlaamse industrie. Iedereen heeft het recht op vrije meningsuiting. Belangrijker voor een politicus is beslissingen te nemen in problemen zoals de vergrijzing.”

Kan men op lange termijn denken als regeringen, zoals de Vlaamse regering, om de haverklap door elkaar gehusseld worden?

CEYSENS. “Het regeerakkoord zorgt voor stabiliteit. Daar engageren partijen, partijbesturen en coalitiepartners zich voor. Dus ik werk niet in een vacuüm. Bovendien is de Vlaamse regering gebetonneerd tot een legislatuurregering en daardoor is de stabiliteit van haar beleid en haar keuzen verankerd voor vijf jaar. De personeelswissels in de politiek passen in de tijdgeest. De bedrijven wisselen even snel en u zag het zeer jonge duo dat de Leuvense hogeschool Groep T zal leiden.”

De beeldvorming over ondernemers op VRT is slecht. Jaak Gabriëls wilde de tv-producers overtuigen om anti-Boma’s en anti-Vorlats te tonen.

CEYSENS. “Die beeldvorming is inderdaad verontrustend en unfair. De bedoeling van Jaak Gabriëls was nobel, maar zo werkt het niet met televisiemakers. De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen ( Serv) heeft met ‘Het Vermogen’ een wekelijks programma op de VRT. Ik heb geopperd bij de Serv om onze middelen samen te voegen voor een communicatieproject over échte en geen karikaturale ondernemers.”

Gabriëls pleitte voor het samenvoegen van Economie, Landbouw en Wetenschappelijk Onderzoek. Dat zou beter en sneller tot goed beleid voeren.

CEYSENS. “Waarom zou Economie dan niet samen met Buitenlandse Handel of Ruimtelijke Ordening moeten? Er zijn veel redenen om veel dingen samen te voegen, ik ken de knelpunten en wil geen tijd verliezen met herverkavelingen. The job has to be done.”

De indruk bestaat dat Wallonië uit onbegrip of jaloezie Vlaanderen afremt.

CEYSENS. “Wil je federaal iets opbouwen, dan kan je beter van Wallonië een bondgenoot maken. Mijn Waalse evenknie Serge Kubla doet heel goede dingen voor het ondernemen in het zuiden. Hij brengt bijvoorbeeld zijn enthousiasme voor het ondernemen op een visueel aantrekkelijke manier naar een groot publiek. Wallonië bestrijdt het negatieve beeld van de ondernemer professioneel.”

In het radicaal-Vlaamse blad ‘t Pallieterke schrijft een insider dat u een intellectuele dochter van Leo Tindemans bent, zoals uw kennissen en geestesverwanten Mia De Schamphelaere (CD&V) en Alexandra Colen (Vlaams Blok).

CEYSENS ( spottend). “En twee weken geleden stond in Trends dat Leo Delcroix mij trachtte te rekruteren voor de CVP. Dat was de ontdekking van mijn leven. Voor de ene straal ik te veel liberalisme uit, voor de andere ben ik te progressief. De journalisten schrijven maar.”

U staat dicht bij Boudewijn Bouckaert en de klassiek-liberale club Nova Civitas.

CEYSENS. “Met Boudewijn Bouckaert heb ik een aantal mooie discussies gehad en ik heb zijn debatten actief gevolgd.”

U hebt christelijke wortels. Verveelt het antiklerikale gedrag van uw partijvoorzitter Karel De Gucht u?

CEYSENS. “Ik heb daar nooit iets van gemerkt. Karel De Gucht heeft mij gevraagd als minister van Economie en hij kent mijn oorsprong en meningen. Er waren alternatieven voor mijn uitverkiezing. Als Karel íéts kan, dan is het de confrontatie met andere ideeën dan de zijne aangaan.”

Uw ministerschap is een machiavellistisch manoeuvre om uw stadsgenoot Rik Daems voetje te lichten. Hij wordt geen minister want twee ministers uit de studentenstad is te veel.

CEYSENS. “Journalisten hebben een rare verbeelding. Eerst laat u uitschijnen dat ik gekozen zou zijn om mijn snoet, dan om mijn kiesdistrict. En nu kon ik weer niet gekozen worden omdat onze voorzitter antiklerikaal zou zijn. Ik denk oprecht dat ik gekozen ben om mijn bekwaamheid. Kom volgend jaar nog maar eens langs.”

Frans Crols An Goovaerts

“Wallonië bestrijdt het negatieve beeld van de ondernemer professioneel.”

“Ik had thuis geen affiches voor de verkiezingen van 18 mei, tot irritatie van de militanten.”

“Geef mij maar de harde dingen, dacht ik, dat zal een stukje cliché wegnemen.