De coronaverkiezing

TERWIJL IK DEZE regels schrijf, verkeert mijn werkplek Australië in coronapaniek. Eerst kwam een mysterieuze stormloop op gang, op rollen wc-papier, dan op rijst en op bloem. Daarna doken onheilstijdingen op over een paar scholen en zorgcentra die preventief tijdelijk sloten. Vervolgens kreeg de beurs haar grootste klap sinds de wereldwijde financiële crisis van 2008. En dat terwijl Australië, ondanks de nabijheid van China en ondanks de vele reizende migranten uit risicolanden, slechts een honderdtal infecties en slechts enkele doden telt.

We weten van de financiële crisis dat vertrouwen het belangrijkste economische goed is. Dat vertrouwen raakt irrationeel zoek. De Australische regering heeft de grenzen volledig onder controle. Ze coördineerde al vele duizenden testen op besmetting. Ze steunt op een uitstekende gezondheidszorg, die in staat van volledige paraatheid is. Ze heeft een ambitieus relanceplan klaar. Zonder kentering dreigt niettemin de eerste Australische recessie sinds bijna dertig jaar.

IRRATIONEEL IS de beurscorrectie niet. Vooraanstaande economen waarschuwen dat een pandemie de perfecte economische storm kan veroorzaken. Als China offline blijft, lopen productieketens vast en stokt de invoer van talloze producten, niet het minst de medische. Als gesloten scholen en geëvacueerde bedrijven honderden miljoenen kinderen en hun ouders thuis houden, dreigt een enorm productiviteitsverlies. Als angst ons allemaal doet afzien van kopen en reizen, crasht de consumptie.

China heeft misschien al het ergste achter zich. Een communistische politiestaat kan zich middeleeuwse quarantainemaatregelen permitteren. Een data-autocratie kan het doen en laten van miljoenen burgers hoogtechnologisch controleren. Die combinatie lijkt de verspreiding van het virus te vertragen. Als China het coronavirus weer in de fles krijgt, kan het weleens versterkt uit de crisis komen. Dan kan het Chinese model opnieuw zijn meesterschap claimen boven dat van landen waar persoonlijke vrijheid en privacy wel tellen.

DAT BRENGT ME TOT de onbekende factor: Amerika. In verhouding tot het aantal dodelijke slachtoffers van het virus hebben de Verenigde Staten nog bitter weinig besmettingstests verricht. In die verhouding deed Zuid-Korea bijvoorbeeld al vijftig keer meer testen, Australië dertig keer meer, Italië drie keer meer. Experts verwachten binnenkort beterschap, waarschijnlijk gevolgd door een forse opstoot van het officiële aantal besmettingen. Dan kan de paniek overslaan naar de VS. Als dat gebeurt, gaat het recessiegevaar mondiaal.

Een coronapandemie kan van de Amerikaanse presidentsverkiezingen een coronaverkiezing maken. Hoge beurskoersen, stijgende lonen, een dalende werkloosheid en een sterke economische groei zijn de verkiezingswapens van Donald Trump. Een overslaand virus is zijn grootste vijand. De gezondheidszorg, het ziekteverlof en de kinderopvang zijn in de VS veel duurder of minder voorradig dan in andere rijke landen. Crisismanagement is er een complex samenspel van steden, staten en de federale overheid, het omgekeerde van de machine China. Elk succes is gedeeld, elk falen komt op het conto van Washington.

IN EEN VERKIEZINGSJAAR, met een president die velen rauw lusten, is elke crisis een presidentiële crisis. Maar de crisis kan ook een presidentiële kans zijn. Grenzen, veiligheid en voorraden, de nationalist in het Witte Huis kan ze makkelijk uitspelen. Trump doet ook niets liever dan favoriete kiesgroepen bevoordelen. Hij deed het al met de landbouwers. Hij kan het doen voor getroffen steden, regio’s of kleine ondernemers. Hij heeft al zijn handtekening gezet onder een eerste hulppakket van 8 miljard dollar.

Tijdens de financiële crisis bestond een verstandhouding tussen de grootmachten, konden de overheden veel schulden aan en hadden de centrale banken beleidsreserve. Nu ligt dat allemaal anders. Als de pandemie overslaat in een recessie, is de politieke crisis internationaal.