‘De cowboys zullen blijven doorgaan’: woon-zorgcentra krijgen verplicht transparante dagprijs en boekhouding

Met een controle op de dagprijs en de boekhouding van woon-zorgcentra wil Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits de ouderenzorg in ons land verbeteren. Ze bereikte een akkoord met de drie koepels, waaronder Zorgnet-Icuro, dat nochtans kritisch reageert. “Je kunt vreemde geldstromen blootleggen in de boekhouding, maar dat zal de cowboys in de zorg niet stoppen.”

Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (cd&v) legt strengere regels op voor het financiële beleid in de woon-zorgcentra. Dat gebeurde na berichten over woon-zorgcentra die niet correct en professioneel omsprongen met de middelen die ze ter beschikking kregen. “De bewoners van de woon-zorgcentra moeten waar krijgen voor hun geld”, maakt de minister zich sterk.

Het overleg gebeurde met de Ouderenraad en de drie zorgkoepels: Zorgnet-Icuro (de koepelorganisatie van de Vlaamse algemene ziekenhuizen, nvdr), de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVZG) en het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk (Vlozo).

Transparante dagprijs

Nieuwe woon-zorginstellingen zullen hun dagprijs niet meer vrij mogen kiezen. Ze zullen die prijs moeten verantwoorden op basis van de kosten die ze maken. Daarnaast gebeurt het indexeren van die dagprijs niet langer maximaal éénmaal per jaar en niet meer op een willekeurig moment. De prijs van woon-zorgcentra volgt voortaan de indexatie van de pensioenen, waardoor de aanpassing van de dagprijs voorspelbaar wordt.

“Als de pensioenen stijgen door de stijging van de kosten van levensonderhoud, brengt die stijging van de levensduurte ook kosten mee voor de woon-zorgcentra. Dat die indexatie voorspelbaar is, is belangrijk”, vindt Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro “Net als de mogelijkheid om de dagprijs te indexeren wanneer woon-zorgcentra bijvoorbeeld investeren in verbouwingen.”

Volgens Cloet komen de nieuwe maatregelen niets te vroeg. Uit een bevraging van Zorgnet-Icuro bij zijn leden blijkt dat de gemiddelde winst is gedaald van 2,33 procent in 2021 naar 0,86 procent in 2022 en zelfs naar -0,87 procent in 2023. Bijna één op de vier leden van de koepel verwacht op korte termijn problemen met hun kapitaalaflossingen.

Cowboys van de zorg

De overheid controleert ook de intrestvoet die wordt aangerekend op een lening aan woon-zorgcentra door een derde partij die geen financiële instelling of overheid is. Er komt daarnaast een beperking op de huurkosten die kunnen worden doorgerekend in de dagprijs bij nieuwbouw. De overheid legt verder beperkingen op giften die woon-zorgcentra waarborgen aan derden en op risicodragende beleggingen die zorginstellingen aangaan.

“Je kunt de geldstromen blootleggen in de boekhouding, maar dat zal de cowboys niet stoppen”, zegt Margot Cloet. Ze verwijst daarmee naar vastgoedbedrijven in de zorg die hun infrastructuur verhuren tegen een buitensporig hoge prijs. “Orphea, een groep van woon-zorgcentra, is daar bijvoorbeeld het slachtoffer van geworden en heeft instellingen gesloten. Door die maatregelen moeten de uitgaven van woon-zorcentra in kaart worden gebracht en daarin zullen dit soort van praktijken duidelijk worden, maar het is twijfelachtig of dat het huren tegen hoge rentevoeten zal tegengaan.”

Geen gelijk speelveld

De nieuwe maatregelen van minister Crevits moeten daarnaast meer gelijkheid creëren tussen de verschillende soorten van zorginstellingen in Vlaanderen: diegene die worden uitgebaat door privébedrijven, door de steden en gemeenten en door de ziekenhuizen. Er komen bijvoorbeeld regelmatige controles op de boekhouding, die woon-zorgcentra volgens een universeel sjabloon moeten rapporteren. Instellingen met een negatief eigen vermogen moeten een plan voorleggen om het tij te keren.

Maar tussen de verschillende soorten van woon-zorgcentra blijven ongelijke regels bestaan, oordeelt Cloet, die met Zorgnet-Icuro de koepelorganisatie van de Vlaamse algemene ziekenhuizen vertegenwoordigt. Hoewel minister Crevits spreekt over een “gelijk speelveld” dankzij de genomen maatregelen, is Cloet het niet eens met die bewoordingen.

‘Maak meer middelen vrij voor zorg, maar koppel die belasting aan het inkomen van de belastingbetaler’

Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro

“Drie van de zes financiële maatregelen hebben geen effect op zorginstellingen die door de steden en gemeenten worden beheerd (door VVZG, nvdr). Neem bijvoorbeeld het sjabloon voor het rapporteren van de boekhouding. Dat is niet voor hen van toepassing, omdat zij een ander boekhoudkundig stelsel hebben bij hun gemeente.”

Betere zorgfinanciering

Volgens Margot Cloet is ons land niet ambitieus genoeg op het gebied van ouderenzorg. “We staan voor een enorme vergrijzingsgolf en tegelijk kan er nog veel worden verbeterd aan de financiering van de zorgpremie voor ouderen. Maak meer middelen vrij voor zorg, maar koppel die belasting aan het inkomen van de belastingbetaler. En langs de andere kant: het bedrag van zorgpremie kan ook worden gerelateerd aan het inkomen van de ouderen, net als de mate waarin ze hulpbehoevend zijn.”

Er bestaat al wel een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden, dat deels inkomensgerelateerd is, legt Cloet uit. Maar dat vertegenwoordigt slechts een klein deel van de totale zorgpremie.

Lees ook: