DE CREATIEVE BOEKHOUDING VAN MICROSOFT

Microsoft zit nooit verlegen om een trucje om een concurrent het nakijken te geven. Zelfs de boekhouding werd de jongste jaren uitgebouwd tot een commercieel wapen. In juni 1999 meldde de softwareproducent tijdens een conference call droogweg dat het bedrijf onderzocht werd door de Securities and Exchange Commission (SEC) voor bepaalde boekhoudpraktijken. Microsoft paste de Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) iets té conservatief toe, vond de SEC.

Want de GAAP (intussen bijgespijkerd tot US GAP) liet één uitzondering toe op de algemene regel dat ontwikkelingskosten moeten worden geboekt als een uitgave in de periode wanneer ze plaatsvinden. Om de cashverbrandende bedrijven uit Silicon Valley en om-streken te steunen, mochten ze die uitgaven beginnen afschrijven vanaf het moment dat het betreffende softwareproduct werd erkend als technologisch werkbaar. Gevolg: vanaf dat vage tijdstip drukken de ontwikkelingskosten niet meer op de winst- en verliesrekening.

Microsoft besloot die uitzondering niet meer toe te passen. De periode tussen het vaststellen van de technologische haalbaarheid en het daadwerkelijk verkopen van het product was zo kort, dat het zelfs de moeite niet waard was om die afschrijvingen boekhoudkundig te verwerken. Maar eigenlijk, meent professor Boekhouden en Bedrijfsrecht Jake Cohen (Insead), doen ze het vooral om hun concurrenten de loef af te steken. “Wat doet een analist wanneer hij een softwarebedrijf vergelijkt met Microsoft? Hij schrapt de gekapitaliseerde onderzoekskosten van het andere bedrijf en telt ze bij hun kosten. Door die ingreep maakt Microsoft het voor de concurrentie minder interessant om die uitzondering nog te gebruiken.”

Microsoft was ook het eerste bedrijf dat eigenhandig de GAAP-regels wijzigde, een primeur. Microsoft vindt immers dat niet al het ontvangen geld voor een product als een inkomst beschouwd mag worden, omdat men na de verkoop nog upgrades en ondersteuning moet aanbieden. Sinds het fiscaal jaar 1996 boekte Microsoft 20 % van het binnengekomen geld dan ook als unearned revenue.

Toenmalig SEC-voorzitter Arthur Levitt hekelde de praktijk, die hij bestempelde als koekjesdoosreserves, en één van de belangrijkste manieren om inkomsten te managen. “Tijdens goede jaren steken ze op basis van onrealistisch hoog ingeschatte mogelijke verplichtingen inkomsten weg in de koekjestrommel, en halen die eruit wanneer nodig.” Maar tegen de argumentatie van Microsoft was weinig in te brengen. Uiteindelijk moest het bedrijf dat percentage herleiden tot 10 %. De onverdiende inkomsten van Microsoft bedroegen in 2004 zo’n 7,78 miljard dollar.