De Europese Lehman-test

Europa staat voor een Belgisch dilemma: solidair zijn met het zwakke broertje of de zwakste schakel uitschakelen.

Griekenland is voor Europa wat Wallonië is voor België. België, lees Vlaanderen, is al jarenlang solidair met de economisch achtergestelde Waalse regio. De financieringsstromen zijn gecontesteerd. Omdat Wallonië er tot op heden niet in is geslaagd zijn huishouden op orde te zetten. Wegens het mankeren van een serieus hervormingsplan en de politieke onwil om te hervormen.

Waalse politici streefden voor hun kiezers een status-quo na in de hoop zo hun stemmen te behouden. België is dus het leerrijke voorbeeld hoe Europa niet moet omgaan met Griekenland. Geld doneren aan een land zonder de noodzakelijke hervormingen op te leggen is water naar de Middellandse zee brengen.

Europa is verdeeld over de vraag hoe Griekenland moet worden aangepakt. Meerdere opties liggen op tafel: failliet laten gaan, ondersteunen met Europees geld of hen laten bedelen bij het IMF. Of een combinatie van maatregelen. Rationeel zijn er voldoende redenen om Griekenland failliet te laten gaan. Ze sjoemelden met hun cijfers, leefden jarenlang boven hun stand en teerden op hun Europese lidmaatschap om noodzakelijke hervormingen niet door te voeren. Een faillissement zou een duidelijk signaal zijn dat Europa niet met zijn boekhoudregels laat spotten. Het zou de Griekse obligatiehouders flink wat geld kosten maar niet iedereen is daar rouwig om. Zij hebben immers flink geld verdiend tijdens het rondje speculeren op Griekenland. Economen zien een georganiseerde schuldherschikking zelfs als de beste optie voor het land zelf. Griekenland zou zo met de meest propere lei kunnen herstarten.

De dag dat de VS besloten Lehman Brothers failliet te laten gaan, gooiden ze de knuppel in het financiële hoenderhok. De financiële crisis nam een vlucht vooruit. Griekenland failliet laten gaan, voert de Europese crisis naar onbekend terrein. Griekenland is een ultieme testcase voor het voortbestaan van Europa en zijn eenheidsmunt. Het land naar het IMF sturen zonder enige Europese steun zou het beeld van Europa als een egoïstisch, verdeeld en zwak continent bevestigen. En Europa kan zich dat niet permitteren. Intern vinden politici hun eigen land misschien de spil van het heelal, de waarheid is dat Europa steeds meer als een marginale speler wordt beschouwd door onder meer de VS, China en India. Zij sluiten steeds meer deals zonder naar Europa om te kijken.

Europa moet tussenbeide komen. Daarin heeft Frankrijk gelijk. Het radicale Duitse ‘neen’ aan Griekse steun is weinig toekomstgericht. Dat Duitsland Griekenland niet wil ondersteunen omdat het land zichzelf in de nesten werkte is een te gemakkelijk excuus. Want Duitsland ondersteunde wel de banken die eveneens van hun business een rotzooi maakten. Maar Duitsland als de grote redder naar voren schuiven is ook te veel gevraagd. Het land is ook nog niet crisisvrij. De Duitse begroting houdt er voor 2010 rekening mee dat er 80,2 miljard moet worden geleend op de kapitaalmarkt. Een record voor Duitsland.

De reddingsoperatie voor Griekenland zal een mix van maatregelen zijn. Financiële geldstromen vanuit het IMF, ondersteund met Europese waarborgen lijken een haalbaar scenario. Een compromis, maar een dat aan de achterban uit te leggen valt.

Net als in België groeien uit de economische perikelen onafhankelijkheidsgedachten. 40 procent van de Duitsers vindt dat het land uit de Eurozone moet vertrekken. Onder het motto: “Wat we zelf doen, doen we beter.” Dat dachten ze in Vlaanderen ook lang.
De Europese crisis getuigt dat deze generatie Europese politici niet meer kan of wil beslissen voor het algemeen belang. Waarom is Angela Merkel zo stijfkoppig? In Noordrijn-Westfalen, de grootste Duitse deelstaat, worden op 9 mei verkiezingen gehouden. Sarkozy die zichzelf als een groot hervormer zag, past zijn regeringsbeleid aan omdat de laatste regionale verkiezingen zijn partij afstraften. Europees en nationaal beleid wordt vandaag gestuurd door regionale stemmen.

Vroeger kozen kiezers voor politici op basis van hun beleidsvoorstellen. Nu maken politici hun beleid op basis van kiezersvoorstellen. De kiezer heeft de jongste jaren getoond geen fan te zijn van Europa. Politici praten hen naar de mond en hypothekeren daarmee de toekomst. In de VS is deze week de nieuwe ziekteverzekering gestemd. President Obama is voor velen nu de antiheld. Hij heeft zeker en vast kiezers verloren, maar wel hun toekomstige welvaart beter verzekerd.

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts