De cowboys in brokerland

De Belgische financiële waakhond heeft een verbod uitgevaardigd op gokproducten voor beleggers. Het nieuwe reglement treedt vandaag in werking.

In maart was er commotie onder de Belgische klanten van Plus500. De onlinebroker had zomaar zijn gebruiksvoorwaarden gewijzigd. De klanten moesten die nieuwe voorwaarden aanvaarden vooraleer ze toegang kregen tot hun rekening. Maar in die voorwaarden stond wel plots een uitsluiting voor inwoners van België.

De Plus500-klanten die tekst en uitleg wilden, botsten meteen op een aantal nadelen van de onlinebroker, die met een Cypriotische vergunning in ons land actief was. Op de Belgische website www.plus500.be was geen telefoonnummer of e-mailadres te vinden. Contact opnemen kon enkel via een contactformulier op de website. Een antwoord van Plus500 liet lang op zich wachten en was meestal niet bevredigend.

De naam Plus500 doet bij u misschien een belletje rinkelen, omdat het bedrijf de hoofdsponsor is van de voetbalploeg Atlético Madrid. Plus500 voerde ook een tijdje reclame via sociale media zoals Facebook en Twitter en verwierf zo wel wat klanten in België. We weten niet precies hoeveel. De expansie van Plus500 in België werd echter plots afgebroken en de Belgische website van de broker bestaat ondertussen zelfs niet meer. Er zijn wel nog altijd Belgen die – ondanks de nieuwe voorwaarden – nog altijd klant zijn bij Plus500.

Kleine bedragen

Twintigers, die met het internet zijn opgegroeid, voelen nog maar weinig schroom om zich klant te maken bij onlinebrokers die ze van haar noch pluim kennen. Ook oudere mensen zetten vaak zonder veel na te denken de stap naar obscure internetpartijen, omdat ze kunnen starten met kleine bedragen. “Binaire opties. Handelen vanaf 1 euro, tot 90 procent winst!” Zo luidt het in een internetadvertentie van OptionClub. U kunt dus meer verliezen – 100 procent van uw inleg – dan winnen. In veel gevallen is de maximale winst beperkt tot 70 procent en de kans op winst is klein.

We weten nu dat Plus500 en enkele andere buitenlandse brokers werden afgeschrikt door de Belgische financiële waakhond, de FSMA. De toezichthouder stuurde de voorbije jaren brieven naar alle onlinebrokers die niet-conventionele producten aanboden aan een Belgisch publiek zonder dat ze eerst met het prospectus voor die producten bij de FSMA waren langsgeweest. De FSMA hield begin dit jaar ook een rondvraag in de sector over het ontwerp van een nieuw reglement, dat vandaag (18 augustus) van kracht wordt.

Dat reglement verbiedt de commercialisering van binaire opties en afgeleide instrumenten met een looptijd van minder dan een uur of een hefboomeffect die niet op een gereglementeerde beurs noteren, zoals contracts for difference (CFD’s) of rolling spot forex. Daarnaast verbiedt de FSMA een aantal agressieve of ongepaste verkooptechnieken.

Alles op één hoop

“Ik vind het jammer dat de Belgische toezichthouder allerlei producten op één hoop smijt”, reageert Thierry Ternier, CEO van Keytrade Bank. “Ik ben het ermee eens dat binaire opties geen financiële producten zijn. Wij bieden ze dan ook niet aan. Wie binaire opties koopt, speelt zwart-rood op de roulette. Het is alles of niets. Er is geen enkel verband met de reële economie. CFD’s en forexcontracten daarentegen horen wel thuis in het instrumentarium van de zeer actieve beleggers. Bij het brexit-referendum bijvoorbeeld konden beleggers zich via forexcontracten beschermen tegen een verzwakking van het Britse pond.”

