De elektriciteit van Wendy van Wanten

U kan zich verwachten aan Wendy van Wanten die op de tv-buis de elektriciteit Superblitz van Electricité de France verkoopt. Morgen nog niet, rond 2000 wel. Tussen de reclamespots voor tandpasta en tampons op VTM en VT4 zullen publicitaire beelden verschijnen voor merkelektriciteit. Shell, Fina en tien andere producenten strijden vandaag om uw gunst met exact dezelfde vloeistof. In de toekomst bootsen Electrabel, SEP, PowerGen en tutti quanti dat na. Met promotionele listigheden, aanlokkelijke tarieven en voordeelbonnen. Jean-Pierre Hansen de baas van Electrabel staat voor een revolutie.

Als begin, wordt de verticale integratie bestormd : de verkokering van de productie met de naadloos aansluitende distributie. Electrabel kent de politieke en economische kritiek op de verticale integratie en stuurt aan als compromis op een boekhoudkundige splitsing van productie en distributie. De cijfermatige unbundling is een zetje in de goede richting, maar ruimschoots onvoldoende. Deze bedeesde liberalisering is onnuttig uitstel van het onvermijdelijke : een vrije energiemarkt, zowel voor de privé-consument als de industrie.

Voor de Belgische consumenten is een splitsing van de eigendom van de productie en de eigendom van de distributie een betere formule. In een Europa van de Energie met een vrije toegang van de producenten tot de elektriciteitsnetten en meer vrijheid voor de consument om te kopen waar hij wil, is dit de logica. Laat andere Europese elektriciteitsproducenten op de Belgische markt komen concurreren met Electrabel. De Belgische producent kan hetzelfde doen op de markten van de EU-partners. Meer concurrentie en lagere prijzen lachen om de hoek.

De Raad voor de Mededinging is een magere en gezonde waakhond. De creatie van groepen van kleinverbruikers die met producenten onderhandelen over de voordeligste contracten is een belangrijke stap. De voordelen van de deregulering van de energiemarkt mogen niet beperkt blijven tot de industrie of de opstandige kleinconsument zal politiek afrekenen.

En de discussie bij de intercommunales ? Plaatsvervangende schaamte bekruipt de waarnemer van de communalisten. Hun ijzeren slogan is de onafhankelijkheid van de gemeentelijke beslissingen. De knevelcontracten van Electrabel (18 jaar exclusiviteit) bekritiseren, zou de gemeentelijke autonomie schaden. De gemeenten de weinige uitzonderingen bevestigen de regel zijn geen partij voor de privé-partner in de gemengde intercommunales. Het leeuwendeel van de gemeenten mist het lef en de deskundigheid om meer te zijn dan een sleeping partner van de elektriciteitsproducent. De gemeenten willen op geruisloze wijze via een kleine toeslag op de prijs van de elektriciteit (vele kleintjes maken een groot) hun koffers aanvullen. Dit vergt geen politieke moed. Rechtstreeks vragen aan de kiezers om de gemeentekas te spijzen door hogere opcentiemen is te doorzichtig en vraagt wel politieke moed. Het is navrant om huichelarij gekleed te zien gaan in hooggestemde beginselen.

Wie krijgt dus wat ? De productie met haar mogelijke verborgen passiva blijft in de handen van de huidige eigenaren ; de distributie komt toe aan andere privé-marktpartijen of de gemeenten met privé-partners die losstaan van de producenten. De praktische zijde van deze operatie is een kunststuk, echter niet onoverkomelijk. De elektriciteitsmaatschappijen vandaag het duopolie Electrabel/SPE hebben het land een dienst bewezen door een rimpelloze bevoorrading te scheppen. Zij hebben dit niet gedaan en hoefden dat ook niet te doen voor de mooie ogen van het publiek. De elektriciteitsproducent is goed betaald geworden voor zijn risicoloze leveringen. Publiek en producent zijn dus quitte. Nieuwe tijden kunnen gloren.

F. Cr.