De drang naar de top

Dat vooral mannen topfuncties bekleden, heeft veel te maken met hun grotere ambitie. En hier hebben hormonen een vinger in de pap.

Bij kippen bestaat er een duidelijke sociale rangorde. De hoger aangeslagen dieren pikken de lagere met hun snavel op de kop. De zo ontstane rangorde wordt ook de pikorde genoemd.

In de dierenwereld is de rangorde cruciaal. Ze bepaalt de volgorde waarin groepsleden voedsel kunnen bemachtigen, een nestplaats kunnen kiezen, en bovenal een partner kunnen bemachtigen voor de voortplanting. Een hooggeplaatste aap heeft sneller een wijfje. In een kolonie chimpansees bijvoorbeeld verzorgt het meest dominante mannetje de helft tot driekwart van alle copulaties in de groep. Om de baas te kunnen blijven, moet de chimpansee te allen tijde blijven uitstralen dat hij de situatie onder controle heeft. Als een ondergeschikte aap hem uitdaagt, doet hij net of hij het nauwelijks opmerkt, alsof het om een niet serieus te nemen spelletje gaat. De juiste combinatie van dominantie en ontspanning maakt van een chimpansee een geboren leider.

Hoe zit dat bij de mens? De drang om een hogere status te verwerven is groot, vooral bij mannen. Een leidinggevende positie geeft hem niet alleen toegang tot geld en macht, maar oefent ook een onmiskenbare aantrekkingskracht uit op vrouwen. De meeste vrouwen verkiezen een man met een hogere status dan zijzelf en op die manier houden ze de mannelijke drang tot dominantie mee in stand. Zelfs hoogopgeleide vrouwen hebben liever een partner die tenminste evenveel, maar liefst iets meer verdient dan zijzelf. De evolutiebiologie verklaart dit fenomeen door de aangeboren drang bij vrouwen om de beste genen voor hun nageslacht te pakken te krijgen. Dat mannen met macht, presidenten, topindustriëlen en miljonairs aan elke vinger een minnares kunnen hebben als ze willen, verbaast niemand.

Produceren mannen in leidinggevende functies meer testosteron? Volgens de Amerikaanse onderzoeker Allan Mazur bestaat daar geen twijfel over. Hij vond een sterke correlatie tussen succes, leiderschap en testosteron. In beide richtingen. Meer succes leidt tot een hogere testosteronproductie en dat zou op zijn beurt weer leiden tot meer succes. Het brein is niet statisch. Er is een constante interactie tussen omgevingsinvloeden en de hersenen. Zodra mensen in een dominante positie verkeren, wordt de hypothalamus geprikkeld, dat deel van de hersenen dat zorgt voor de aanmaak van testosteron. Het wakkert de concurrentiestrijd aan én prikkelt de zinnen. Wanneer dat proces te ver doorloopt, riskeren dominante mannen hun realiteitszin te verliezen. Ze staan niet langer met beide voeten op de grond.

De pikorde – Mannen en testosteron, Marleen Finoulst & Dirk Vanderschueren, 143 blz. Uitgeverij Houtekiet, ISBN: 9052408572, www.houtekiet.com

Tijdens de Boekenbeurs, op 11 november om 15.30 uur gaat Radio 1-journalist Koen Fillet in debat met Marleen Finoulst (De Pikorde) en Bob Van Laerhoven (de Testosteron Vervang Therapie) over mannen en testosteron.

Marleen Finoulst