Binaire opties zijn producten waarmee u bijvoorbeeld kunt gokken dat een aandelenindex binnen 5 minuten of binnen een uur over een bepaalde grens gaat. U moet niet enkel de richting juist hebben, u moet ook juist gokken binnen welke tijdspanne welke grens zal worden overschreden. Met een CFD sluit u een contract af met een financiële instelling. Die koopt voor u de onderliggende aandelen, in ruil moet u een percentage van die investering op een rekening opzij zetten. Dat is uw maximale verlies. U betaalt een rente aan de instelling, naargelang de looptijd van het contract, en daarnaast slikt u het verlies of strijkt u de koerswinst inclusief het dividend op. Met een forexcontract kan u op een gelijkaardige manier met enkele duizenden euro’s voor 100.000 euro blootstelling kopen aan de stijging of de daling van de euro tegenover een andere munt.

Keytrade Bank biedt forexproducten, CFD’s en futures aan op haar Keytrade Pro-platform en werkt daarvoor samen met Saxo Bank. Voor futures verandert niets. Het reglement viseert enkel producten die buiten een gereglementeerde beurs verhandelen. Ternier: “Dat is een van de eigenaardige kronkels in de nieuwe regels van de FSMA. Er noteren zoveel producten met een hefboom op een beurs: futures, opties, turbo’s, enzovoort. Daarin mogen particulieren nog altijd vrij handelen. Die producten zijn nochtans veel complexer dan CFD’s. Bereken maar eens de prijs van een optie.”

Ternier legt ook uit dat ze de klanten goed screenen en informeren vooraleer die kunnen handelen in CFD’s en forexproducten. “Wij laten niet Jan en alleman toe tot Keytrade Pro. We testen van elke klant het kennis- en ervaringsniveau, zoals bij wet verplicht is. Onze klanten moeten eerst bewijzen dat ze over voldoende ervaring met en kennis over deze producten beschikken. We hanteren ook een minimumdrempel van 10.000 euro, om ervoor te zorgen dat mensen het serieus opnemen en zeker te zijn dat ze voldoende kapitaalkrachtig zijn. Wij hebben prospectussen gemaakt voor CFD’s en forex en die voorafgaand laten goedkeuren door de FSMA. We passen alle regelgeving scrupuleus toe.”

Zonder vergunning

De FSMA keurde in 2015 amper twee prospectussen goed voor CFD’s, drie prospectussen voor forexproducten en geen voor binaire opties, volgens het jaarverslag van de toezichthouder. Keytrade Bank noemt zich marktleider in België in CFD’s en forexproducten. Het is voor zover wij weten ook de enige Belgische broker die deze producten aanbiedt. Er zijn daarnaast wel buitenlandse brokers die CFD’s en forex aan Belgische klanten slijten. Op de website van de FSMA staan al 242 namen van vennootschappen die zonder vergunning en zonder prospectus binaire opties of forex-producten verkopen. En daar komen er regelmatig bij.

Vorig jaar voerde de FSMA liefst 286 onderzoeken naar onwettige aanbiedingen van financiële producten of diensten (geen vergunning en/of geen prospectus), tegenover 270 in 2014. De waakhond publiceerde ook 81 waarschuwingen omdat die onwettige aanbiedingen via het internet vanuit het buitenland gebeurden of omdat de verantwoordelijken niet konden worden geïdentificeerd. In 2014 waren dat 59 waarschuwingen. Een groot deel van die waarschuwingen betrof binaire opties “en andere fraudefenomenen”.

In zijn jaarverslag meldt de FSMA ook dat de commercialisering van niet-conventionele producten zoals binaire opties, CFD’s en forexproducten de jongste jaren in de lift zit. “We hebben de voorbije jaren honderden klachten en vragen gekregen van Belgische consumenten over de producten en de aanbieders. We hebben weet van Belgen die in totaal meer dan 6 miljoen euro zijn kwijtgespeeld met dit soort producten”, zegt de FSMA-woordvoerder Jim Lannoo.

Ternier repliceert dat geen enkele van die klachten over Keytrade Bank ging. “Die klachten hebben betrekking op cowboys en die zullen zich van dit reglement niets aantrekken. Zal de FSMA dit verbod kunnen afdwingen bij buitenlandse brokers die hun producten aanbieden aan Belgische beleggers? Ik betwijfel het. We hebben het over financiële dienstverlening via het internet. Het internet heeft geen grenzen. Waarom moet België altijd strenger zijn dan andere landen in de Europese Unie?”

Lannoo geeft toe dat de klachten gingen over aanbieders die zonder vergunning of zonder prospectus producten in België aan de man brachten. De FSMA is lang niet de eerste toezichthouder die met argwaan naar die speculatieve tradingproducten kijkt. De FSMA verwijst naar een studie van de Franse collega’s waarin transacties in CFD’s en forex van 15.000 niet-professionele beleggers onder de loep werden genomen. “89 procent van de klanten leden verliezen voor een gemiddeld bedrag van 10.887 euro en een mediaanbedrag van 1843 euro”, staat in de toelichting van de nieuwe wet. Ook de Europese toezichthouder ESMA vaardigde al een waarschuwing uit over binaire opties, CFD’s en andere speculatieve producten.

“Die verliezen moeten genuanceerd worden”, vindt Ternier. “Het is perfect mogelijk dat je als belegger geld verliest op instrumenten, zoals forex of CFD’s, die je gebruikt om je risico’s in te dekken. Dat is helemaal niet erg. Dat verlies wordt gecompenseerd door winst op je beleggingsportefeuille. Dankzij het gebruik van die instrumenten heb je fluctuaties in je beleggingsportefeuille uitgevlakt.” Ternier vindt ook dat de toezichthouder een “struisvogelpolitiek” voert. “Keytrade Bank en de klanten van Keytrade zijn er de slachtoffers van. Onze klanten zullen naar minder gereglementeerde partijen gaan. Ik vergelijk het met de verkoop van medicijnen via het internet. Dat is gevaarlijk, maar je lost het niet op door alle apotheken te sluiten.”

Sancties

Lannoo voegt er nog aan toe: “Wij kunnen een Belg niet verbieden een trein naar het buitenland te nemen en een rekening te openen bij een buitenlandse bank. Net zo min kunnen we Belgen verbieden klant te worden bij een buitenlandse onlinebroker. Maar we hebben nu meer duidelijkheid gecreëerd. Commercialisering mag niet. En commercialisering wordt heel ruim gedefinieerd als “het voorstellen van het product om een klant of potentiële klant aan te zetten tot een aankoop”. “We zullen geval per geval onderzoeken of er voldoende aanwijzingen zijn”, legt Lannoo uit. Aanwijzingen kunnen volgens de FSMA zijn: het ontbreken van een disclaimer dat de commercialisering niet tot een Belgisch publiek is gericht, of de mogelijkheid voor Belgische klanten om online in te schrijven.

Het lijkt de FSMA menens, want deze week lieten de toezichthouder weten dat Rodeler Limited, een Cypriotische broker, een sanctie van 140.000 euro moet betalen omdat die zonder prospectus binaire opties, CFD’s en forexproducten aanbood in ons land. Tussen de lijnen door laat de toezichthouder ook verstaan dat er wellicht nog sancties volgen voor andere partijen.

In ons land is het mogelijk financiële producten bij wet te verbieden. In veel andere landen, zoals Nederland, niet. Volgens Lannoo zou een Europese richtlijn vanaf 2018 dat verbieden van producten in alle EU-landen mogelijk maken. Ternier en de FSMA zijn het erover eens dat het geen huis-tuin-keukenproducten voor het brede publiek zijn.

Ilse De Witte

Binaire opties zijn producten waarmee u bijvoorbeeld kunt gokken dat een aandelenindex binnen 5 minuten of binnen een uur over een bepaalde grens gaat.

“Zal de FSMA dit verbod kunnen afdwingen bij buitenlandse brokers die hun producten aanbieden aan Belgische beleggers? Ik betwijfel het” Thierry Ternier, CEO Keytrade Bank