De butler doet het opnieuw

De onberispelijke butler blijkt geen anachronisme. Chique hotels, adellijke families en nieuwe rijken doen maar wat graag een beroep op de trouwe, discrete huisdienaar.

Matthieu Barbe, Major Events: 0477 371592, www.majorevents.be. Wennekes International, wervings- en selectiebureau voor professioneel huishoudelijk personeel: +31 344 67 39 39, www.butlers.net.

Ze zitten onberispelijk in het pak, buigen als een Zwitsers knipmes, houden bij elk probleem het hoofd koel, zijn discreet en luisteren naar de naam James. Dankzij televisieseries als Upstairs, Downstairs en allerlei romans is een karikaturaal beeld van de butler ontstaan en lijkt het butlervak een oubollig relict uit lang vervlogen aristocratische tijden.

Het beroep heeft evenwel een opvallende comeback gemaakt. De voorbije jaren ontdekten internetmiljonairs en andere nieuwe rijken de bijzondere luxe van persoonlijke assistentie. Met een overvloed aan geld maar een prangend tekort aan tijd waren ze op zoek naar iemand die zich uitsluitend kon toeleggen op het behartigen van hun persoonlijke behoeften, zoals boodschappen doen, tafels reserveren in het restaurant, de agenda bijhouden, de kinderen van en naar school brengen. Zelfs nu de internetzeepbel voor velen gebarsten is, blijven de dienstbereide bodes graag geziene gasten.

Naar de butlerschool

Naargelang van de situatie waarin hij zich bevindt, krijgt de hedendaagse butler een aangepast takenpakket toevertrouwd. De klassieke butler beheert in principe het volledige huishouden en staat ook aan het hoofd van een hele staf huishoudelijk personeel. In dat geval is hij een echte butler of majordomo, die zowel op de hoogte is van huishouden, tuinonderhoud, koken als etiquette. Maar omdat maar weinig families zich een hele staf huishoudpersoneel kunnen veroorloven, is de butler vaak slechts een veredeld huishoudelijk manusje-van-alles: een chauffeur, kamermeisje, kok, poetsvrouw én ceremoniemeester in één persoon.

Stijf zoals de meeste televisiekarikaturen, is een butler allerminst: hij is sociaal vaardig en kan zich in elke situatie redden. Een echte butler werkt in vaste loondienst, maar er zijn ook onafhankelijk opererende butlers en ceremoniemeesters. In Londen zijn er enkele bedrijven die lifestyle managers verhuren. Hun klanten zijn vaak jonge zakenlui met een veeleisende carrière, die het huishouden niet kunnen regelen zonder professionele hulp. De lifestyle manager regelt voor hem of haar het onderhoud van de flat, organiseert de herstellingen in de woning, koopt huishoudtoestellen aan, beheert de voedselvoorraad en regelt zelfs de vakanties.

In België is MatthieuBarbe een voorbeeld van zo’n zelfstandige butler/lifestyle manager. Hij studeerde aan de Britse Ivor Spencer International School for Butler Administrators/Personal Assistants en werkt als ceremoniemeester en als butler bij vooraanstaande families. Soms vergezelt hij ook bedrijfsleiders die op zaken- of privé-reizen een persoonlijke assistent in hun buurt willen.

“Ik heb eerst twee jaar op het luxueuze cruiseschip Seaborne gewerkt,” vertelt Matthieu Barbe. “Dat sprak me enorm aan, omdat ik me graag ten dienste stel van mensen en etiquette op prijs stel. Op het schip kreeg ik hoogte van het bestaan van de Ivor Spencer Butler School, de school die praktisch alle butlers aan het Britse koninklijke hof levert. Op basis van de goede reputatie van de opleiding heb ik me daar ingeschreven. Nu volg ik nog een opleiding als ceremoniemeester.”

De zes weken durende opleiding in de Ivor Spencer School is niet goedkoop: 5287 pond. “Het was een slopende ervaring,” vervolgt Barbe. “Tijdens de opleiding werkten we bijna zeven dagen op zeven, van ‘s morgens tot ‘s avonds. De ene helft was theorie – met de nadruk op etiquette en protocol – de andere helft praktijk: waar koop je een kostuum, schoenen, een uurwerk, een auto, waarop moet je letten bij de aankoop? Een belangrijk deel van de opleiding ging over cocktails en wijnen. We werden ook op alle mogelijke situaties voorbereid: wat doe je als iemand dronken aan tafel zit en lastig doet tegen het personeel, hoe moet je reageren als iemand steelt in het huishouden? De afgestudeerden kunnen op verschillende plaatsen terecht: bij chique hotels, bij rijke families, op een privé-jacht enzovoort.”

Alleen voor de rijken?

Wat betaal je voor de diensten van een butler? Afhankelijk van de taken die hij op zich neemt, wordt een butler door de sociale wetgeving beschouwd als een dienstbode, conciërge of chauffeur en zijn de bijhorende loonschalen van toepassing. Maar sommigen – zeker butlers die internationaal hoog aangeschreven staan en geheadhunt worden – hanteren hun eigen tarieven. Volgens WennekesInternational, een Nederlands wervings- en selectiebureau voor professioneel huishoudelijk personeel, bedraagt het dagtarief voor een professionele butler 750 euro exclusief BTW. Barbe, die ook als evenementenorganisator opereert, vraagt 40 euro per uur, exclusief BTW. Voor evenementen of meerdaagse zakenreizen heeft hij geen vaste tarieven.

Een butler is dus niet echt goedkoop, maar daar staat tegenover dat ze zeer hard moeten werken en van vele markten thuis moeten zijn. “Butlers hebben recht op één vrije dag per week en twee à drie weken verlof per jaar, maar velen kunnen dat niet opnemen omdat ze het te druk hebben,” weet Barbe. “U moet weten dat de butler soms mee gaat op vakantie of op zakenreis. Dat betekent heel hard en lang werken. Ik vind het mooi werk. Maar geloof me, het is niet te onderschatten. Je kan een butler vergelijken met een zwaan: boven water zie je ze sierlijk over het water glijden, maar onder water is het soms hard spartelen.”

Dominique Soenens

“Je kan een butler vergelijken met een zwaan: boven water zie je ze sierlijk over het water glijden, maar onder water is het soms hard spartelen.”