De compagnie van het Zoute

Léopold en Maurice Lippens, Albert Frère, Mark Eyskens, John Goossens… Ze delen allemaal dezelfde passie: Knokke-Zoute. Om er zich te ontspannen, maar ook om er zaken te doen.

Aan de Belgische kust luidt het paasweekend steevast het nieuwe toeristische seizoen in. En Knokke-Zoute trekt dan, meer dan welke plek ook, een concentratie van captains of industry, zakenlui, kunstenaars en politici naar zijn grondgebied. “Van het chicste restaurant tot de McDonald’s, van de meest classy kleding tot een eenvoudige jeans, je vindt hier voor elk wat wils, tegen elke prijs,” zegt John Goossens, chief executive officer van Belgacom. Hij is een van de habitués van ‘s lands chicste badplaats. En chique gasten, dat betekent ook chique business. Daniel Baert, sectorhoofd bij de BBL en verantwoordelijk voor de BBL-kantoren in Knokke: “Het is geen toeval dat de handelshuren, vooral dan in het Zoute, oplopen tot 200.000 frank per maand. De cliënteel van dat deel van Knokke beschikt over een koopkracht die aanzienlijk hoger ligt dan in de andere badsteden van de kust en geeft bovendien zijn geld uit.” Een plaatselijk traiteur, die om begrijpelijke redenen anoniem wenst te blijven: “Ik herinner me nog een banket in een villa ter gelegenheid van een – gewone – verjaardag. De totale rekening liep op tot meer dan 1 miljoen frank, cash betaald.”

“In Brussel nog in pak met das en amper een uurtje later in sporttenue op de fiets in de gemoedelijke sfeer van het Zoute, dat is toch fantastisch,” zegt Claude Desseille, baas van Winterthur. De man is dermate gefascineerd door deze badstad dat hij op dit ogenblik zijn villa in Waver te koop aanbiedt en op het punt staat zijn domicilie te vestigen in zijn villa in Knokke-Zoute. Het ‘Zoutse’ leven wordt binnenkort dus dagelijkse kost voor Claude Desseille, maar er zijn er nog anderen die er geregeld een paar dagen komen doorbrengen.

Een bevoorrecht getuige van dat komen en gaan is niemand minder dan Fortis-boegbeeld Maurice Lippens, die de familiale villa aan de Boslaan steeds als een persoonlijke ankerplaats heeft behouden: “Neem nu Albert Frère, dat is toch iemand die zowel de logistieke ( nvdr – een privé-jet) als de financiële middelen heeft om binnen de kortste keren de zon te kunnen opzoeken in Saint-Tropez, de sneeuw in Courchevel of de paradijselijke stranden rond Acapulco. En toch komt hij het vaakst naar het Zoute.” Albert Frère geeft zelf aan waarom: “De charme van de omgeving, het moois in het Zwin, de nabijheid van mijn kantoor in Brussel en zelfs dat in Loverval. Ik kan me hier herbronnen en ontspannen, maar ook vrienden en zakenrelaties ontmoeten en, uiteraard wat werken.”

De auto

is ongewenst op het grondgebied van de gemeente. Hier verplaatst men zich vooral te voet, met de fiets of per scooter. “Iedereen houdt zich aan deze afspraak, zelfs gewezen eerste ministers,” zegt de Knokse burgemeester Léopold graaf Lippens fier. Behalve Paul Vanden Boeynants (PSC) is ook Mark Eyskens (CVP) een fan van het Zoute: “We zien hem hier van tijd tot tijd rondrijden op de fiets, maar altijd wel met een das aan,” fluistert een plaatselijke detailhandelaar. En ‘s zomers wordt ook John Goossens af en toe opgemerkt, terwijl hij op zondagmorgen met een scooter en in short broodjes gaat halen bij zijn lievelingsbakker.

In het Zoute valt de auto duidelijk niet in de smaak als vervoermiddel. Maar ook al mag u er niet mee rondrijden, dan nog moet u uw wagen toch ergens kwijtraken. “Behalve degenen die hun auto(‘s) kunnen parkeren op het terrein van hun villa, vindt de minste parkeergelegenheid grif afnemers voor 1,5 tot 1,7 miljoen frank,” zegt Patrick Cambier van het Zoutse agentschap Immo De Nil. Tijdens een veiling is een dergelijk stekje ooit zelfs weggegaan voor 3 miljoen.

“Appartementen die van de hand gaan voor meer dan 350.000 frank per vierkante meter (voor de fraaiste residenties in het Zoute, genre Sea Flower, Long Island, Four Seasons of Scorpio) of villa’s die worden toegewezen voor prijzen boven de 80 miljoen, het is in Knokke-Zoute realiteit geworden,” legt Patrick Cambier uit. Voor Mark Eyskens vormt dat “het bewijs dat er in België veel geld omgaat.” Het is in elk geval een vertroosting voor al degenen die in de voorbije jaren gekocht hebben en sindsdien de waarde van hun vastgoedpatrimonium aanzienlijk hebben zien stijgen. Een en ander wordt bevestigd door notaris Lucas Vanden Bussche, die zijn taak als notaris combineert met een mandaat van gemeenteraadslid en de functie van voorzitter van het Comité du Zoute – een soort wijkvereniging die 500 leden telt, waaronder de familie Lippens. “Villa’s die drie jaar geleden nog voor 30 miljoen weggingen, vinden nu zonder de minste moeite een koper voor meer dan 50 miljoen. En tegen die prijs kopen de mensen vaak alleen maar een karkas en vallen er zowel binnen als buiten nog heel wat werkjes op te knappen.”

Wanneer niet van onder tot boven wordt gerenoveerd, wordt er naar hartelust afgebroken en opnieuw opgebouwd. Op de Zwinlaan, vlakbij het eigenlijke Zwin, treffen we onder meer André Leysen (Gevaert) en zijn zoon Christian (Union Minière) aan, evenals Eliane Liekendael (ex-procureur-generaal bij het Hof van Cassatie) en de nazaten van Ado Blaton. En ook Albert Frère: “Het was mijn oude vriend Ado Blaton, die onlangs overleden is, die een promotie lanceerde en me aanbod om op plan – en tailor-made – een appartement uit te kiezen in de residentie Long Island. Dat gaf me meteen de gelegenheid om zelf de ligging en de inrichting van de kamers te bepalen. Het is uiteraard een investering, maar het aspect waardevermeerdering zat tijdens die transactie niet in mijn hoofd,” zegt hij. Of hij tevreden is dat de prijzen zo de hoogte inschieten? “Het is duidelijk dat ik me niet kon vergissen, gezien de ligging en de standing van het gebouw. En het geeft uiteraard ook genoegdoening als men merkt dat men het nuttige aan het aangename kan paren,” zo besluit hij.

Het Zoute straalt een luxe uit die nergens elders in België zijn gelijke heeft, maar toch is het geen Belgisch Gstaad “want de internationale jetset is er nooit neergestreken. Daar zit de familie Lippens zeker voor iets tussen. Zij heeft immers altijd goed geschipperd om te vermijden dat het tot Californische of Nice-achtige uitspattingen komt,” beklemtoont Mark Eyskens. Hij is trouwens niet de enige die gelukkig is met de keuze die hij heeft gemaakt. Tegenwoordig zijn er heel wat mensen, die zich op de beurs verrijkt hebben en nu hun beursmeerwaarden willen omzetten in baksteen. “En omdat die meerwaarden voor een groot stuk op een irrationele basis steunen, sluiten de kandidaat-kopers vaak de ogen voor de waarde van transacties die eveneens aan de rand van de rationaliteit liggen,” zo deelt een vastgoedmakelaar in het Zoute ons vertrouwelijk mee.

Dat het Zoute zoveel succes kent, is vooral toe te schrijven aan het feit dat het een rustige plaats is, een plek die aanzet tot nadenken en soms tot het nemen van zware beslissingen. “Wandelen langs de waterlijn, kijken naar de zee, dat is mijn manier om mijn gedachten te ordenen. Het is hier dat over het lot van de BBL werd beslist,” onthult Claude Desseille van Winterthur. “Hier konden Albert Frère en ik elkaar in alle rust zien en spreken zonder dat onze respectieve medewerkers zich in de discussie kwamen mengen.”

Maurice Lippens (Fortis) komt zich ook graag herbronnen op zijn eigen terrein, ook om er belangrijke beslissingen te laten rijpen. Zijn weelderige villa staat op een hoogte en domineert een prachtig park middenin het bos van het Zoute. “Hier laad ik mijn batterijen op. Het salon geeft uit op een vijver met een paar honderd ganzen en eenden. Telkens ik de kans heb, ga ik in de polders mensen opzoeken bij wie ik me goed voel, vooral dan een boer van 86 jaar. We drinken een witteke en we praten voluit in het plaatselijke dialect.”

Mark Eyskens komt dan weer naar Het Zoute om te schilderen of te schrijven. Zijn lof voor dit juweeltje van de natuur, op amper anderhalf uur rijden van Leuven, steekt hij niet onder stoelen of banken: “Ik ben verrukt over het zilvergrijs en het fletsblauwe van de Noordzee. Dat vind je nergens anders. Ik amuseer me hier met het schilderen van winterslandschappen, ook wanneer de temperatuur buiten vlotjes boven de 25 graden uitstijgt.”

Ook Salvatore Adamo houdt van de kalmte van het Zoute, maar dan om er liedjes te schrijven. Les filles du bord de mer is wellicht het bekendste chanson dat hij daar ooit schreef. En Helmut Lotti wordt eveneens steeds vaker opgemerkt in de badstad. Daarbij moet wel gezegd dat hij verloofd is met de dochter van een uit Luik afkomstige opticien die zich in Knokke heeft gevestigd: Jimmy Poe.

Er wordt in Knokke een onderscheid gemaakt tussen de ingezetenen, de weekendhabitués en degenen die alleen tijdens de vakantiemaanden komen. En onvermijdelijk vormen zich dan ook allerlei clans. Zij die er permanent wonen, ontmoeten elkaar voortdurend en gaan bij elkaar op bezoek. We hebben het dan onder meer over Pascal Drion (ex-patron van Louis De Poortere, Paul Geerinckx, reumatoloog in het ziekenhuis Onze Lieve Vrouw Ter Linden en echtgenoot van de dochter van gewezen minister Antoine Humblet, Patrick Berco (Galerie Berco).

Tot de weekendgetrouwen behoren: Luc Duchene (Mer du Nord), Johan Vanden Driessche (gewezen eigenaar van 24 Benetton-winkels in België), John Goossens,Bertrand Joris (schoonzoon van Jean-Jacques Sioen), Marc Saverys (gedelegeerd bestuurder van CMB), René D. Mannekens (tot voor kort directeur-generaal bij Nutricia), Claude Desseille (Winterthur), Olivier Strelli, Laurent Mercier (eigenaar van Frisk), Christian Van Thillo (De Persgroep), Jean-Claude Vandenbosch (gedelegeerd bestuurder van Orange). Voegen we daar nog aan toe (ook al komen ze lang niet elk weekeinde) Albert Frère en Jean-Pierre de Launoit (Axa-Royale Belge, RTL-TVi).

Tijdens de vakantiemaanden strijken echter – vooral vanuit Brussel, Antwerpen en Kortrijk – degenen neer die geen deel uitmaken van het basiscenakel: “Ze denken dat ze Zoutenaars zijn en worden door de anderen met een scheef oog bekeken,” legt een van de ingezetenen uit. Die nogal speciale vakantiegangers zijn graag bereid om 400.000 frank neer te tellen, alleen maar om een villa te huren. En dat is nog maar het begin van het opbod aan extravaganties, zoals die keer dat Alain Struvay (van het Luikse restaurant Max) met al zijn materieel en personeel werd opgetrommeld om een soupeetje onder vrienden te bereiden.

Het Zoute was ooit een bastion van de francofonie. Maar daar is de jongste jaren flink verandering in gekomen. Notaris Lucas Vanden Bussche: “De Vlamingen storten zich op de villa’s, de Franstalige Brusselaars op de appartementen aan de Zeedijk of de toegangswegen. Er zijn bijna geen Walen meer die zich iets in Het Zoute veroorloven en vaak zijn zij het overigens die het aanbod op de immobiliënmarkt voeden.” Worden de kopers niet afgeschrikt door de hoogte van de successierechten? “Bijna de helft van de transacties gebeurt toch onder de paraplu van een patrimoniumvennootchap,” aldus Vanden Bussche.

We mogen ook de verhollandsing van de badstad niet uit het oog verliezen, het gevolg van de fiscale druk die bij ons lager is dan boven de Moerdijk. Tegenwoordig wordt er week na week ietsje meer Nederlands gesproken in Het Zoute, en het golfterrein is zeker niet de laatste plaats waar die tendens crescendo gaat…

De Royal Golf Club du Zoute, eigendom van de Compagnie Het Zoute en voorgezeten door Léopold Lippens zelf, wordt algemeen beschouwd als een van de fraaiste banen in Europa. Het is waarschijnlijk ook de club waarvan men het moeilijkst lid kan worden – zo lang is de wachtlijst, zo streng is de selectie. Het selectiecomité van de club, waarin Léopold Lippens heer en meester is, beslist soeverein. Naar verluidt zou het comité er ooit zelfs niet voor zijn teruggeschrokken om de warme aanbevelingen van Helmut Kohl naast zich neer te leggen en te besluiten om een steenrijke Duitse industrieel niet te aanvaarden omdat hij niet echt beantwoordde aan het Zoutse profiel. Sommige spelers laveren op die manier soms jaren vooraleer ze eindelijk hun doel bereiken. En sommigen horen er nooit bij. Het Zoute blijft nu eenmaal het Zoute.

jean-marc damry